Ulstein veks fram

Utvikling og folketal

Oppretta: 18.06.2025

Det var optimisme mellom folk då 2010 gjorde inntoget sitt til Ulstein i starten av januar. Rett nok krumma den maritime næringa ryggen mot det dei frykta kunne bli eit uvêr, men dei fleste næringslivsleiarane var optimistiske, og kulturlivet blomstra. Det same gjorde innbyggjartalet i Ulstein med heile 409 nye innbyggjarar i 2009 og 7461 innbyggjarar i kommunen ved nyttår 2010.

Denne rekordprega veksten hadde sjølvsagt samanheng med ei massiv arbeidsinnvandring, heile 398 utlendingar slo seg ned i kommunen i 2009. Men kommunen hadde også gode fødselsoverskot; 65 pluss gav Ulstein det tredje største fødselsoverskotet i Møre og Romsdal, berre Ålesund og Molde låg framfor. Framleis gav industrien og maritime næringar elles sysselsetjing til mange i Ulstein, men handel og tenesteytande næringar, helse og omsorg og skule gav sine gode bidrag til sysselsetjinga, ikkje minst på kvinnesida. I år 2000 var delen av innvandrarar i Ulstein varsame 4,4 prosent av folketalet. I august 2010 var talet oppe i nesten 12 prosent. Det betydde at det var heile 817 innvandrarar i Ulstein på dette tidspunktet. Polen dominerte i dette biletet, og per 1. juli 2010 hadde folketalet i kommunen vakse til 7648.

I august 2010 stod den nye Høddvollbarnehagen i Varleite klar til bruk. Den offisielle opninga var det ordførar Hannelore Måseide som stod for i starten av oktober. Dagleg leiar i barnehagen var Kathrin Rise. Og i mars 2010 flytta helsestasjonen i Ulsteinvik til det nye kommunale anlegget på Reiten. Helsestasjonen hadde halde til i Bjørndalsvegen i mange år, men frå og med 16. mars 2010 ønskte dei velkomne til Reiten. No kunne dei tilsette sjå fram til meir funksjonelle og oversiktlege lokale. Den nye helsestasjonen låg i første etasje i den såkalla A-blokka, og du skulle ta til venstre når du kom inn hovudinngangen. Her skulle helsestasjonen skaffe seg eit tettare samarbeid både med barnevernet og med kompetansesenteret. Og i starten av september 2010 vart det såkalla Levekårshuset på Reiten formelt opna. Her var det helsestasjon, barnevern, kompetansesenter, kulturskule og kontor for eigedomsselskapet.

I Ulsteinvik var det utover i 2010 ein del diskusjon om utbyggjaren NT Bygg Geileneset – som hadde reist to store bygg nedst på Geileneset. Våren 2010 dreidde det seg mykje om ferdigstillinga av uteområdet rundt blokkene. Enkelte frykta at utbyggjarselskapet sleit økonomisk. Men i august 2010 flytta selskapa Ulstein IT Senter, Spor Forlag og Iris Design – under paraplyen Fantastiske Osberget – inn i ledige næringslokale på Geileneset. Med det såg det ut til at bustad- og næringsprosjektet til Nor Teknikk (NT) kunne friskmeldast.

Vinteren 2011 aksjonerte kring 300 innbyggjarar i Varleite for å få igjen havutsikta si. Dei hadde i fleire år meir levt i ein skuggedal. Sitkagranskogen hadde vakse seg til ein om lag 15 meter høg vegg, og no kravde Varleite Grendelag skogen fjerna. Skogen vart planta på 1960-talet i ei tid då dette treslaget ikkje var så utbreidd på Sunnmøre. I mars 2013 var fellinga av Varleiteskogen i full gang. Med moderne maskiner og utstyr gjekk det fort. No skulle området bli til bustadfelt. I dag ligg området der lyst og fint og med ny busetnad.

Det var stor folkevekst i Ulstein rundt 2010. Då SSB summerte opp dei siste to åra ved starten av 2011, viste det seg at Ulstein var den kommunen som hadde hatt den største prosentvise veksten av alle kommunane i landet. I 2010 var veksten i kommunen 290; med det hadde folketalet kome opp i 7751. Det var først og fremst innvandringa frå utlandet som gav den store folkeveksten. Dessutan hadde Ulstein eit fødselsoverskot på 53. Dette førte mellom anna til at bedriftene endå ein gong hadde vanskar med å skaffe hus til tilsette – og med det skaffe arbeidsfolk i det heile. Utover i 2011 var det få bustader til sals i kommunen, og lokalavisa kunne fortelje at enkelte som fekk arbeid her, valde å bu i Ålesund, der bustadmarknaden var mindre pressa på denne tida. Men rådmann i Ulstein, Einar Vik Arset, lova at kommunen var i ferd med å legge til rette for 500 nye bueiningar dei komande fem åra.

