Dei siste åra og situasjonen i dag

Sjølv om det var ulike teikn i tida som drog menneske bort frå kyrkja, makta dei lokale kyrkjene å halde på det gode kyrkjebesøket. Ulstein klarte til og med å auke: Ei undersøking i regi av avisa Vårt Land i november 2007 viste at Ulstein var den nest best besøkte kyrkja i landet med eit gjennomsnittleg gudstenestebesøk på 211. Søgne toppa med 215. Hareid kom på 10. plass med eit gjennomsnitt på 174. I ein reportasje året etter kunne lokalavisa fortelje at det hadde blitt lettare å kalle seg kristen mellom konfirmantane på Hareidlandet dei siste åra: – Når konfirmantane i dag får spørsmål om kvifor dei konfirmerer seg, så stussar dei først ved spørsmålsstillinga, før dei svarer at dei sjølvsagt går til konfirmasjonsundervisning fordi dei er kristne. Det har blitt lettare å seie kristen om seg sjølv, meinte kateketane Stein Karstensen i Hareid og Christfried Kaul i Ulstein i 2009.

Atle Hopland heldt si siste jul som sokneprest i 2010. No skulle han pensjonere seg. Kanskje skulle nokon sjå det som ein lagnadsironi at han som hadde vore kvinneprestmotstandar, skulle bli erstatta av ei kvinne. Søndag 9. januar 2011 tok ein rørt Atle Hopland farvel med kyrkjelyden då han heldt avskilsgudstenesta. Den nye soknepresten vart Margit Lovise Holte. Ho var på plass i den nyoppussa prestegarden i slutten av juli 2011 saman med mann og born, og tok fatt på tenesta i starten av august. Den nyepresten med familie kom flyttande til Sunnmøre frå Bærum. Gjennom lokalavisa retta Holte ein stor takk til kyrkjeverje Olav Sæter som hadde stått på for å få prestebustaden innflyttingsklar.

Søndag 14. august var det innsetjingsgudsteneste i Ulstein kyrkje for den nye presten, som dei siste åra hadde altså vore prest i Bærum, men som opphavleg er frå Folkestad i Volda kommune.

Michal Møgster sa opp stillinga si som sokneprest i Hareid og heldt sin avskilsgudsteneste 21. august 2011. No hadde biskopen funne ei løysing for Hareid. Jens Terje Johnsen, omstridd og populær prest i Herøy, hadde blitt løyst frå oppgåvene sine der. No skulle han fungere som prostiprest i Hareid. Soknerådet kjende seg overkøyrde, og det skulle ikkje bli ro rundt saka.

Fellesrådet i Hareid likte ikkje prosessen rundt tilsetjinga av Jens Terje Johnsen og klaga i eit brev til biskopen. Etter ei tid med intern uro valde Jens Terje Johnsen å søkje stillinga som sjukehusprest og fekk stillinga. I oktober 2012 trekte han seg som prest i Hareid.

I mars 2013 takka Ruth Eva Sollie (26) ja til soknepreststillinga i Hareid. På dette tidspunktet hadde begge sokna kvinneleg sokneprest. Samtidig fekk ektefellen Kristian Myklebust ei kombinert stilling som prest på Ytre Søre Sunnmøre og ungdomsprest i Hareid. I midten av august var det nye presteparet på plass. Det vart eit nokså kort opphald i Ulstein prestegjeld for dei to. Medan Ruth Eva Sollie hadde svangerskapspermisjon, gjekk mannen Kristian Myklebust inn i rolla som sokneprest. Men det skulle ikkje gå lang tid før det unge presteparet var ute av Hareids-soga. I mai 2015 sa Ruth Eva Sollie opp stillinga si for å verte ny sokneprest på Vartdal. I juni 2015 vart Leidulv Grimstad (64) ordinert til prest i ei gudsteneste i Hareid kyrkje. Han hadde hatt ei heilt anna yrkeskarriere, utdanna som sjukepleiar og diakon. Men no hadde han kvalifisert seg. I starten av november 2016 vart Leidulv Grimstad innsett som sokneprest i Hareid.

