Næringslivet elles siste del av 1980-talet – nokre hendingar

Våren 1986 tok den lokale Reodor Felgen i Ulsteinvik, Otto Garnes, til å trappe ned og overlét forretninga til sonen Odd Idar. Då hadde Otto reparert tusenvis av syklar gjennom dei 40 åra han hadde drive forretning og reparasjonsverkstad i Ulsteinvik. Men han ville framleis vere å finne i reparasjonsverkstaden sin bak i forretninga ei tid framover. Ifølgje Vikebladet var Otto Garnes den siste sykkelreparatøren i sitt slag i regionen. Han kunne kunsten å rette opp eit skeivt hjul.

Otto Garnes starta butikk i kjellaren «hass Haddal» i 1946. På tolv kvadratmeter selde han omnar, kaminar og syklar. I 1948 flytta Otto forretninga si til Simones-smia, og vart verande der til han i 1950 flytta inn i eige bygg. Då selde han også kjøkkenutstyr og elektriske artiklar ei stund. Første tida selde han omnar og kaminar, og om kveldane drog han rundt og monterte desse i heimane. I periodar var han også ekspeditør på kaia og billettør og maskinist på Torulf-ferja – i tillegg til butikkarbeidet; det var lange dagar. Kona Ingrid hjelpte ofte til i butikken. Ho skifta mangt eit sykkelhjul. Slik var det den gongen.

Sigrid Strand opna det nye Cubus-bygget sitt på Sanden i slutten av april 1986. Kundane strøymde til. Butikken skulle bli litt av eit trekkplaster for handlande frå fjern og nær. Grunnflata i den nye butikken var på 800 kvadratmeter, altså ei dobling av arealet i høvet til den gamle, som no ville bli leigd ut. I dei nye lokala var det også gjort plass til eit lite parfymeri, ein liten kaffibar og ei leikekrå for born.

Johannesenbuda gjekk gjennom store endringar både ute og inne våren 1986. Etter at Ulstein Hotell hadde fått leigeavtale med Ulstein kommune, skulle hotellet bruke bua som senter for aktivitetane sine i tilknyting til sjø- og båtsport. Det var Ulstein Seilforening som hadde stått for det praktiske arbeidet på vegner av hotellet. For dette hadde foreininga fått førsterett på å nytte klubblokala i andre etasje – i tillegg til eit tilskot til klubbkassa. Hotellet hadde tru på at bua skulle bli tenleg som sjøsportssenter. Det var særleg tyske turistar som var interesserte i båtliv, fiske og dykking. I første etasje var det laga til for båthus, kompressor for luftfylling, sløyebenk og skyljebenk for fisk og skyljebenk for dykkardrakter.

I møbelbransjen var det gullår i kjølvatnet av jappetida. Både 1985 og første del av 1986 hadde gitt møbelhandlarane optimisme. Øyehols Varehus i Saunesmarka i Ulsteinvik bygde no ut forretninga si med 2000 kvadratmeter. Forretninga fekk med det dobbelt så mykje plass som ho hadde hatt. Ole-Kristian Øyehol uttalte til Vikebladet at han var svært nøgd med det økonomiske resultatet i 1985, og trenden heldt fram inn i 1986. I starten av mars 1987 stod det utvida Nye Øyehols Varehus ferdig med 4000 kvadratmeter flate på to plan, ein av dei største butikkane på Sunnmøre.

Øyehols Varehus, som ein gong var ei av dei største forretningane på Hareid, hadde for lengst etablert seg med varehus i Saunesmarka. I oktober 1989 flytta bedrifta heile resten av aktiviteten sin frå Hareid til Ulsteinvik. Forretninga i Hareid hadde dei siste åra selt babyutstyr og klede, utstyrsvarer, dukar og gardiner. No skulle ho leggast ned.

I starten av april 1987 fekk vi ein annan konsekvens av optimismen i jappetida: Bilforretninga Eiksund Bil måtte legge ned i Ulsteinvik. Dei 13 tilsette vart oppsagde, men fem av dei fekk tilbod om arbeid ved Eiksund Auto i Breivika. Det var det sviktande bilsalet siste halve året som var årsaka til at Eiksund ikkje fann det forsvarleg å halde fram i Ulsteinvik.

