Av boka Lagunen og stormen går det fram at forfattaren sjølv, Ragnar Ulstein, var første mann heim av dei ulsteiningane som hadde vore borte under krigen. Han fortel gripande om heimkomsten. Først i bil til Folkestad – frå Ytre Sunnfjord om ettermiddagen 16. mai 1945. Der nede hadde han lege med ein styrke på 70 mann mellom anna for å halde vakt ved tyske fort og festningar ved kysten. No var situasjonen under kontroll, og ved Folkestad låg ein båt og venta på han. Turen gjekk til Eiksund, og der stod HS-folk frå Ulstein med bil og var klare til å skysse Ragnar heim.
Bilen suste forbi kjende hus og grender, gjennom Vik, forbi hus etter hus, kjende og kjære, ikkje eitt øydelagt. Våren var still og vakker då bilen svinga opp gardsvegen og inn i tunet der mora og faren stod. Trykte handa deira utan å få fram eit ord, steig i ørske opp steintrappa og inn i stova. Alt var kjent, alt var godt. Men den kvelden banka det på døra. Utanfor stod Olga og Gustav Osnes, foreldra til Arthur som aldri ville kome heim. Dei visste det; det hadde kome eit bod tidlegare. – Likevel låg der ei bøn i auga deira, skriv forfattaren, – at det ikkje måtte vere sant. Men håpet slokna der ved døra den kvelden. Arthur var fallen, han som hadde stått på Ulstein-kaia fire år tidlegare og hoppa om bord.
Dagen etter var det 17. mai. I bygdene hadde dei valt 17. mai-nemnder som på rekordtid hadde førebudd program og fest. Barnetog og folketog. Om kvelden 16. mai hadde Ulstein-troppen kome heim på permisjon frå Ålesund. På nasjonaldagen stilte dei først i folketoget saman med den andre HS-troppen i Ulstein. Fremst til høgre for områdesjef Olav Osnes gjekk Ragnar Ulstein. Bak heimefronten kom i tur og orden alle lag og organisasjonar som på si vis hadde vore med på å halde stand og moral og vilje: – Det var den største dag i Ulstein-historia. På fortaua og i bakkeskråningane langs togruta stod ein like stor skare som hadde vore med på å gjere bygda trygg. På Fredheim, i kyrkja og på bedehusa, på forsamlingshusa i Dimna, Flø, Haddal og Eiksund hadde den ånda som stod nazismen imot, levd i fem okkupasjonsår, skriv Ragnar Ulstein.