Under: Bildekavalkade over den store aktiviteten som er i Ulstein kyrkje. Kyrkja rommer eit mangfald av aktivtetar og uttrykk.

Men før dette, er det visitas i Ulstein sokn i november 2011. Denne gongen er Ingeborg Midttømme biskop. Sidan visitasen i 2002 hadde det skjedd store endringar med tanke på mellom anna tilflytting og folkevekst. Dessutan hadde Eiksundsambandet vore på plass sidan 2008.

Ulstein sokneråd hadde hausten 2011 vedteke ein visjon for kyrkja: Ulstein kyrkje – saman på ferda. Dette skulle vere grunnlaget for mykje av arbeidet i kyrkja. Igjen kan visitasmeldinga fortelje om eit sokn prega av sterk tradisjon: Utanom sommarferien har Ulstein kyrkje gudstenester kvar søndag, og dei er godt besøkte. I 2010 var 242 gjennomsnittet på hovudgudstenestene, noko som gav Ulstein ein åttandeplass mellom dei best besøkte kyrkjene i landet. I denne samanhengen nemner soknepresten songtradisjonen og den gode songen i kyrkja, vakker og sterk. Det er elles stor vilje i kyrkjelyden til å verke med i gudstenesta, og særleg kateketen og klokkaren har organisert det slik at frivillige slepp til med tekstlesing og andre oppgåver.

Ei utfordring var arbeidet med det nye materialet til reform av gudstenestelivet. Frå november 2011 byrja Ulstein kyrkjelyd med ny tekstbok, ny dåpsliturgi og nokre forsøk som skulle ende i lokale ordningar i løpet av 2012. Mange i kyrkjelyden såg fram til endringane med glede.

– Det er også ei utfordring å møte den stadig aukande gruppa småbarnsforeldre som søkjer til gudsteneste. Tolketenesta som er på nesten kvar gudsteneste, sørgjer for at den store framandspråklege delen av gudstenestedeltakarar får liturgi og preike på engelsk.

Den kyrkjemusikalske verksemda i Ulstein femnde på denne tida breitt som tidlegare, med korarbeid, konsertar, gudstenester og kyrkjelege handlingar som nedslagsfelt. Soknet har sitt eige musikkog kulturutval som legg planar for arrangement og handsamar saker under ansvarsfeltet til kantor Ståle Helvig. Som ein del av stillinga hadde Helvig hatt ansvar for fleire kor: kyrkjekor for vaksne og to aldersbestemte barnekor. Barnekora hadde eige styre og med Beate Mjøen Berg og Kari Aske Osnes som medansvarlege for kvart sitt kor. Kyrkjekoret var oppegåande fram til september 2011. Då hadde rekrutteringa svikta så mykje at koret bestemte seg for å stoppe øvingane inntil vidare. Bruk av andre kor – og innimellom – oppretting av prosjektkor til dømes i samband med påska, har bøtt ein del på tapet av kyrkjekoret i høve til gudstenesta.

Dei siste åra fram mot visitasen i 2011 hadde det vore ein merkbar nedgang i ekstern utleige av kyrkja til konsertarrangement. Dette kunne ha samanheng med den store aktiviteten på Sjøborg kulturhus. I 2010 vart Ulstein kyrkje leigd ut fire gonger til konsert med eksterne aktørar.

