Ein rapport frå distriktslege Sellevold i Ulstein om kontroll av svangre viste at det hadde vore mykje mindre blodmangel mellom dei gravide i 1946 enn i krigsåra. Det hadde vore utført kontroll av spedborn og småborn i Ulstein heile året. Det var jordmora som stod for kontrollen, oftast saman med ein av legane: – Med omsyn til helsa hos desse borna må vi seie at den stort sett har vore god. Mødrene er særs interesserte i godt stell og ernæring, og dei har vore flinke til å gi borna sine bryst og er lydhøyre for rettleiing.

Det er ikkje mange undervektige spedbarn; dei er heller over gjennomsnittet fleirtalet av dei, skriv Sellevold og legg til: – Mange born er vaksinerte mot kikhoste og mot difteri. Det er teke tuberkulinprøve av mange småborn, og seks av desse var smitta av tuberkulose.

Så melder lokalavisa at distriktslege Ole Sellevold vil slutte og er etter søknad løyst frå stillinga si frå 20. september 1947: – Sellevold vil no slå seg til ro på heimstaden sin Alversund nord for Bergen, der han har hus og vil drive privatpraksis, heiter det.

Det melde seg åtte søkjarar til den ledige distriktslegestillinga, mellom desse Osmund Røyneland (f. 1904). Dokter Odd Monstad, som nyleg hadde kome til Ulstein som assistentlege for Sellevold, vart konstituert som distriktslege. Monstad, som var frå Askøy ved Bergen, fekk ikkje høve til å vere i Ulstein lenger enn til desember då han var innkalla til militærteneste. Så kom dokter Gunnar Seland og var i Ulsteinvik nokre månader.

Osmund Røyneland vart tilsett i distriktslegestillinga, men det skulle gå ei tid før han flytta til øya.

Den 8. august 1946 melde Vikebladet at penicillin no var å få kjøpt på resept i alle apoteka i landet. Penicillinet revolusjonerte helsestellet dei komande åra. Men i juli 1947 kjem eit varsku frå Vikebladet om at tuberkulosen, den verste folkesjukdomen, trugar med å drepe 260.000 av alle nolevande nordmenn om ikkje vaksinasjonen kan demme opp for smittefaren. I tidsrommet 1936 til 1940 døydde 13.263 menneske av tuberkulose i Noreg. Dei fleste døyr av denne sjukdommen før fylte 40 år. No blir det meldt om 4000 smitteførande tilfelle av tuberkulose i året, og om lag 2000 døyr av sjukdommen kvart år. I slutten av 1941 stod 21.000 menneske oppført i helserådets protokollar som smitteførande. Det er særleg aldersgruppa 15-35 år som er utsett. Dei utgjer over 50 prosent av alle tuberkuløse.

Det blir fremja ein odelstingsproposisjon om tuberkulinprøving og vaksinasjon. Lova slår fast at kvar borgar pliktar å framstille seg til prøve og vaksinasjon mot sjukdomen. Prøver viser at der ein har nytta BCG-vaksinen, har talet på sjukdomstilfelle gått ned til mellom ein femdel og ein tidel. Dette fører til at talet på tuberkuløse går ned også i Møre og Romsdal. I 1947 var det registrert 115 tilfelle, i juni 1950 hadde dette minka til 79.

Hausten 1951 blir det så gjennomført ei stor skjermbildegransking i Ulstein og Hareid. Granskinga er eit ledd i kampen mot tuberkulose, som går sin sigersgang over landet. No såg det verkeleg ut til at tuberkulosen kunne bli utrydda om ikkje lenge. Distriktslege Røyneland orienterer om situasjonen og bakgrunnen for skjermgranskinga i lokalavisa: – Enno er det slik at enkelte går omkring med sjukdommen utan å vite om det. Dei er derfor til smittefare for andre og mister sjølve kostbar tid før behandling kan kome til. Her har skjermbildegranskinga det eine av sine to store mål: å oppdage alle enno ukjende tilfelle av lungetuberkulose så dei kan kome til behandling og dermed også bli uskadelege som smittekjelder. Det andre store målet er å BCG-vaksinere alle pirquet-negative og slik gjere dei meir motstandsdyktige mot smitte. Her i kommunane er alle så klar over nytten av dette tiltaket at det ikkje lenger blir diskutert, skreiv Røyneland.

Ludvik N. Holstad kommenterer sjukdommen i dagboka si frå 1951, 31. august: – No har det i fleire dagar vore pirquetprøver og skjermbildefotografering i kampen mot tuberkulosen lokalt. Det ser ut til at folket møter opp mann av huse. Dette skulle vi hatt for 50 år sidan; då hadde mang ei tung sorg vore mildare og mang ei tåre spart. 1. november: – Kari Grimstad, f. Alnes, gift med Karsten Grimstad, døydde av tuberkulose på Haukås pleieheim, og vart gravlagd i dag. Ho vart 38 år. Ho tente oss for mange år sidan, kvikk og flink. Ho vart gift og fekk to born, og så kom tuberkulosen og sløkte alle lyse draumar. I den syskenflokken (borna til Hans Alnes) er det no berre ein att. Tre er døde av tuberkulose, og ein drukna i Snipsøyrvatnet ved bading. Skulle vi ikkje no snart ha vunne over denne sørgjelege sjukdommen som har brote så mang ein ungdom under seg. Men så kjem det vel andre sjukdommar sidan.

I januar 1948 kjem meldinga om at alle tidlegare poliomyelittpasientar i Ulstein og Hareid skal granskast og registrerast: – Personar som har gjennomgått sjukdommen og fått muskellammingar i større eller mindre grad, skal registrerast slik at statens rikslege i løpet av våren 1948 kan undersøke og syte for behandling og utdanning av desse individa. Alle som har fått defektar etter poliomyelitt, blir med dette bedt om å melde seg til distriktslegen i Ulstein, heiter det i lokalavisa.

I april 1948 vart det skipa Røde Kors Hjelpekorps-lag både i Ulstein og Hareid. Då hadde reisesekretær Kåre Bertelsen halde foredrags- og filmkveldar i begge kommunane. Han hadde også halde instruksjonskurs. Interessa var stor mellom folk, særleg mellom ungdom. Det vart skipa hjelpekorps og mange var med på kurset.

Tannlege Bjørg Tafjord Ulfstein er frå 1948 skuletannlege i Ulstein og Hareid. På spørsmål frå Vikebladet om korleis det står til med tennene til borna, fortel Tafjord Ulfstein: – Stort sett middels. Men det er stor skilnad på tennene til utkantborna og dei som bur i sentrum. Hos born frå utkantane er det ikkje uvanleg med feilfrie tenner. Mellom borna i sentrum er dette sjeldnare. Born i sentrum går ofte og gneg på ferske wienerbrød med sukker på, og det er ikkje bra, seier Tafjord Ulfstein som gir desse råda: – Borna bør drikke mykje mjølk, ete grovt brød, men helst ikkje ferskt, like eins mykje grønsaker. Og så det viktigaste: pusse tennene godt kvar kveld. Kommunen hadde no teke over skuletannrøkta.