Ved skulestart i 2011 var det heile 1179 elevar i grunnskulen i Ulstein. Dette var ny rekord. Ulsteinskulen var no i sterk vekst, både med omsyn til førsteklassingar og samla elevtal. Heile 135 førsteklassingar hadde den første skuledagen sin 18. august dette året. No hadde Haddal 77 elevar og av desse 11 førsteklassingar, Hasund 192 elevar, 31 førsteklassingar, Ulstein 95 elevar, 21 førsteklassingar, Ulsteinvik 492 elevar og 73 førsteklassingar. På Ulstein ungdomsskule starta det denne hausten 323 elevar.

Utover i 2011 reiste Ulstein Betong Utbygging ein nytt bygg med leilegheiter på tomta der butikken i Haddal heldt til i meir enn 40 år. I løpet av desember flytta dei første inn i det fire etasjes høge bustadkomplekset med i alt 11 leilegheiter. I løpet av vinteren 2012 var dei fleste på plass. Dagleg leiar i Ulstein Betongindustri, Vidar Moldskred, var ein av dei som flytta inn saman med kona Alvhild.

Då SSB sende ut folketalsoversikta per 1. januar 2012, viste det seg at Volda kommune var den einaste kommunen på Søre Sunnmøre med kvinneoverskot. Ulstein hadde størst mannsoverskot av alle med heile 354. Tala viste elles at Ulstein no hadde kome opp i 7828 innbyggjarar, medan Hareid akkurat hadde nått 5000. Etter tredje kvartal 2012 hadde Ulstein kome opp i 7906 innbyggjarar.

I mai 2012 melde Aktiv barnehage i Ulsteinvik at barnehagen ikkje lenger fekk det til å gå rundt økonomisk. Eigar av barnehagen var David Andersen. Men kommunen lovde at alle borna skulle få barnehageplassar vidare. Kommunen ville leige Aktiv-lokala eit år for å sikre borna plass.

Statens pris for attraktiv stad 2012 var ein ny pris. Vinnaren vart plukka ut av ein jury som til slutt stod att med sju finalekandidatar av dei 233 innmelde deltakarane.

Stort publikum då Liv Signe Navarsete kom til Ulsteinvik i 2012.

Det kunne ikkje tolkast annleis enn at utviklinga i kommunen gjekk i rett lei, og at politikarar, næringsliv, kulturliv og innbyggjarar drog lasset saman og i ei retning som vart lagt merke til.

I mai 2012 kom regional- og kommunalminister Liv Signe Navarsete (Sp) til Ulsteinvik i eit spesielt ærend. På Kulturallmenningen var det rigga til med scene, og arrangementet hadde samla eit folkehav. For no skulle ministeren utrope Ulstein og Ulsteinvik til den staden i Noreg som arbeidde smartast og best for å bli attraktiv. Det kunne ikkje tolkast annleis enn at utviklinga i kommunen gjekk i rett lei, og at politikarar, næringsliv, kulturliv og innbyggjarar drog lasset saman og i ei retning som vart lagt merke til. Statens pris for attraktiv stad 2012 var ein ny pris. Vinnaren vart plukka ut av ein jury som til slutt stod att med sju finalekandidatar av dei 233 innmelde deltakarane.

Ordførar Jan Berset og Rolls-Royce-direktør Dag Skarbø stod for den offisielle opninga av parken på Store Vikholmen under Smak av Ulstein-dagane i juni 2012. Dette var den første av tre nye parkar i Ulsteinvik. I september opna Saunesparken, medan parken ved Bjørndals Minne var i emning.

Men det kosta å vere kulturkommune. I august 2012 kom det fram at Ulstein sat med tredje mest gjeld i Møre og Romsdal, med over 73.000 kroner i netto gjeld per innbyggar. Berre Stranda og Norddal låg høgare. Gjelda i Ulstein skulle kome til å vekse endå meir i åra framover, og også bli eit diskusjonstema i samband med spørsmålet om kommunesamanslåing.

Men Ulstein satsa vidare. I september 2012 kunne lokalavisa fortelje at kommunen satsa på å byggje 41 nye omsorgsbustader i Holsekerdalen. Kommunen håpte at dei nye bustadene skulle stå klare til sommaren 2014. Kommunen sat samtidig på ein del eldre omsorgsbustader som det kunne kome på tale å fase ut. Kommunalsjef for helse- og omsorg Marit Botnen fortalde at kommunen ville prøve seg med mindre husvære, eittroms, noko som var utenkjeleg for nokre år sidan. Kvar bustad skulle tilpassast til den som skulle bu der.

Under avsnitta våre om utvikling kunne vi ha skrive mykje om den teknologiske utviklinga som råka Ulstein så vel som Noreg i perioden frå siste del av 1980-talet og framover mot skrivepunktet vinteren 2021. Vi snakkar om Internett, breiband, mobiltelefoni og smarttelefonar og digitalisering, berre for å nemne litt. Meir og meir av samhandlinga i samfunnet skjer no via nettet. Hausten 2012 kom ei av dei mange endringane til Ulstein: Frå og med tysdag 2. oktober var det over og ut for reseptar på papir. I staden fekk folk såkalla e-reseptar. Alle apoteka i Møre og Romsdal gjekk no over til denne ordninga.