Ulstein sokn har lagt vekt på å skape eit inkluderande fellesskap i kyrkja. Når folk kjem til gudsteneste, blir dei ønskte velkomne av kyrkjevertar. Dette er ei ordning som har eksistert nokså lenge. Menneske på asyl/flyktningmottak eller innvandrarar utan bil får tilbod om å bli henta og køyrde til kyrkje. Tekstane for dagen får dei på eige ark, og for dei som snakkar engelsk, blir alt tolka. Ei gruppe på ni personar delte i 2011 på tolketenesta. Etter kvar gudsteneste er det kyrkjekaffi. Soknet ser det som viktig med ein slik møteplass. To gonger i månaden er det internasjonal damegruppe. Då samlast mellom 10 og 20 kvinner til samtale, song, andakt, bøn – og sjølvsagt ei økt med mat. Dette arbeidet blir drive av diakonarbeidaren og fire frivillige.

Så hadde soknerådet vedteke at Ulstein skal vere ein grøn kyrkjelyd: – Vi ønskjer å skape glede i og over naturen. Derfor legg vi kvart år opp til fleire turar, til dømes ved utandørs gudsteneste eller tur etter gudstenesta, forklarer sokneprest Margit Lovise Holte.

Ulstein sokn var godt i gang med planlegginga, men hadde i 2011 enno ikkje fasa inn i trusopplæringsreforma, og trusopplæringa bar difor preg av det gamle faseprogrammet, dåp, fireårsbolk, dåpsskule for seksåringar, bibelutdeling til femteklassingane og konfirmasjon: – Vi har godt oppmøte på desse tiltaka. Dåpsskulen for seksåringar starta i 2003. I 2011 var det heile 74 påmelde deltakarar av eit årskull på 116; om lag 70 gjennomførte. Det har vore i snitt litt i underkant av 50 prosent deltaking per årskull sidan tilbodet starta. Største hinderet for å gjere dette arbeidet endå betre, er faktorar som lokale og leiarar, forklarer soknepresten. Kyrkja samarbeider med skulane om bibelutdelinga til femte klasse og har 100 prosent oppmøte. Her har kateketen eit undervisningsopplegg om Bibelen på skulane i etterkant av utdelinga.

Så arrangerer Ulstein kyrkje Torsdagskveld på Fredheim for vaksne – i samarbeid med NMS og Ulstein KFUK-KFUM om lag ein gong i månaden, anten som bibeltime eller temakveld.

Barne- og ungdomsarbeidet i Ulstein sokn var framleis allsidig. Frivillige dreiv mellom anna ungdomsklubben Adventura, speidararbeid og ulike barneforeiningar. I tillegg dreiv tilsette i soknet eit omfattande arbeid: Klubben Merkur for sjette- og sjuandeklassingar møttest på Fredheim annankvar torsdag med mellom 30 og 50 ungdommar på kveldane. Kateket Bjørn Losvik hadde ansvaret saman med frivillige leiarar. I Ulsteinvik var det dessutan to KRIK-grupper, ei for åttande til tiande klasse, og ei for vidaregåande. Gruppa for ungdomsskulen vart starta av kateketen på oppdrag av soknerådet, men i 2011 var arbeidet overteke av frivillige leiarar.

Dessutan hadde soknet Ulstein Ten Sing som samla 50-60 unge på øvingar kvar onsdagskveld. Ten Sing-koret hadde to-tre vaksne leiarar, og dessutan ein representant for foreldra som stilte med mat til kvar øving. Ten Sing er ein del av arbeidet til Ulstein KFUK-KFUM.

Byggeklossen open barnehage har i 2011 for lengst blitt ein integrert del av arbeidet til soknet. Barne- og ungdomsarbeidar Beate Mjøen Berg er pedagogisk leiar og har ein assistent i tillegg. Dessutan har barnehagen ei gruppe på 12 frivillige eldre som rullerer på å møte i barnehagen, to stykke kvar opningsdag. Barnehagen er open fire timar to dagar i veka. Her er samlingsstund, lunsj, turngrupper, babysong, vaksenforum med meir. Det er flest mødrer som møter, men også enkelte fedrar, bestemødrer og dagmammaer. Byggeklossen rundar 10 år i 2010 og er flittig brukt av flyktningar, asysøkjarar og fastbuande. I tillegg kjem det folk frå heile Søre Sunnmøre, og opplegget er såleis eit godt integreringstiltak. Men Byggeklossen held til på Fredheim som er eit allbrukshus for KFUM-KFUK og soknet: – Vi trivst godt her, men har ikkje noko godt eigna uteområde. Vi kunne også ha bruk for fleire rom til ulike aktivitetar, heiter det i visitasmeldinga.

