Song- og musikklivet i Ulstein har rike tradisjonar. Det eldste mannskoret var 65 år i 1949 og eldste hornmusikklaget 56 år. Kommunen har no to musikkorps, tre mannskor og fleire blandakor. IL Hødd hadde 30-årsjubileum i 1949, og idrettsplassen Høddvoll var om lag like gammal. Elles har kommunen rundt 1950 mange andre lag som kvar for seg hadde oppgåver å fylle. Kommunen hadde tre ungdomshus og to bedehus, og fine lokale for møte og festar. Dessutan hadde ungdomsskulen og fleire av folkeskulane gode samlingsrom.

Når det gjeld industrien i Ulstein, er hovudbiletet at der er vekst gjennom heile tiåret. Dagleg leiar Leif Hatlø ved Hatlø Verksted i Ulsteinvik var mannen som i løpet av ein femtenårsperiode stod i spissen for opprustinga av den færøyske fiskeflåten. Det byrja med ei einsleg svale, Vesturhavid Blida, ein 110 fots fiskebåt til ein færøysk reiar i 1956. Båten vart døypt og overlevert 5. oktober 1956. Sidan rann dei som erter or sekken, fortel Åge Hatlø i ein artikkel i Levd liv 2012. I alt kom det 21 fiskefartøy frå Hatlø Mek. Verksted til øyane i vest.

Overgangen frå sjø til land vart etter kvart både motto og arbeidsprogram for kyststrøka. Det betydde opprusting av vegnettet, fleire og betre bussruter – og ikkje minst fleire og betre ferjeruter. I 1949 kom sjøbussen Hjørungavåg som ein revolusjon til Sunnmøre og våre grender. Men i løpet av 1950-talet gjekk utviklinga forbi passasjerbåtar av denne typen. Det nye som folk hadde helst velkome med salutt nokre år etter krigen, var ti år seinare forelda. No var det ferjene som tok over.

Hans Gisle Holstad frå Hareid kom til Hødd hausten 1964 og vår såleis med på oppkøyringa til det som skulle bli den første sesongen i den såkalla gullalderen, 1965, og det direkte opprykket til toppdivisjonen då. Hans Gisle hadde spelt på Hareid. No hadde han lyst til å prøve seg på eit høgare nivå.

I 1963 fekk Hødd grasbane, ein flott arena og eit stort steg framover for laget. Den første kampen gjekk i slutten av juni og var 2. runde i NM-cupen mot 2. divisjonslaget AaFK. Heile 3000 tilskodarar møtte opp i det flotte juniveret. Hødd kasta seg over gjestene frå første speleminutt og gav seg ikkje før det stod 5-2. Søndag 30. juni vart bana formelt opna med ei miniturnering mellom Hødd, Langevåg, Ørsta og VRF. Hødd vann greitt, men dei som såg på, merka seg den tekniske langevågaren Magne Fylling, som seinare skulle spele for Hødd.

I august 1961 døydde lensmann Bernhard Harkjerr etter 30 års teneste i Hareid og Ulstein. Han hadde ikkje berre engasjert seg i jobben, men mellom anna også i idrettsarbeid og losje. Det oppstår no ein disputt mellom Ulstein og Hareid om kvar den nye lensmannen skal bu.

På 1960-talet skjedde noko som truleg meir enn andre faktorar endra tanke- og trusliv, kultur, smak og mentalitet i ei bygd som Ulstein: I 1960 var det klart for ordinære fjernsynssendingar i Noreg. Då fekk folk heile verda rett inn i stova via skjerm. Naturleg for oss i dag, men merkeleg for folk flest då det kom. Fjernsynet tok snart føringa som vårt viktigaste og sterkaste massemedium, sjølv om det var dei som var skeptiske den første tida.

Vinteren 1964 starta Elfrid Sæter jentespeidararbeid i Ulstein. Sæter var no tilsett som sekretær i Sunnmøre krins av Norges kristelege ungdomsforbund. Det var på ein av fridagane sine at ho styrte med jentespeidarane. Julefesten ved Sunnmøre Ungdomsskule (snart Sunnmøre Folkehøgskule) vart i 1967 halden i nye lokale og samla mange hundre menneske. Nybygget vart vigsla i mars 1968 samtidig som skulen markerte 60-årsjubileum.

I mars 1962 feira Ulstein Sanitetsforeining 50-årsjubileum. Leiar i jubileumsåret var Borghild Lynge. Ho kunne gle seg over at foreininga no talde 1475 medlemer. Lynge peikte på at mangt hadde endra seg dei siste ti åra: – Vi har fått velferdsstaten med sine trygder og ordningar. Det har nok delvis forandra arbeidet i sanitetsforeininga. Men oppgåver er det nok av; omsorg og hjertelag er det bruk for mellom medmenneska våre, ja, kanskje meir enn nokon gong, sa ho.

Lat oss sjå nærare på Ulstein samfunnshus som skulle spele ei viktig rolle for kulturlivet i Ulstein frå 1960 og framover: Som kjent vart det i 1957 skipa eit lutlag med tanke på å realisere Ulstein samfunnshus og med Thomas Strandabø som styreleiar. Den 12. november 1960 var det opningsfest for samfunnshuset. Lokalhistorikar Guri Alme kallar reisinga av samfunnshuset og det folkelege engasjementet rundt for eit paradigmeskifte i Ulstein.

