Denne artikkelen baserer seg på ei semesteroppgåve i mat, kultur og konservering ved Høgskulen i Volda av Margrete Hatløy Brubakk. Hovudkjelda til oppgåva er mor hennar, Karen Brubakk f. Hatløy, og det er hennar barne- og ungdomsminne om mat- og matskikkar artikkelen handlar om.
Politikarar og kommuneadministrasjon i Ulstein var i 1970 for lengst samde om å flytte linja for indre hamn i Ulsteinvik lengre ut mot marebakken, fylle ut og vinne meir land. Utfyllinga skulle også gjelde inn mot Saunes. Utfyllinga i sjøen i Ulsteinvik la til rette for ei omfattande utvikling og endring av Ulsteinvik sentrum. Ein god del av massen kom frå Hatlø-verkstaden som tidleg på 1970-talet skaut ut ei stor dokk.
To veker før jul i 2015 var heile 24 skip i offshoreflåten på Ytre Søre Sunnmøre lagde i opplag. Skipsreiar Åge Remøy såg ikkje lyst på situasjonen då han kommenterte saka til Vestlandsnytt: – Vi er i ferd med å legge eit vanskeleg år bak oss, men eg trur vi får det endå tøffare i 2016. Oljeprisen går feil veg, og aktiviteten vil ikkje auke. Så eg kan ikkje sjå noka lysning i året som kjem. Krisa som næringa står oppe i, er truleg den verste nokon gong, meinte Remøy.
Kleven hadde kome på lokale hender. I januar 2000 vart det klart at investorgruppa, Kleven-familien, Harvest Elektro og Hareid Elektriske også kjøpte tilbake Kværner Florø: – Strategien vår har heilt sidan i fjor vår vore å kjøpe tilbake både verftet i Ulstein og det i Florø. Men lokalpatriotismen gjorde at vi satsa på Ulstein-bedrifta først, kommenterte John M. Kleven til lokalavisa.
Trass i internasjonal finanskrise vart året 2009 det beste nokon gong i historia til Ulstein Group. Med ei omsetning på 3,6 milliardar kroner enda konsernet med eit driftsresultat på over ein halv milliard kroner. Konsernet delte ut heile 40 millionar kroner i bonus til medarbeidarane sine. Dei 800 tilsette kunne innkassere mellom 25.000 og 160.000 kroner kvar.
I boka Hundre år – Hundre personar i Ulstein skriv redaktør Asle Geir Widnes Johansen at for Magne Grimstad sr. var speidararbeidet eit kall. Mykje tid gjekk med, og til heimen hans kom alle som skulle ta prøver og få rettleiing. Han var og med og arrangerte ei rekke leirar og samlingar, men då kona Marta døydde i 1969, miste han både lyst og kraft for ei tid. I denne boka vert Magne Grimstad sr. heidra for lang og tru teneste knytt til speiararbeidet.
Arne M. Bjørndal (1916-2012) var det niande av dei 10 borna til Martin og Anna Bjørndal. Martin Bjørndal var lærar i Ulsteinvik i den tida skulen var ute på Halsen. Arne Bjørndal har skrive to autobiografiar. Dette kapittelet er eit utdrag frå My Early Days: From School Days to War Time, som i tillegg til barne- og ungdomstida omhandlar krigsåra. Etter krigen fullførte Bjørndal tannlækjarstudiet i Oslo, men etter å ha praktisert i nokre år emigrerte han til Amerika. Han vart seinare professor i odontologi av University of Iowa. Denne artikkelen er klargjort for publisering av Trond Bjørndal. Delar av materialet er omsett av Jonas Røyset.
Asbjørg Gjerdsbakk gifta seg i 1957 med Odd Magne Brune frå Dalsfjorden. Han var då ferdig utdanna ingeniør i Porsgrunn og hadde allereie fått seg fast jobb på Borregård før han var ferdig utdanna. Etter bryllupet flytta dei til Sarpsborg der dei budde heile sitt yrkesaktive liv.
Eg stend og sagar sund ein gamal færing som har stått i naustet vårt i mange år. Ein gamal slitar som har tent ein veglaust småbrukar- og fiskarheim. Der er sovisst ikkje noko romantisk over ein slik båt. Men tankane byrjar å arbeide hjå meg om å skrive ned nokre minne frå ca. 60 år attende. Han er om lag jamgamal med meg.
Etter at Einar har gått bort, er det mange som kjenner på eit sterkt sakn. Ikkje berre dei næraste – kona Gunvor og døtrene Hanne Marte, Silje, Kamilla og deira familiar, men også for mange andre er saknet etter ein god ven og samarbeidspartnar tungt å bere.
Misjonsrørsla var ei folkerørsle, boren av folket med grupper av vedkjennande kristne til kjerne. Det var i hovudsak ei lekmannsrørsle, men rørsla hadde sprunge ut av kyrkjelege miljø og vart verande sterkt knytt til kyrkja. Presten heldt misjonsgudsteneste ein eller fleire gonger i året, og kyrkja var samlingsstad for fellesmøta i distriktet.