Misjonsarbeidet stod i 2011 framleis sterkt i soknet, med mange aktive foreiningar. NMS (Det Norske Misjonsselskap) driv det største arbeidet lokalt, med 16 kvinneforeinigar, to mannsforeiningar og tre barneforeiningar, men dei fleste organisasjonane er meir eller mindre representerte i soknet, anten med foreiningar eller kontaktperson. Det blir mange hundre medlemmer og samlingar kvart år. Mange stader opplever ein at foreiningar blir lagde ned, men i Ulstein har NMS like mange foreiningar som for 20 år sidan. NMS samarbeider med soknet og KFUK-KFUM om fleire temakveldar haust og vår, held misjonsfestar i sentrum eller i ein av krinsane, misjonsfest på Bygdestova spesielt innretta mot alle dei eldre som bur på Ulshaug, og stiller dessutan ved misjonssøndagsskule i kyrkja. I tillegg står NMS bak Gjenbruksbutikken som ligg i Ulsteinvik. Likevel er det ei utfordring å få endå fleire engasjerte i misjonsarbeid, summerer visitasmeldinga opp.

Ulstein sokn hadde dei siste åra fram mot 2011 brukt store summar på vedlikehald av kyrkja, både innvendig og utvendig: Såleis var sprinklaranlegget oppgradert for 215.000 kroner i 2006, orgelet opprusta for 886.000 kroner i 2007 og restaurering av altertavla for 502.700 kroner i 2010. I 2009 vart dessutan Osnes kyrkjegard utvida for 11.492.000 kroner, og i 2010 vart gnr. 8, bnr. 60, kyrkjekontor i Forretningsgården i Ulsteinvik sentrum, kjøpt til 2.900.000 kroner. I tillegg dreiv dei med oppussing av sakristiet og våpenhuset i 2011, arbeid som var kostnadsrekna til høvesvis 550.000 og 260.000 kroner. I 2012 stod oppussing av galleriloftet (140.000 kroner) og lydanlegg og overføring av lyd og bilete frå kyrkja på programmet (525.000 kroner).

Vinteren 2019 er biskop Midttømme igjen på visitas i Ulstein. Kyrkjelyden veks i takt med lokalsamfunnet, og aktiviteten aukar; fleire medlemmer, trusopplæring, mangfaldig kyrkjelydsarbeid og godt samarbeid med frivillige organisasjonar. Ulstein sokn tilsette ny kapellan i 2016: Jørgen Skogestad Kleiven hadde sin første arbeidsdag den 1. august. Saman med kona Marit har han etablert seg i Ulsteinvik. Det var innsetjingsgudsteneste for den nye kapellanen søndag 28. august. Ulstein rår no over ein presteressurs på 1,8 prosents stilling. Både sokneprest Margit Lovise Holte og kapellan Jørgen Skogstad Kleiven har 100 prosents stillingar, men 20 prosent av presteressursane blir brukt i Hareid, der dei går tredelt veketurnus saman med soknepresten i Hareid. På grunn av innsparingane i Møre bispedømme har kapellanen i tillegg hatt oppgåver som sekretær for prosten, og soknepresten nokre ekstra gudstenester og gravferder i Herøy.

