Samferdsel

Statens vegvesen starta med gjennomsnittsmålingar av farten i Eiksundtunnelen i april 2012. Det viste seg at tiltaket verka med ein gong. Målingane viste at farten no var tydeleg redusert.

Kvivsvegen vart opna den 22. september 2012. Den nye vegen mellom Hornindal og Volda skulle gjere vegsambandet mellom Sunnmøre og Nordfjord ferjefritt. Vegen gjekk frå Grodås i Hornindal til Volda. Han knytte saman ein bu- og arbeidsmarknadsregion på om lag 60.000 innbyggarar. Kring 4000 av desse hadde møtt fram til opninga. Denne oppsiktsvekkande interessa for samferdsel hadde sjølvsagt med natur og geografi å gjere. For kva skulle Vestlandet ha gjort utan bruer og tunnelar? Eldsjeler hadde vore framsynte og teke initiativ, og oftast stått distansen sjølv om kampen var hard og åra mange. Slik var det for både Eiksundsambandet og Kvivsvegen; slik har det vore gjennom heile den norske samferdselshistoria. Som i Harald Hårfagres tid blir riket samla, litt etter litt, øy for øy, fjord etter fjord, bygd etter bygd.

Den nye busstasjonen midt i Ulsteinvik var i ferd med å kome på plass. I slutten av oktober 2012 gjekk Ulstein kommunestyre inn for å satse på eit venterom med toalett og kafé i lokala bak stasjonen. Kommunestyret vedtok også at den verna bedrifta Ulshav skulle vere drivar av kaféen og stasjonen elles. Slik vart det, og i dag veit vi at kaféen har fått namnet Mjøl og Meir.

I starten av desember 2012 var det offisiell og høgtidleg opning av den nye Øvrevegen i Ulsteinvik. Her var det også bygt gangveg langs heile vegen. Ordførar Jan Berset fortalde i opningstalen sin at vegen vart planlagt for mange tiår sidan og kom på generalplanen i 1975: – Det tyder på at det ofte tek tid å byggje vegar. Men det som har skjedd dei siste tiåra i Ulsteinvik, er som eit eventyr, sa Berset.

Kommunestyra i både Ulstein og Hareid gav før jul 2011 uttrykk for at det snarast måtte bli tre ferjer i sambandet Hareid-Sulesund. Venstre fronta saka i valkampen, og fekk oppslutning mellom sine politiske kollegaer. I slutten av september 2013 byrja kravet om tre ferjer å hardne til: Tida er moden for tre ferjer, slo ordførar Anders Riise (H) fast i samtale med lokalavisa. Fylkesvaraordførar Gunn Berit Gjerde (V) hadde vore talskvinne for tre ferjer i lengre tid. Men det var ikkje mogleg med tre ferjer utan større løyvingar frå staten.

Fylket avgjorde at Norled skulle halde fram med å drifte Hareid-Sulesund endå ein periode frå 1. januar 2015 og fire år framover. I regionen var dei skeptiske til ei av ferjene, Ullensvang. Det var etter kvart mange trafikantar som reagerte på at mange bilar stod att på strekninga: – Er det greitt at 500-600 bilar står att på begge sider av Sulafjorden kvar dag? No må politikarane snart innsjå problemet. Dette er ikkje haldbart, uttalte ulsteiningen Svein Rødset til lokalavisa i oktober 2014.

Fylkesutvalet bestemte seg i november 2014 at det skulle setjast inn ei reserveferje i sambandet i løpet av 2015. Dermed ville tre ferjer trafikkere Sulafjorden. Litt seinare gjorde fylkestinget det same. Men ikkje før i august 2015 hadde Norled på plass ei tredje ferje. Måndag 24. august var Høgsfjord klar til avgang.

Parkeringsproblema i Hareid sentrum vart alt meir synlege utover på 2000-talet: Å finne parkeringsplass ved Hareid ferjekai er som å leite etter nåla i høystakken. Det hadde vore aukande parkeringskaos fleire år. Sydenturistar frå til dømes Sykkylven og Selje parkerte gratis på Hareid i staden for å betale avgift på Vigra. I april 2013 var det klart at det kommunale parkeringsselskapet skulle heite Hapark AS, og kommunestyret vedtok endeleg å skipe det. Men først i januar 2016 var det klart for avgiftsparkering i delar Hareid sentrum.