Like etter melde Vikebladet at eit anna bilfirma hadde kome til i Ulstein, Eiksund Bil AS. Det var fem av dei tilsette i Eiksund Auto som ville leige 400 kvadratmeter i Moldskred-anlegget i Brattøra til det nyskipa selskapet sitt. Svein Idar Eiksund var hovudaksjonær og dagleg leiar. Dei hadde gått inn avtale om sal og service av bilmerket Mazda. Bedrifta viste seg levedyktig, og flytta etter kvart til det gamle Eiksund-anlegget ved Høddvoll: Den 1. november 1989 var

Eiksund-bygget i Holsekerdalen igjen på lokale hender. Ulstein Bil AS og Vest Total AS heitte dei nye eigarane. Dermed vart det på ny bilverksemd i Eiksund-anlegget, som for det meste hadde stått tomt den siste tida: – Vi kjem til å flytte bilverksemda vår til bygget i Holsekerdalen, fortalde Svein Idar Eiksund i Eiksund Bil AS til Vikebladet. Bedrifta hadde kjøpt heile øvste etasje i bygget med tilhøyrande uteareal.

I april 1987 hadde Vikebladet ein reportasje frå Skeide Møbelindustri på Skeide. Det var Arthur og John Skeide som dreiv verkstaden som mellom anna produserte vindauge, trapper og dører. Det var ikkje mangel på etterspørsel etter produkta deira. Bedrifta hadde rikeleg med arbeid. Skeide Møbelindustri starta i 1948 med produksjon av møblar som hovudoppgåve, mest småmøblar som salongbord og radiobord. Etter kvart la dei om produksjonen til slik han var i 1987. På det meste sysselsette bedrifta sju-åtte mann. Men no var det berre brørne John og Arthur att.

Våren 1987 var forretninga Colorama i Ulsteinvik på plass i nye lokale. Første høgda av huset til Ingvard Simonnes hadde blitt modernisert og fått eit tilbygg der lakkeringsverkstaden hadde vore før. No hadde Colorama fått 80 nye kvadratmeter og utvida vareutvalet sitt. Konrad Maridal hadde drive forretninga i eit år sidan han gjekk inn som medeigar. Han hadde mange år bak seg i bransjen i Kristiansund. Colorama selde golvbelegg, tapet, målarvarer og anna utstyr tilhøyrande ein fargehandel.

Vinteren 1987 starta to ulsteiningar reiarlaget Nordvest Shipping, Eldor Veddegjerde og Gunnar Ulstein. I løpet av kort tid hadde dei sikra seg to skip til ein verdi av kring 14 millionar kroner. Den første båten, Nordvest Trader, kjøpte dei i februar, den neste var på plass i mai, Nordvest Reefer. Båtane skulle gå i såkalla lausfart, og marknaden var Europa.

Ikkje så lenge før hadde eit anna reiarlag i Ulstein, Skinnes Skipping AS, kjøpt ein kjemikalietankar. Arnt Skinnes i reiarlaget fortalde til lokalavisa at skipet skulle ha namnet Hvalrossen etter den legendariske ishavsskuta frå Hjørungavåg. Han hadde vore i kontakt med Bjørn Øvrelid, som åtte skuta, og han hadde ingen innvendingar. I alt hadde 18 mann arbeid om bord på kjemikalietankaren frå Ulstein. Ingen av desse reiarlaga fekk lang levetid.

I oktober 1987 vart det kjent at Nordvestconsult AS i Ålesund hadde teke over aksjemajoriteten i konsulentfirmaet Bård Vikanes AS, som no vart til Nordvestconsult Ulsteinvik AS. Selskapet i Ulsteinvik ville framleis vere leia av Bård Vikanes.

I juni 1987 kunne Arne J. Eiken posere for lokalavisa utanfor det nye forretningsbygget sitt i hjartet av Ulsteinvik. Til saman 520 kvadratmeter fordelt på tre etasjar romma det nye bygget på plassen der gamle Fjærely stod. Sjølve bokhandelen var utvida med 70 kvadratmeter. Men Eiken hadde ikkje berre selt bøker på dei snart 30 åra som hadde gått sidan han tok over den vesle bokhandelen til Gustav Osnes i Ulsteinvik. Kombinasjonen bok, papir, kontorutstyr og leiker hadde vist seg verdt å satse på.