I visitasmeldinga rettar soknepresten blikket mot behovet for nytt kyrkjebygg: – Den fine, gamle trekyrkja frå 1849 er i dagleg bruk, men ho er ikkje godkjend for universell utforming. Huset vi leiger som kyrkjelydshus, er frå 1909, og er heller ikkje universelt utforma. Arbeidet til kyrkja held såleis til i fire lite tilfredsstillande lokale, og det fører med seg slitasje for tilsette og frivillige, og hindrar fornying og utvikling av kyrkjelydsarbeidet. Dei siste 20 åra har soknet arbeidd for å få realisert eit nytt kyrkjebygg med rom for moderne kyrkjelydsarbeid, plass til alle på høgtidsdagar og ei universell utforming som ikkje diskriminerer menneske med funksjonshemming. Kommunen har vedteke at tomta for den nye kyrkja skal ligge i Ulsteinvik sentrum og i sambruk med den gamle kyrkja. Vi har gjennomført ein arkitektkonkurranse og fått arbeidd ut eit skisseprosjekt, og vi gjennomfører ein kyrkjebyggjarkampanje som til no har samla inn ein sum som overstig eigendelen til dei fleste andre kyrkjeprosjekt i landet. No manglar det berre politisk vilje til å realisere bygget, konkluderer Margit Lovise Holte.

Soknerådsleiar Annelise Kleven Godø fortel at arbeidet i soknerådet den siste perioden har vore prega av det spennande og viktige arbeidet for ei ny kyrkje i Ulstein: – Det har vore ei viktig oppgåve å kommunisere, synleggjere og dokumentere behovet for ei ny kyrkje på ein god og tenleg måte, både overfor kyrkjelyden, Ulsteinsamfunnet og politikarane våre. Mange engasjerer seg, både med pengegåver, verving av givarar, i informasjonsarbeid og lobbyverksemd og i kreative og inntektsbringande aktivitetar som bilmesse og kjolesal, seier Kleven Godø og legg til:

– Men overordna tiltaka for eit nytt kyrkjebygg er det daglege arbeidet med undervisning, forkynning og å byggje fellesskap. I ein kommune med tilflytting og folkeauke kan vi gle oss over eit mangfald av menneske som søkjer kyrkja vår. Kyrkja skal vere tradisjonsberar, men nye generasjonar med nye tankar og andre krav inneber forventningar også til kyrkja om å følgje samfunnet i utvikling og fornying. Ei tydeleggjering og bevisstgjering på denne delen av oppdraget til soknerådet kan vere nødvendig i eit rådsarbeid som lett kan bli prega av meir formelle oppgåver.

Soknerådsleiaren poengterer at det alltid er ei glede å ta del i gudstenestefellesskapet i Ulstein kyrkje: – Med eit flott, raust og ungt presteskap og mange musikalske ressursar som bidreg villig, får vi gjennom kyrkjeåret ta del i eit vidt spenn av gudstenester, møteplassar, konsertar og arrangement, små og store fellesskap frå dei yngste til dei godt vaksne, i naturen, universelt utforma, på video til sjukeheim og aldersheim, på tvers av generasjonar, posisjonar og prestasjonar. Med visjonen Saman på ferda ønskjer vi å invitere alle med i båten, og at båten til ei kvar tid skal vere rigga for framdrift, med forkynning, nestekjærleik og fellesskap.