Den 9. april 1940 var nokre karar på Hofset i Ulstein i ferd med å legge nytt nevertak på eit hus; dei såg ut Ulsteinfjorden mot Vattøya og til havs. Dei oppdaga ein flåte sigande inn fjorden; fiskarar som følgde vårsilda. Knut Eikrem var om bord i MB Hod av Ulsteinvik. Klokka sju om morgonen skulle dei til å kaste. I det bestmannen skulle gi ordren «lat nota gå!», kom skipperen ut frå bestikken: – Ikkje kast, Noreg er i krig. Fleire båtar som var i ferd med å håve inn frå store steng, slutta av og sleppte resten. Karane på Hofset-taket vart mållause då dei såg flåten setje stimen opp og forlate feltet.
Samtidig gjekk det for seg eit arbeid i Ulstein for å sikre ei framtidsretta vassforsyning. Kommunen ville hausten 1980 fremje oreigningssak for å få hand om Mosvatnet som drikkevasskjelde. I januar 1981 gjekk generalplanutvalet i Hareid imot avhending av vatnet: – Mosvatnet er ein ressurs som ligg i Hareid kommune, og generalplanutvalet vil ut ifrå det gå sterkt imot at denne ressursen blir tildelt andre kommunar. Om lag samtidig godkjende Statens Institutt for Folkehelse (SIFF) Mosvatnet som vasskjelde.
Kring 1935 er det framleis nokre tvangsauksjonar, men dei synest å vere minkande. Enno søkjer folk om ettergiving av skatt og nedsetjing av rente, framleis må familiefedrar dra på naudsarbeid. Men det merkast ein snunad. Ein forsmak på dette finn vi i Vikebladet 8. september 1933. Då melder avisa om at dei mekaniske verkstadene i Ulstein no ei tid har hatt mykje arbeid både med ishavsskuter, damp- og motorbåtar. I det heile har det vore jamnare og betre om arbeid enn i 1932.
I 1881 kom ein ny prestefamilie til Ulstein. Den nye presten heitte Nils Christian Anker. Seinare vart han prost, noko som dei fleste kjenner til gjennom Prost Ankers gate, ovanfor ungdomsskulen. Den nye prestefamilien var i tillegg til den kyrkjelege aktiviteten også svært interessert i kulturelle aktivitetar.
I juni 2000 startar eit intermesso med møbelsatsing i Ulsteinvik. Bjarne Wærdahl og Einar Kristensen frontar saka i lokalavisa. Møbelcentralen skal no bli til Bohus Møbelland Ulsteinvik. Gjennom selskapa sine Convex og Bakkely Invest hadde dei nettopp kjøpt Bohus Møbelland-varehusa i Ørsta og Ålesund. Hareidingen Jarl Andersen var påtenkt rolla som dagleg leiar for Møre Møbelland.
Kommunen sleit tungt med økonomien. Visst var der planar om kulturhus, men det var eit langt sprang frå ønske, behov og planar på den eine sida – til økonomisk evne på den andre. Du trong ikkje vere pessimist for å spå at planane om kulturhus lett kunne ende i ein skuff. Det var akkurat dette som skjedde i nabokommunen Hareid etter valet hausten 1999. I Ulstein var det i ferd med å gå same vegen, men så dukka Trekantsaka opp i 2003. Men alt i mai 1999 gjekk Idar Ulstein og John M. Kleven i gang med å samle pengar til kulturhus etter oppmoding frå kommunen. Målet var å samle inn 23 millionar kroner frå private og næringsliv. Då lokalavisa skreiv om saka, hadde 14 familiar, dei fleste med etternamn Kleven eller Ulstein, fått brev i postkassa med spørsmål om å bidra. Initiativet stranda – mellom anna fordi ikkje alle var nøgde med utkastet til teikningar som kommunen hadde presentert.
Herøysoga fortel at ho som vart kalla Nesje-Ælina, var innskriva i kyrkjeboka med namnet Anne Eline Johannesdotter Myklebust. Ho var opphavleg frå Vartdal, fødd i 1835 og døydde i 1890. Då hadde ho vore enkje i 17 år. Ho gifta seg i 1858 med Rasmus Sjurson Måløy, som var 2 år yngre. Rasmus selde garden sin i Måløya ved Jøsok for å flytte til Havågneset i Eiksund og sette seg opp eit hus der.
Nettsida til Ulstein historielag er i stadig utvikling. Nye funksjonar vert lagt til, feil blir retta og ulike funksjonalitetar vert utbetra. Det store arbeidet ligg i at nettsida blir kontinuerleg oppdatert med nye historiske artiklar. Det er eit stort og omfattande arbeid som vert gjort.