I november 1987 opna endå ei daglegvareforretning i Ulsteinvik. Butikken låg i det eldste Cubus-bygget som hadde stått tomt etter at bokhandlar Arne J. Eiken mellombels hadde leigt det medan han fullførte nybygget sitt. No starta kjøpmann Norvald Berge Kvantum AS som han skulle drive innanfor kjeda Familie Marked (FM). Dette skulle bli ein lågprisbutikk. Berge kom opphavleg frå Selje og hadde drive daglegvareforretning i Måløy før han kom til Ulsteinvik. No hadde han tilsett seks kvinner i den nye butikken, to av dei på heiltid.

I 1987 var det 25 år sidan Torbjørn Hofseth tok over varelager og lokale etter Sverre Kristensen og starta det som kom til å heite Hofseth Jarnvare. Butikken førte kjøkkeninnreiingar også – og litt sportsutstyr. Etter kvart vart det meir og meir av det siste. I 1977 flytta forretninga inn i eige forretningsbygg. Hofseth var den første på det utfylte området i Ulsteinvik som vart kalla Sanden. Då hadde dei framleis jernvareavdelinga, men hausten 1987 avvikla dei denne delen av drifta. Sportsklede hadde vorte ein så stor del av varespekteret at det trong meir plass, forklarte Ingeborg Hofseth til lokalavisa.

Samtidig flytta JK Brandal Elektriske forretninga si frå Geileneset inn i leigde lokale i forretningsbygget hos Hofseth Sport på Sanden i Ulsteinvik. Jan-Kåre Brandal hadde halde til med forretninga si i seks år på Geileneset, men parkeringstilhøva for kundane var ikkje ideelle. No hadde dette retta seg mykje. Han hadde fått seg ei større og meir oversiktleg forretning. Brandal dreiv også med installasjon og hadde son sin Johnny med som lærling. I tillegg til elektrisitetsartiklar og liknande selde Brandal souvenirar om sommaren.

Det byrja litt etter litt å losne med tomtesal i Saunesmarka. Så snart tomta var byggeklar i januar/februar 1989, starta oppføringa av eit 750 kvadratmeter stort industribygg i området. Eigarselskapet var Ulstein Mekaniske Verksted AS som gjorde alvor av planane om å byggje i industriområdet. Dimmen Elektro AS, som nyleg endra namn til Ulstein Elektro AS, skulle disponere bygget. Her skulle landavdelinga til elektrofirmaet halde til; skipsavdelinga var framleis å finne i det såkalla Koreabygget på verftet. Anlegget i Saunesmarka ville innehalde kontor, lager, verkstad og administrasjon. Dei gamle lokala i Dimmen-huset i sentrum var sprengde, så no såg dei fram til å flytte inn i nybygget til sommaren 1989. Dagleg leiar for Ulstein Elektro var Kjell Rud, og firmaet hadde 67 tilsette, derav 40 montørar i skipsavdelinga. Nybygget låg like nord for Boindustri, og det var Vest Total som hadde hovudentreprisen. I starten av september 1989 stod bygget ferdig; nærare 850 kvadratmeter, og skinande i kvitt og blått lyste det opp i landskapet, som Vikebladet skreiv i reportasjen.

Dei store verfta i Ulstein drog stadig ny aktivitet til kommunen. I januar 1989 vart det kjent at arkitektfirmaet G. Kibsgaard-Petersen i Ålesund opna kontor i Fannemel-bygget i Ulsteinvik: – Vi har sjølvsagt merka oss at dette er eit distrikt i vekst. I motsetning til Ålesunds-distriktet finst det her ein del industrilokomotiv, og her er planar om ting som skal skje, forklarte arkitekt Kibsgaard-Petersen i samtale med lokalavisa. Han hadde då hatt mange oppdrag på Hareidlandet dei siste 20 åra, mellom desse det store administrasjonsbygget ved Ulstein Hatlø og det ved Ulstein Propeller.

