Kultur

Innhald
226 treff

Dette stoffet er henta frå heftet «Ymse nedteikningar av Knut J. Hasund», samla av dottera, Asbjørg Hasund Grønmyr. Artikkelen er den andre frå dette heftet.

Hatløya 1920-talet

Bnr. 1 Karlgarden, Karl Hatløy

Bnr. 2 Jækteviken,
Håkonsholmen

Eilert Sundt utga i 1855 boken «Dødligheten i Norge – bidrag til kunnskap om folkets kaar».

I ei fantastisk samling av data om folk og aldersutvikling, har han mykje om dødelegheita frå 1825 og framover. Nesten 25% av guteborna døde før dei var 5 år og ca 20% av jentebarna. Dette skuldast mykje dødfødslar og heilt klart ernæringstilhøva i oppveksten. Han skriv:

Den gamle prestegarden i Ulstein ligg på Dimnøya, nokre kilometer sørvest for Ulsteinvik.

Garden har fått namn etter sundet han ligg ved, Dimna- eller Dimnøysundet, mellom Dimnøya og Hareidlandet.

På 1800-talet omkom det i alt 14 menneske frå Dimna krins på heimveg frå kyrkje. I 1823 drukna det fem mannfolk på veg frå Herøy kyrkje. At straum og vind kan skape skavl og bølgjer sør for Dimnaneset er velkjent, men at sjøvane karfolk i sine beste år skulle omkome innanskjers på veg frå kyrkje, var uventa. I ettertid har det vore sagt og påstått at karane truleg hadde vore med i eit lystig lag etter kyrkjetid og at dette hadde samanheng med ulukka.

(Dette er ein litt omarbeidd versjon av ein artikkel som stod i «Jul på Sunnmøre» i 1996.)

Når ein no etterkvart kan ta i bruk Eiksundbrua og kome seg tørrskodd over til Eika, vil nok mange ta spaserturen dit.

Folkevandringane har vore frå fjordane og utover, nærare og nærare fisken. Slik har det vore i Eiksund og slik har det vore på Elika. Unntaket er Sunde 1 som fekk brukarar frå Ulsteinstranda og Flø. Sundevågen og Klungsvågen er gode båthamner. Til Klungsvågen kom dekksbåtar m.a. frå Vartdal for å ligge trygt mellom fiskjene. Langevågen, som går inn ved Geitholmen, er dei siste åra ei mykje nytta overnattingshamn for fritidsbåtar.

Denne artikkelen stod på trykk i Vikebladet i september 1980.

Når eg er heime på gamle trakter, går ofte turen til Ulsteindalen, slik også denne gongen. I enden av dalen ligg den gamle sauekvia. Tidens tann har fare hardt fram med den, og uvettige menneske har hjelpt til og laga grue, bord og sitteplassar av steinane ikring. I dag er det 1. september, saueskiljardag etter gammalt.

Forfattar: Magne Grimstad jr.

Julestjerna blei første gong tent vesle julaftan i 2012. Då hadde Magne Grimstad jr. to dagar tidlegare presentert idéen for Lidbjørn Vattøy. Han stilte sporty opp, teikna modellen og kappa to-fire-tom for montering. Dei to første åra stod stjerna i Osnesbrunene, men trestjerna var ikkje ei permanent løysing.

Bakgrunnen

Historie og kultur i Ulsteinregionen rundt 1940

Åra rundt 1940 var avslutninga på dei såkalla harde tredveåra både i norsk og europeisk historie. Oppgangen i næringslivet og det økonomiske livet hadde starta allereie i 1935 her i landet. Straks føre krigen var difor tida prega av optimisme og nysatsing innan næringsliv og handel, og ein var komen opp på nokolunde normal aktivitet når det gjaldt samfunnslivet i det heile. Såleis var det mange av dei bedriftene og verksemdene som for ettertida skulle få så stort oppsving, som vart grunnlagde nett i denne tida.

Dei julefestane som var vanlege i våre bygder like etter krigen og utover, var Hasund og Dimnøy kristelege ungdomsforeining sin julefest andre juledag. Tredje juledag var det søndagsskulen sin tur til å halde fest for barna.

Denne artikkelen blei skriven av Knut J. Hasund i 1965.

Vi har valt å halde på den skrivemåten som han sjølv brukte då han skreiv dette.

«Sjøborg» er namnet på Ulstein sitt nye og flotte kulturhus, strategisk plassert som ein del av hotellkomplekset i sentrum. Søndag 3. juni 2007 var det stor opningsfest av kulturhuset.

Asbjørn Flø kan fortelje at tyskarane kom til Flø i juni 1940 og reiste derifrå i juni 1941.

-Dei for like stilt som dei kom i grunnen. Med unntak av nokre få einskildepisodar, kom der ikkje til konfrontasjonar mellom dei tyske soldatane og Fløfolket. Vi hadde nok mindre med dei å gjere enn det til dømes Garnesfolket hadde.

Vattøya er den største av ei rekkje små øyar, holmar og skjer nord for Hatløya, mellom Bøneset på Leinøya og Fløstranda.

Denne artikkelen stod på trykk i Vikebladet 18. mars 2000.

Artikkelen baserer seg på eit hefte om Klubbeneset, skrive av Karl Kleven, utgitt i 2004. Kjeldene som blei brukte til dette heftet, er Bygdeboka for Ulstein og Hareid, gamle papir frå bestefaren hans, og eigne opplevingar.

I Ragnar Ulstein si bok «Lagunen og stormen, Ulstein – bygd i Europa 1940-1945 skriv han mellom anna:

«Kampen mot englandsfarten var ei prioritert sak for Gestapomenn langs vestlandskysten.

Håkonsholmen, i Ulstein kommune er ein gamal handelsstad frå midten av 1600-talet. Seinare vart staden også tilholdstad for sorenskrivaren og i den samanheng også postopneri. I daglegtalen vert Håkonsholmen berre nemnt «Holma». Dette viser kor sentral denne staden var i eldre tid.

Ulstein kvileheim blei riven våren 2007. I samband med det, er det naturleg med eit tilbakeblikk på historia til denne viktige institusjonen i Ulstein kommune. Denne artikkelen baserer seg på ein artikkel av Lidun Hareide og eit tilbakblikk skrive av Asbjørg Hasund Grønmyr. Begge desse artiklane er frå 1991 og stod i Vikebladet/Vestposten.