Når ein køyrer riksvegen forbi Haddalbygda, kan ein lett falle på tanken: ”Kor vakkert dei har laga det”. Det var ikkje først og fremst venleiken dei hadde i tankane, dei som mura desse gjerda.
Frå Flø var det kort veg til dei viktigaste fiskeplassane under vintertorskefisket på Sunnmørskysten. Eit rev eit stykke frå land tok litt av for ver og vind, men særleg i vestaver og nordavind var den «naturlege» hamna lite brukeleg. Det vart frå interessert hald peika på at ein trong ei betre hamn her, både som utrorsstad og som naudhamn.
Frå 1. januar 1957 vart ordninga med “skatt av årets inntekt” sett i verk. Dette var vel, etter mi meining, ei god ordning for dei fleste skattytarane.
(Første del av denne artikkelen stod i «Levd liv, årsskrift for Ulstein historielag 2009)
Håkonsholmen høyrde sjølvsagt med til denne skulekrinsen, eller skal vi seie grenda, men Håkonsholmen har vore omtala tidlegare i «Levd liv» så vi viser til det.
Dette stykket på 4 mål vart utskifta då Jensgarden var eigd av Rasmus Ulstein. Svigersonen, Olav Hasund, var med på garden. Kjøpar var Johan Svendsen (1877-1915). Han var utlærd møbelsnikkar. Han hadde vore nord i Skånland og ført opp kyrkja der. Der trefte han kona si, Anna.
Tanken om å starte eit nytt bygdeblad var nok at ein ville skape eit meir moderne og aktivt blad, der einspaltene i Vikebladet kunne bytast ut med ein betre layout, og eit meir moderne format. I tillegg ønskte ein at også hendingar og aktivitetar i Hareid kunne kome betre fram. Det vart teke kontakt med Thorkildsen i Vikebladet for å få til eit samarbeid. Dette vart avvist.
v/ Einar Grimstad
Torsdag 23. mars 1883 var 62 unge menn samla i Skeide skulehus på Halsen for å skipe «Ulfstens Ynglingeforening». Presten N. C. Anker var akkurat komen til bygda. Han viste seg å vere svært godt skikka til å drive dette arbeidet.
Han blei valt til den den første formannen. Dette arbeidet stod han i i 12 år, til 1894, då han reiste frå Ulstein. Han blir omtala som ein flink organisator, ein dugande leiar og ein varm ven og sjelesørgjar. Han var truleg langt føre si tid når det galdt å få folk fram til arbeid for saka.
Det var på årsmøtet i Hasund og Dimnøy ungdomsforening 1. februar 1920 at formannen kunne opplyse at no skulle foreininga få sitt eige musikkorps. Instrumenta vart kjøpte i 1919.
Det var medlemer i Hasund og Dimnøy kristelege ungdomsforeining Enok Hasund fekk med seg og starta HDU. Hasund var formann i foreininga, og var sjølvskriven dirigent. Han var skulelærar med musikkutdanning, og hadde i 1893 vore med å starte Musikklaget Ulf i Ulsteinvik. Dette korpset var det medlemer i ungdomsforeininga i Ulsteinvik, som starta. Hasund var nestformann i foreininga i Ulsteinvik som hadde medlemer innover frå Strandabø og vidare innover til Botnen.
Dette stoffet er henta frå heftet «Ymse nedteikningar av Knut J. Hasund», samla av dottera, Asbjørg Hasund Grønmyr. Artikkelen er den andre frå dette heftet.
Ulstein Mannskor vart skipa 5. november 1884. Det var Ulstein Ynglingeforening, skipa i 1882, som etter foredrag av Ulsteinlæraren Karl Hatlemark gjorde opptak til å få koret i gang.
Sundag 5. november 1883 var tolv mann frammøtte i stova til Knut Hanson Saunes. Prost Anker, som kom til Ulstein 1881, hadde då tinga med Rasofiel Rise frå Hareid om å ta på seg dirigentoppgåva.