Trass i den økonomiske krisa landet var inne i, opplevde fleire av bedriftene i Ulstein eit godt år i 1988. Odim AS auka omsetnaden sin frå 28 til 50 millionar kroner, og driftsresultatet gav bedrifta grunnlag for utviding av bygningar og nybygg, mellom anna ny sveisehall og nytt administrasjonsbygg og hadde no 40 tilsette.

Samvirkelaga i Ulstein, Hareid og Herøy skulle frå 1989 marknadsførast under eitt namn. Dei tre avdelingane vart S-marknad for Vestre Sunnmøre og med det matspesialistar med ein felles styrar; Per Arne Gjerdsbakk som hadde vore styrar for samvirkelaget i Bergsøy i 19 år, ville no også styre avdelinga i Ulstein – etter at Nils-Sivert Rasmussen hadde trekt seg tilbake.

Kring 50 deltakarar frå eigarbedriftene i det nystarta Nordvest Forum AS var i slutten av februar 1989 samla på Ulstein Hotell for å diskutere rammene for verksemda. Forumet skulle bli eit kompetansesenter for organisasjonsutvikling og bedriftsleiing. Nordvest Forum gjennomførte samlingar i mange år framover.

Både Kleven og Ulstein hadde eit godt år i 1988, og dette gav ringverknader for andre mindre bedrifter som til dømes Ulstein Hotell som opplevde ein omsetningsauke på kring åtte prosent i 1988. Medvitet om røyking auka i ute-bransjen, og Ulstein Hotell ville tilby røykfrie soner frå 1. juli 1989. I eit oppslag i Vikebladet gjorde hotelldirektør Steinar Sivertsen Kulen det klart at dei ønskte å ta omsyn til ikkje-røykjarar. I løpet av juni dette året skulle 20 hotellrom vaskast grundig og reinsast for å få bort tobakkslukt i veggene. Hotellet ville også be gjestene sine om ikkje å røykje i resepsjonen og i ein del av restauranten, der ein tredel av borda var reserverte for ikkje-røykjarar. Hotellet auka talet på overnattingar med 25 prosent i juli 1989 i høve til same månad året før: – Så langt har sommaren vore særs god, fortalde assisterande direktør Steinar Hauge. Han trudde mykje av årsaka låg i marknadsføringa som hotellet hadde gjennomført. Båtturane til Ulstein Turistservice hadde også vore populære, både turane til Runde og havfisketurane. Charming Ruth hadde denne sesongen også gått ein del turar frå Ålesund, i tillegg til vikingskipet Sunnmøringen som har gått turar frå Ulsteinvik og Ørsta.

Hausten 1989 utvida Ulstein Hotell kjøkkenavdelinga og banketten for 5,3 millionar kroner. Utbygginga omfatta også Apollon Dancing i underetasjen. Der skulle det bli danse- og underhaldningsavdeling med plass til 250 gjester. Sidan hotellet stod ferdig i 1982, hadde dei gjort fleire forandringar innandørs. No hadde det også blitt nødvendig å utvide arealet.

I slutten av november 1989 proklamerte hotellet i Varleite det nye namnet sitt, Inter Nor Ulstein Hotell. Inter Nor-kjeda hadde profilert seg med nytt firmamerke, og medlemshotella følgde på. Ulstein Hotell fekk medlemsskap i Inter Nor-kjeda i starten av 1988. Dette var med på å skaffe hotellet i Varleite ein god sommarsesong.

Det skjedde fleire ting i reiselivet i Ulstein denne tida. Den 1. august 1989 melde lokalavisa at Flø Feriesenter endeleg hadde fått tilsegn frå DU. Med 1,8 millionar kroner i lomma kunne Eldar Stein Flø endeleg love at Flø Feriesenter ville vere ein realitet til neste vår. Dei ville starte dugnaden på grunnarbeidet med det same, og i november skulle dei seks hyttene og sanitærbygget setjast opp.

Video Vest i Ulsteinvik opna i slutten av november 1989 gatekjøkken i lokala sine. Samtidig utvida dei opningstida ein time på kveldstid, til klokka 23: – Video og gatekjøkken er ein fin kombinasjon. Utleige av video og TV-spel aukar. Dei faste kundane låner gjerne i snitt 10 filmar i veka, fortalde Margareth Kvalsund og Svanhild Garshol ved Video Vest til lokalavisa.