Går vi eit par generasjonar tilbake, var så godt som 100 prosent i Ulstein medlemmer av Den norske kyrkja. Dette prosenttalet har minka gradvis, både som følgje av innvandring, utmeldingar og tilslutning til andre kyrkjelydar. Ved den førre bispevisitasen i 2011 var 81,9 prosent medlemmer av kyrkja; i 2017 hadde dette minka til 77,9 prosent, samtidig som folketalet i soknet hadde auka frå 7751 i 2011 til 8457 i 2017. Det gjennomsnittlege deltakartalet på hovudgudstenestene har variert ein del. Den siste årsmeldinga til soknet viser 229 (2014), 194 (2015), 211 (2016) 215 (2017) og 193 (2018). Det gjennomsnittlege deltakartalet medrekna alle gudstenester er 176 i 2018, og med eit toppår på 206 i 2015: – Teljingar viser at 1000 menneske er innom aktivitetane til kyrkja kvar veke. Vi har ikkje eigna samlingslokale der eit heilt årskull med foreldre kan samlast andre stader enn i kyrkjebenkene, noko som gir pedagogiske og praktiske avgrensingar, og ikkje minst slitasje på kyrkja, slår visitasmeldinga fast. I 2017 vart det halde heile 20 konsertar med til saman 3000 besøkande i Ulstein kyrkje. Kring 445 frivillige aktørar har vore med på å bidra gjennom kor, band eller med soloinstrument, både i gudstenester og på konsertar. Barnekora, Korklubben og Ulstein Tween Sing, deltok i tillegg på 20 ulike arrangement i 2017.

I 2017 fekk Ulstein sokn godkjent planen sin for trusopplæring; dei fleste tiltaka er alt tekne i bruk, men må justerast under vegs for å finne den beste metodikken for målgruppene. Opplegget spenner frå dåpssamtalen med foreldra via merksemder for kvart år oppover, med spesielt opplegg med undretur og utdeling av 4-årsbok i samarbeid med søndagsskulen, dåpsskulen for 6-åringar, Skapt og nytt liv for 7-åringane med fokus på skaparverket og oppstoda, tårnagentsamling og – gudsteneste for 9-åringar, bibelutdeling og tilhøyrande opplegg for 10-åringar, og så Lys vaken for 11-åringar:

– Dette er eit høgdepunkt som mange gler seg til, og er integrert i første søndag i advent, julegrantenninga og feiringa av nytt kyrkjeår, forklarer soknepresten som til slutt i denne bolken rettar merksemda mot konfirmasjonen som er flytta til hausten:

– Gjennom målretta arbeid med leiartrening for ungdom får vi med oss 15-20 ungdomsleiarar på konfirmantleirane. Konfirmasjonstida er det største trusopplæringstiltaket framleis, med størst oppslutning. Frå 2014 gjekk kyrkjelyden over til opplegg med å samle konfirmantundervisninga til leir på fem dagar, noko som medførte at sjølve konfirmasjonen vart flytta til fyrste helga i september slik det var vanleg for omlag 60 år sidan.

Saman med den regelfaste ungdomsgudstenesta Drypp, KRIK, Ten Sing, speidarane og MILK-kurs har soknet eit breitt tilbod for ungdom.

Internasjonal kvinnegruppe har i 2019 halde på i ni år, eit sosialt og åndeleg tilbod til innflyttarkvinner: – Vi møtest i heimane annankvar tysdag, og praten går om laust og fast, og vi syng og ber saman. Før høgtidene byr vi inn til hobbykveldar der vi lagar pynt til hus og heim. På desse samlingane kjem rundt 20 personar, elles er vi mellom 12 og 18, fortel diakon Ranveig Kaldhol i visitasmeldinga, der ho legg til: – Som diakon går eg også ein del på besøk til asylsøkjarar og flyktningar som er sjuke, eller som har mist nokon. Internasjonal julefest har blitt ein tradisjon i romjula.

– Den årlege sommarfesten, som er ein tur til Kjeldsund leirstad, er også eit tiltak for å fremje fellesskap. Mellom 120 og 150 er med, og vi har heile tida funne løysingar slik at alle kan kjøpe seg middag uavhengig av økonomisk situasjon. Eit nyare opplegg er det vi kallar Endeleg torsdag. I samarbeid med Sunnmøre Folkehøgskule har vi kunna tilby rimeleg middag ein gong kvar månad haust og vinter. Nytt av året er kyrkjelydsweekend, ei flott helg for dei 65 som var med.