Om morgonen den 10. desember 1969 gjekk fiskebåten Ulstein 2 på grunn ved Sæviksteinen i innseglinga til Rundesundet. Båten hadde eit mannskap på 10 om bord og sette straks ut redningsflåten. Losskøyta på Runde gjekk raskt ut for å leite. Det var sterk vind frå sørvest og mørkt då båten grunnstøytte, og vêret stod hardt på det bratte skjeret. Båten, med medeigar Andreas Svendsen som skipper, var på veg heim frå linetur på felta vest for Shetland. Om natta hadde det vore full storm som båten hadde takla før dei prøvde å kome seg inn Rundesundet og i hamn.

Som vi hugsar hadde Ulstein Vassverk satsa på Garnesvatnet som vasskjelde. Men i lengda kravde utviklinga i Ulstein meir vatn. I 1968 var det klart at første byggesteg for Ulstein Vassverk med omsyn til å ta i bruk Mosvatnet som vasskjelde; det ville gi vatn nok til 10.000 menneske. Tanken var at dei skulle byggje eit uttak eit stykke nedanfor vatnet. Det ville så bli nytta eternittrør fram til Ulsteinvik. Ei rørgate skulle gå fram til områda ved Høddvoll, ei rørgrein skulle over til Gåsneset, og det nye nettet skulle så koplast saman med dei gamle leidningane på Halseneset.

I oktober 1964 vedtok Ulstein kommunestyre at det skulle byggjast idrettshall med symjebasseng aust for Ulsteinvik skule. I budsjettet for 1968 var både idretts- og symjehall, hybelhus og pengar til opparbeiding av bustadfelt kome med. I slutten av 1968 kom dei første annonsane i lokalavisa, som fortalde om opningstider for symjehall og badstove. Det skulle bli offentleg bading tre dagar i veka.

Frå 1. januar 1964 var Eiksund ein del av Ulstein kommune. Ved valet 23. september 1963 skulle eiksundbuarane for første gong røyste i kommunen. Med det ville kommunestyret bli utvida frå 21 til 25 representantar og med sju i formannskapet. I midten av september 1963 presenterte Vikebladet partilistene, V, Ap, Sp, H og KrF. Valet gav Høgre flest stemmer med 379, seks mandat, KrF fekk 368 og fem mandat, Arbeidarpartiet 360 og fem mandat, Venstre 329 og fem mandat, og Senterpartiet 254 med fire mandat.

I starten av august 1961 var asfalteringa av Ulsteinvik sentrum ferdig i denne omgang. Kostnaden vart delt med to tredjedelar på kommunen, ein tredjedel på staten. Samtidig hadde nokre private nytta høvet til å få asfalt framfor eigedommane sine, mellom desse Servicestasjonen og Ulstein samfunnshus. Haldeplassen var mykje utvida, og det skulle merkast opp parkeringsplassar for bussar, godsvogner og drosjer.

I 1963 gjekk Ulstein Bruk AS inn eit samarbeid med Solstrand Trelasthandel AS i Ulstein, Hagemann & Co i Herøy og Sunde Trevare, Eidsnes, med sikte på eksport av dører, vindauge og glasvegger. Ulstein Bruk skulle administrere samarbeidet både med tanke på innkjøp og eksport. Dei samarbeidande bedriftene hadde i februar 1963 teikna ein stor kontrakt på leveransar til eit sjukehus i Sverige. Sjølv skulle Ulstein Bruk levere 1500 dører; 22 mann var i arbeid på bedrifta. Men bedrifta fekk ikkje noko langt liv. I desember 1967 kom meldinga om at Ulstein Bruk var konkurs.

Den maritime industrien i Ulstein skyt verkeleg fart utover på 1960- og 70-talet. Då Sunnmøre Arbeideravis vitja Kleven Mek. Verksted i november 1972, var bedrifta i ferd med å avslutte eit tre års investeringsprogram på mange millionar kroner. I 1973 stod ein ny sveisehall klar til innflytting, 80 meter lang og 23 meter brei. Samtidig tok dei i bruk ny brennehall, 20 meter lang og 20 meter brei. Dermed disponerte verftet eit moderne og rasjonelt anlegg med kapasitet for mange år framover.

Vi skal straks kome tilbake til verfta. Men det var også andre bedrifter som bidrog til veksten i Ulstein. Vi skal sjå på nokre av dei. Ulstein Betongindustri var ei av bedriftene som tente på den høge byggjeaktiviteten i kommunen, og som voks med han. Frå ein nokså blyg start i 1966 hadde Ulstein Betongindustri i Haddal i 1972 utvikla seg til ei moderne bedrift innan ferdigbetong- og betongvareindustri. Selskapet sysselsette 15 personar og hadde ei årleg omsetning på mellom tre og fire millionar kroner. Bedrifta hadde reist eit stort industribygg og såg lyst på framtida:

Hausten 1972 slår ei avis som Sunnmøre Arbeideravis fast i eit spesialbilag om kommunen at det er ingen ting i horisonten som tilseier at veksten i Ulstein vil stoppe. Kommunen står framfor mange og store utbyggingsoppgåver. Samtidig er veksten avhengig av god og planmessig styring. På det nye rådhuset møter SA to nøkkelpersonar for det som held på å skje i Ulstein desse åra, kommuneingeniør Bjarne Reite og kontorsjef Asbjørn Waage.

Det har ofte vist seg både økonomisk og politisk at om eit senter kjem over ein viss storleik, hjelper tyngdekrafta det vidare. Slik vart det med Ulstein og Ulsteinvik. I 1972 fekk kommunane på bordet ein fylkesplan som var påverka av tanken om vekstsenter. Omgrepet vart lansert i Europa i 1955, kom så til Noreg og vart ei heitt tema i debatten på 1960- og 70-talet. I Arbeidarpartiet fann idéen klangbotn, medan parti som Venstre og Senterpartiet var meir skeptiske.