Allereide 2. januar 1885 sang koret på Ynglingeforeininga sin julefest på Skeide skule, på Halsen. Det er ikkje nemnt kva koret sang her, men ein av dei var truleg den første dei øvde inn: «Til Sverge».
Hatløya 1920-talet
Bnr. 1 Karlgarden, Karl Hatløy
Bnr. 2 Jækteviken,
Håkonsholmen
Det er 30 år sidan no: Ut av det aktive og kreative KFUM/K-miljøet i Ulsteinvik vaks det på 1980-talet fram ein gjeng ungdommar med uvanleg entusiasme, pågangsmot og evne til å tenkje stort. Dei hadde trua si i botnen, brann for song og musikk og gjekk gjerne i forbøn for konsertprosjekt som meir sindige folk i lokalmiljøet såg på som hasardiøse.
Eilert Sundt utga i 1855 boken «Dødligheten i Norge – bidrag til kunnskap om folkets kaar».
I ei fantastisk samling av data om folk og aldersutvikling, har han mykje om dødelegheita frå 1825 og framover. Nesten 25% av guteborna døde før dei var 5 år og ca 20% av jentebarna. Dette skuldast mykje dødfødslar og heilt klart ernæringstilhøva i oppveksten. Han skriv:
Den gamle prestegarden i Ulstein ligg på Dimnøya, nokre kilometer sørvest for Ulsteinvik.
Garden har fått namn etter sundet han ligg ved, Dimna- eller Dimnøysundet, mellom Dimnøya og Hareidlandet.
På 1800-talet omkom det i alt 14 menneske frå Dimna krins på heimveg frå kyrkje. I 1823 drukna det fem mannfolk på veg frå Herøy kyrkje. At straum og vind kan skape skavl og bølgjer sør for Dimnaneset er velkjent, men at sjøvane karfolk i sine beste år skulle omkome innanskjers på veg frå kyrkje, var uventa. I ettertid har det vore sagt og påstått at karane truleg hadde vore med i eit lystig lag etter kyrkjetid og at dette hadde samanheng med ulukka.
(Dette er ein litt omarbeidd versjon av ein artikkel som stod i «Jul på Sunnmøre» i 1996.)
Når ein no etterkvart kan ta i bruk Eiksundbrua og kome seg tørrskodd over til Eika, vil nok mange ta spaserturen dit.
Folkevandringane har vore frå fjordane og utover, nærare og nærare fisken. Slik har det vore i Eiksund og slik har det vore på Elika. Unntaket er Sunde 1 som fekk brukarar frå Ulsteinstranda og Flø. Sundevågen og Klungsvågen er gode båthamner. Til Klungsvågen kom dekksbåtar m.a. frå Vartdal for å ligge trygt mellom fiskjene. Langevågen, som går inn ved Geitholmen, er dei siste åra ei mykje nytta overnattingshamn for fritidsbåtar.
Karsten Saunes (1907-1997) var ikkje berre ein meister å spele på «honn» i Musikklaget ULF og i Ulstein Salongorkester.
Han var også med og sang i bl.a. Ulstein Ungdomskor og Ulstein Mannskor og var ein av dei fremste Hødd-spelarane på 1920- og 1930-talet med over 200 registrerte A-kampar for Hødd.
Karsten var i alle år ULF, Koret og Hødd sin sjølvskrivne hus-diktar og gode deklamatør med prologar og dikt i skjemt og alvor, sist no ved 90-års-jubileet til ULF i 1983.
Denne artikkelen stod på trykk i Vikebladet i september 1980.
Når eg er heime på gamle trakter, går ofte turen til Ulsteindalen, slik også denne gongen. I enden av dalen ligg den gamle sauekvia. Tidens tann har fare hardt fram med den, og uvettige menneske har hjelpt til og laga grue, bord og sitteplassar av steinane ikring. I dag er det 1. september, saueskiljardag etter gammalt.