Eit samla samferdselsutval i fylket gjekk i starten av mars 2012 inn for Hafast som E39-kryssing. – Ein stor siger og eit bevis for at det nyttar å jobbe fram fakta, meinte styreleiar Gunvor Ulstein. Like etter kom ein rapport frå LMG Marine, som ikkje såg noko teknisk hinder for at folk skulle kunne gå tørrskodde frå Hareid til Sula i løpet av kort tid. Konsulentane såg for seg to alternativ, anten høgbru med bogar eller ein flytetunnel.

Våren 2013 signaliserte regjeringa ambisjonar om ein ferjefri E39 innan 20 år. Styreleiar Gunvor Ulstein i Hafast understreka at Hafast ikkje kunne vente så lenge med å bli bygd ut. Men enno hadde ikkje regjeringa bestemt seg for om Hafast skulle bli ein del av dette biletet, og då Nasjonal transportplan låg føre i april dette året, var ikkje Hafast nemnt i det heile.

Men ein god månad før stortingsvalet i 2013 var seks av sju førstekandidatar i Møre og Romsdal klare på at dei ønskte seg Hafast som del av E39. Berre Ingrid Opedal frå SV såg for seg Ørsta-alternativet Fefast.

– Vi vil skape ein region i verdsklasse, og ønskjer Hafast som eit pilotprosjekt for å teste ut nye veg- og bruløysingar, poengterte styreleiar Ulstein då ho orienterte samferdselsminister Ketil Solvik-Olsen (Frp) i januar 2014. Samferdselsdepartementet høyrde på fylkestinget i Møre og Romsdal. Måndag 14. april 2014 landa Solvik-Olsen på at han ville legge den framtidige E39-traséen over Hareidlandet. Dermed ville Hafast bli ein del av den framtidige E39:

– Både Olav Fure og Hans Gisle Holstad fortener takk, uttalte Gunvor Ulstein, som no trudde på opning i 2023. Og ordførar Anders Riise troppa opp hos Hafast-pioneren Fure (86) med blomster og kake då vedtaket vart kjent. Riise minte om at Olav Fure nærast vart stempla som galen då han foreslo ei kryssing av Sulafjorden for 30 år sidan.

Men så kom det vi kan kalle ei bombe og la ein dempar på optimismen. Dagleg leiar Kjell Sandli i Hafast vedgjekk overfor Vikebladet Vestposten at han sette kaffien i vrangstrupen då han fekk vite at Hafast-brua i mars 2015 var kostnadsrekna til 38 milliardar kroner. Tala kom fram i rapporten Riksvegutredning 2015 frå Vegdirektoratet. Sandli frykta no at dette prisoverslaget ville skape ny motstand mot prosjektet.

I desember 2015 kom konklusjonen frå to grupper som uavhengig av kvarandre hadde arbeidd med alternative løysingar for den krevjande fjordkryssinga: Det var mogleg å byggje hengebru over Sulafjorden. Og våren 2016 gjekk Hafast-prosjektet inn i ein ny fase, der målingar av slikt som vind, bølgjer og temperatur ville avgjere kva for bruløysing Statens vegvesen skulle velje, og dei første målebøyene for innsamling av miljødata i Sulafjorden vart plasserte. Torsdag 13. oktober 2016 var representantar for Hafast saman med selskapa Fugro Oceanor, Kjeller Vindteknikk og representantar for Vegvesenet på plass i båten som gjekk ut for å plassere bøyene. Ein god månad seinare er også ei 100 meter høg mast for vindmåling på plass på Kvitneset, ein vital del av miljømålingane som skal gjere Hafast til eit sikkert samband.

Rundt midnatt mellom første og andre juledag 2011 slo eit uvêr av ei anna verd innover Søre Sunnmøre. Folk som hadde juleselskap i heimen litt seint første juledag, kunne sjå vindauga bule innover i vindtrykket, som kanskje også mørkla rommet og for med straumen. Det skulle vise seg å vere orkan fleire stader langs kysten. Meteorologisk institutt hadde sendt ut varsel om ekstremvêr på førehand på orkanen som fekk namnet Dagmar. Vinden gjekk hardt utover både bygningar og skog, og mange sat utan straum i lengre tid. Tussa – som kraftleverandør – måtte tole kritikk for manglande beredskap og manglande rydding langs linjene.

