I januar 2014 fylte Ulstein kunstlag 70 år. Dette vart markert med ei storstilt jubileumsutstilling. Den første kunstforeininga i Noreg var Christiania Kunstforening, stifta i 1836.
Laurits Knutson Dimmestøl var fødd 23.3.1868 og døydde 25.9.1939. Han gifte seg i 1900 med Elen Løvøy (1868-1924) frå Lofoten.
Foreldra til Laurits var Knut Nilsson Dravlaus-Lillebø frå Dalsfjorden (1831-1915) og Marie Larsdatter Ulstein, frå Ulstein (1827-1908). Laurits hadde ein bror, Sakarias, som var fødd i 1870. Han vart slegen over bord av storseglet under torskefisket ved Svinøya i 1900.
Han kunne nok vere irritert og oppgidd over pasientar som masa for mykje eller prata om sjukdomen sin som om dei visste både kva diagnose dei skulle få og kva medisin han burde gje dei.
Du såg det på han. Han noterte og tagde og skotta av og til opp. Så small det. Han ville vite kva dei ville hos legen dei som visste både kva sjukdomen dei hadde, og kva lækjeråda burde vere. I verste fall kunne slike bli skyssa ut av kontoret.
28.desember 1872 var ein flokk menn samla i skulehuset på Halsen for å drøfte korleis ein skulle starte ei forbruks- eller spareforeining i Ulstein sokn. Lite trudde desse på at det som dei sette i gang skulle ha livskraft i seg i meir enn 100 år etter.
Innleiingsvis vil eg gje att to av dei mange historiene som enno lever etter denne bygdeoriginalen frå Flø.
Ein gong Gullik-Ola hadde rodd frå Flø til Vik (som vi seier om Ulsteinvik i daglegtale), trefte han på ein kar som spurde om å få vere med båten utatt. Det fekk han, for Ola var glad for å få hjelp til å ro båten i motvinden som var: “No kan du ro vinden, so kan ej ro båten fram.”
I 1881 kom ein ny prestefamilie til Ulstein. Den nye presten heitte Nils Christian Anker. Seinare vart han prost, noko som dei fleste kjenner til gjennom Prost Ankers gate, ovanfor ungdomsskulen. Den nye prestefamilien var i tillegg til den kyrkjelege aktiviteten også svært interessert i kulturelle aktivitetar.
Kallenamnet, eller utnamnet til far, var Blekken, og kom naturleg nok frå arbeidet hans som blikkenslagar. Som barn og ungdom syntest eg merkeleg nok det var noko nedverdigande over dette tilnamnet, og var nok ikkje nådig når det blei brukt. Seinare har eg kome til at det var eit heidersnamn, og heller noko å vere stolt av. Det fortel noko om kven far min var.
Konrad Simonnes var fødd og oppvaksen i Basseneset på Kvamsøya. Foreldra var Iver Simonnes og Vendel Kvamme. Dei tok etternamnet Vestnes, som er gardsnamnet til bnr. 14 i Basseneset. Konrad ville halde på det tidlegare etternamnet til faren, og nytta såleis Simonnes som etternamn. Dei andre søskena nytta etternamnet Vestnes.
Hasund Mek. Verksted AS er ei av dei eldste industriverksemdene som framleis er i drift i Ulstein.
Initiativtakaren og grunnleggaren av denne bedrifta var Hallvard Hasund. Han vart fødd på plassen Sandbakkane i Hasund 31. mai 1908. Foreldra var Andreas H. Hasund f. 1867 og Marte Sofie f. 1875. Hallvard var den nest yngste av 5 sysken, 3 jenter og 2 gutar.
Det første og einaste eg hugsar etter bestefar, er gravferdsdagen hans. Ein aprildag i 1958. Eg var 4 år og stod i vindauget og såg gravfølgjet for forbi på nedstevegen mellom Lillebøverkstaden og slakteribuda hans Brudevoll. Sjøen var på begge sider av vegen. Svartkledde kvinner og menn gjekk sakte etter kista. Eg var rasande fordi eg ikkje fekk vere med i gravferda. Det var ikkje brukvisa å ta med born i gravferd då.
Gutespeidararbeidet i Ulsteinvik blei formelt starta opp i 1947. Men forløparen for speidararbeidet, triangelarbeidet, kom i gang så tidleg som i 1939. I den eldste protokollen for Ulstein T.a.g.a (Triangelgutteavdeling) står det slik på dei første sidene:
Så lenge eg kan minnast har eg vore medviten om kyrkjegarden som eit sentrum og ein periferi i menneskelivet. Som barn fylgde eg mor ut til Osnes og hjelpte til med stellet av familiegravene. Ho reinska og planta og delte forteljingar om dei døde. Gravstaden vart eit omdreiingspunkt for identitetsutvikling. Gravstellet hadde to funksjonar – å ære den døde ved å halde minnet levande, og skjøtte omdømet til dei levande ved å vise at norma om gravstell vart etterlevd.
Arne M. Bjørndal (1916-2012) var det niande av dei 10 borna til Martin og Anna Bjørndal. Martin Bjørndal var lærar i Ulsteinvik i den tida skulen var ute på Halsen. Arne Bjørndal har skrive to autobiografiar. Dette kapittelet er eit utdrag frå My Early Days: From School Days to War Time, som i tillegg til barne- og ungdomstida omhandlar krigsåra. Etter krigen fullførte Bjørndal tannlækjarstudiet i Oslo, men etter å ha praktisert i nokre år emigrerte han til Amerika. Han vart seinare professor i odontologi av University of Iowa. Denne artikkelen er klargjort for publisering av Trond Bjørndal. Delar av materialet er omsett av Jonas Røyset.
Arnvid Hasund var i perioden 1946 til 1948 redaktør i Sunnmøre Arbeidaravis. Sommaren 1946 blei Hasund konstituert redaktør i Sunnmøre Arbeideravis, og formelt tilsett frå 1947. Rolla som redaktør var kortvarig, og hausten 1948 går han frå stillinga som redaktør. Meir om dette seinare
Med utgangspunkt i Hans Thoresen Ulstein (fødd 1. juli 1884) sine nedteikna minne frå ungdom og vakse liv som bonde og fiskar frå Ivagarden på Ulstein, vil eg freiste å få fram eit bilete av aktiviteten på strendene våre frå hundreårsskiftet og inn i det 20. hundreåret. Ei viktig kjelde er også semesteroppgåva til Tove Th Ulstein på DH i Volda i 1991 og bladet Adventa i 1970, der han fortel om sin barndom og ungdom, 86 år gamal. For å forstå korleis ein klarde seg med dei mangslungne oppgåvene som måtte til for å ha mat på bordet, til ofte store familiar, så trur eg og det er viktig å få fram samhandlinga mellom kyst og indre fjordstrøk. Der har vore stor kontakt, og mange har kome utover for å finne ein næringsveg, og dei fleste i heile området har drive fiske om vintrane.
Dei var tre brør Sundal; tvillingane Nils (1930-1999) og Jon (1930-2007) og yngstemann, Sindre (1935-2013).
Dei vaks opp på Hofset i Ulsteinvik og var aktivt med i både korps og fotball. Alle tre spelte mange A-kampar for Hødd, der Nils i mange år også var lagkaptein og solid forsvarsspelar. Jon Sundal stod for det meste i mål, men kunne også spele ute på bana. Han vart kalla «Tippen» etter den legendariske norske landslagsmålvakta, Henry «Tippen» Johansen. Sindre «Siss» Sundal var også forsvarsspelar først og fremst.