Ei utvikling som hadde gått sin gang ei tid, var kjønnsfordelinga i læraryrket. Medan dette for nokre tiår sidan var eit mannsdominert yrke, var dette heilt snutt på hovudet utover på 2000-talet. I skuleåret 2011/12 hadde dei ti barne- og ungdomsskulane i Ulstein og Hareid 151 kvinnelege og 53 mannlege lærarar. I skuleåret 2013/14 var forholdet 162 kvinner og 44 menn. Skulen i Ulstein og Hareid hadde blitt ein kvinnebastion, ikkje ulikt utviklinga elles i landet.

Vinteren 2013 vart det klart at grendelaga i Dimna, Eiksund og Flø skulle ta over dei gamle skulane i bygdene – frå Ulstein kommune. No kunne dei drive ulike aktivitetar som kom bygdene til gode, leige ut til selskap og liknande. På Flø var skulen alt leigt ut til galleri.

I juni 2014 var det offisiell nyopning av Vikeelva. No låg ho der flaumsikker og vakkert tillaga med stein og hølar. Prosjektet hadde teke to år å fullføre, og no skulle Ulsteinvik vere godt sikra mot flaum i denne elva. Anlegget strekker seg frå øvst i Anholen, under Hovsetvegen, langs Gamlevegen og blir borte under Bjørndalsvegen i Ulsteinvik sentrum. Flaumsikringa og pyntinga rundt elva hadde kosta 24 millionar kroner og var eit samarbeid mellom Ulstein kommune og Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE); 30 prosent av kostnadene fall på kommunen. Bildet er frå 2021.

Folketalet i Ulstein heldt fram med å auke utover i 2013 trass i fødselsunderskot. Per 1. april var talet 7974, og 8000 var innan rekkevidde i løpet av året. I starten av juni passerte kommunen 8000 innbyggjarar. Dette var ei hending som måtte markerast. I midten av august inviterte formannskapet familien Bezea og tvillingane deira Andra og Alesia til rådhuset for å feire hendinga. Tvillingane var fødde 4. juni, og ordførar Jan Berset kunne dele ut ei gåve på 10.000 kroner til familien: — De får sjølve avgjere kven av tvillingane som er nummer 8000 og kven som er nummer 8001, smilte ordføraren. I november 2013 hadde innbyggjartalet vakse til 8084. Då året var ute, viste det seg at Ulstein hadde vakse med 165 innbyggjarar i 2013 og hadde no kome opp i 8092.

I november 2014 kunne lokalavisa slå fast at Ulstein var ein bustadvinnar. Berre Ålesund og Molde bygde fleire bustader enn Ulstein, og ingen kommunar i Møre og Romsdal bygde meir per innbyggar. I 2013 vart det sett i gang bygging av 159 bustader i Ulstein, tre færre enn i 2012. Desse to åra hadde Ulstein om lag 10 prosent av all bustadbygginga i fylket, viste fylkesstatistikken.

Men handelen i Ulstein gjekk tilbake med 4,7 prosent dei siste fem åra fram til 2013. Desse åra opplevde Herøy ein handelsauke på 22,7 prosent. Volda var den store vinnaren på Søre Sunnmøre med ein handelsvekst på 25 prosent, viste tal som Sunnmørsposten hadde henta inn. Leiar i butikkgruppa i Ulstein, Øystein Muren, avdramatiserte tilbakegangen. Men det var avgjort slik at handelssenteret Ulsteinvik hadde fått tøff konkurranse frå omliggande tettstader.

Eit viktig tiltak utover på 2000-talet var å sikre elvar mot flaum som kunne råke bustadfelt, vegar og menneske. Slik også i Ulstein. I juni 2014 var det offisiell nyopning av Vikeelva. No låg ho der flaumsikker og vakkert tillaga med stein og hølar. Prosjektet hadde teke to år å fullføre, og no skulle Ulsteinvik vere godt sikra mot flaum i denne elva. Anlegget strekker seg frå øvst i Anholen, under Hovsetvegen, langs Gamlevegen og blir borte under Bjørndalsvegen i Ulsteinvik sentrum. Flaumsikringa og pyntinga rundt elva hadde kosta 24 millionar kroner og var eit samarbeid mellom Ulstein kommune og Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE); 30 prosent av kostnadene fall på kommunen.

Artikkelforfattar

Asle Geir Widnes Johansen

Asle Geir Widnes Johansen er fødd i 1954 og bur i Ulsteinvik. Utdanna adjunkt og bedriftsøkonom. Jobba i fleire år som lærar på Ulstein ungdomsskule. Arbeidde deretter som journalist og seinare som redaktør i Vikebladet i over 20 år.

Om noko i artikkelen er feil eller du har tilleggsopplysningar eller aktuelle bilde, så er det fint om du melder til post@ulsteinhistorielag.no

Pluss-medlem

Medlemskap i Ulstein Historielag
Årleg utgåve av tidsskriftet Levd liv
Digital tilgong til alle artiklar