Konserndirektør Elling Dybdal forsikra at Tussa hadde mobilisert alt tilgjengeleg mannskap for å få straumen tilbake til dei straumlause, men vedgjekk også at selskapet hadde rydda for lite skog langs linjene i forkant. I Ulstein og Hareid skapte langvarig straumbrot også vanskar for mobilsambandet etter kvart som straumen vart lenge borte.

I juni 2012 fortalde lokalavisa at Ulsteinvik postkontor skulle leggast ned og erstattast med post i butikk. Det einaste postkontoret i Møre og Romsdal ville vere i Molde. I januar 2013 vart det kjent at Coop Mega i Blåhuset skulle bli det nye postkontoret til ulsteiningane, altså post i butikk. I løpet av 2013 og 2014 opna Posten Norge 170 nye post i butikk over heile landet. I april 2013 var Coop Mega i full gang med å gjere klart til postfunksjonane i butikken. Den 22. april tok butikken over tenestene til Ulstein Postkontor som stengde dørene etter at det hadde vore postkontor i Ulsteinvik i 209 år.

Ulstein kommune gav løyve til vidare utfylling langs Sjøgata i februar 2011. Men så lenge finansieringa av gata ikkje var på plass, ville ikkje utbyggarane starte utbygginga av Sjøsida. Det var mykje fram og tilbake mellom fylket og kommunen om finansieringa av Sjøgata. No skulle kommunen undersøke om det var mogleg å gjere ombygginga av gata rimelegare, og så sende ein forskotteringssøknad til fylket. Det var no fleire år sidan dei første gongen starta med å fylle ut på utsida av Sjøgata. Det nye området var regulert til bustader, kontorlokale og forretningar. Det var også planlagt parkeringsareal.

Måndag 17. juni 2013 tok dei det første spadetaket i arbeidet med den nye Sjøgata. Statens Vegvesen var byggherre på vegner av fylkeskommunen som også var vegeigar. I slutten av juni vart gata stengd for gjennomkøyring, og med omkøyring gjennom Bjørndalsvegen og Saunesvegen, og seinare Kyrkjegata. I mai 2014 var første byggesteg av Sjøgata ferdig. Kommunen markerte etappen med eit kulturarrangement på Kulturallmenningen. Fredag 14. november 2014 vart heile Sjøgata opna for trafikk begge vegar.

Samtidig gjekk arbeidet med den nye innfartsvegen gjennom Holsekerdalen sin gang. I august 2013 var arbeidet med Holsekerbruene òg i rute. Fredag 22. november 2013 klipte barneskuleelevar frå Ulsteinvik snora og markerte den offisielle opninga av den nye innfartsvegen gjennom Holsekerdalen. Kommunen var sjølvsagt godt representert, både administrasjon og politikarar: — Det er ei glede å få vere med å opne vegen og desse bruene. Dette er det største prosjektet som Ulstein kommune har hatt eineansvar for, slo kommunalsjef for teknisk etat, Arne Runar Vik, fast. Totalt kosta vegen 73 millionar kroner, og han var 1240 meter lang medrekna to bruer på høvesvis 58 og 23 meter.

Laurdag 14. juni 2014 var Eiksundsambandet nedbetalt, det vart gratis for bilistane å køyre gjennom sambandet. Det hadde gått ein god del raskare enn det som var kalkulert med: — Eg er overraska over at sambandet er betalt ned på halve tida, kommenterte styreleiar Knut Nærø etter at samferdselsminister Ketil Solvik-Olsen hadde avvikla bompengeselskapet.

I starten av desember 2011 kom planen for Garneskrysset eit steg vidare etter handsaming på fylkesnivå. No vart han send Ulstein kommune for avsluttande behandling og reguleringsvedtak. Planen var laga i eit samarbeid mellom kommunen, fylket og Statens vegvesen, med Vegvesenet som byggherre og eigar av prosjektet. Målet var ei rundkøyring og ein bussoppstillingsplass i området.

Det nye Garneskrysset opna 20. august 2014. Det var ei stor lette for trafikantane, ikkje minst dei som pendla til og frå jobb. Rundkøyringa gav betre flyt i trafikken, og bussoppstillingsplassen gjorde at bussane slapp å køyre dei ekstra kilometerane til Myrvåg for å snu der. I slutten av november dette året var det offisiell opning av rundkøyringa og kollektivknutepunktet på Garnes. Fylkesordførar Jon Aasen stod for snorklipping og tale.