– Ulstein sokn har mange aktive i ungdomsarbeidet. KRIK-tilbodet er godt etablert. Det er KRIK-grupper for småborn, barneskulen, ungdomsskulen og vidaregåande skule. Speidararbeidet gjennom KFUK-KFUM er òg viktig hos oss, og er eit tilbod som strekker seg frå andre klasse og oppover.

Ulstein Ten Sing har no om lag 40 ungdommar i alderen 13 til 19 år. Dei samlast til øving kvar onsdag. Arbeidet blir leidd av to faste vaksenleiarar, og i tillegg er der nokre foreldrevakter som rullerer og hjelper til med praktisk arbeid. Kor, dirigent og band er framleis viktig for arbeidet, men samtidig har omgrepet Ten Sing utvikla seg og prøver å treffe breiare. Derfor har Ulstein Ten Sing starta ulike grupper utanom musikken. Dei møtest ein gong i månaden, og ikkje minst har filmgruppa interesse: –Vi har investert i ein del filmutstyr og blitt ei av dei leiande Ten Sing-gruppene i landet innan filmproduksjon. På vintertreffet i februar 2018 var Ulstein Ten Sing den første gruppa i Noreg som brukte musikkvideo på konsert, til stor beigestring hos publikum, skriv soknepresten i visitasmeldinga.

Under visitasen i 2011 etterlyste Ulstein gudstenester tilpassa for ungdom; ikkje minst kom ønsket frå ungdommen sjølv: I 2016 tok Ulstein kyrkje til å utvikle ei gudsteneneste laga for og av ungdom, Drypp, som også har ei sosial samling etter gudstenesta. Målet er å gjere Drypp til eit møtepunkt der ungdom frå heile Søre Sunnmøre kan samlast. Som ein dråpe dryp i vatn, skal Drypp gi ringverknader og nå ut til ungdom i heile regionen. Drypp blir arrangert ein gong i månaden, og det kjem kring 50 ungdommar kvar gong. Ein komité av ungdom, ungdomsarbeidarar, planlegg gudstenestene saman med kapellanen; og har eit språk og eit musikalsk uttrykk som ungdommane kjenner att, samtidig som dei held seg til den gudstenestlege ordo. Ungdom og frivillige tek del på tvers av kyrkje og organisasjonar.

– Ungdom ønskjer si eiga gudsteneste, samtidig som dei er ein integrert del av kyrkjelyden. Drypp er noko dei har ønskt sjølve. Men kyrkjeleiinga meiner Ten Sing og dei ulike uttrykka til ungdommen er noko som må få prege storfellesskapen i kyrkja. Vi er også glade for den tverrkyrkjelege ungdomsfestivalen Alive. Kvar haust samlast ungdom til fellesskap på tvers av kyrkjelydar og er eit håpsteikn på ein stad med lite kultur for tverrkyrkjeleg samarbeid, poengterer sokneprest Margit Lovise Holte.

Det er i dag framleis mange som set pris på tilbodet til Byggeklossen open barnehage, eit unike tilbod i Ulstein kommune og på Søre Sunnmøre. Tiltaket føreset at ein av foreldra er til stades saman med barnet sitt.

Mange foreldre opplever at tilbodet gir kvalitetstid saman med borna og ein arena der born møter andre born, og foreldre møter andre foreldre og kan utveksle erfaringar og knytte nettverk. I ein kommune med tilflytting og arbeidsinnvandring har tilbodet blitt ein faktor for trivsel. Ei gruppe på om lag ti pensjonistar er hjelparar ved mottaking og ulike oppgåver i barnehagen. Slik når tilbodet ut til fleire generasjonar og skaper kyrkjelydsfellesskap. Barnehagen er open tysdag og torsdag mellom klokka 10 og 14. I 2017 var det i gjennomsnitt 15 born per gong. Soknet leiger framleis KFUK-KFUM-huset Fredheim for dette barnehagetilbodet.

Kommunen har redusert tilskotet til tiltaket, og soknet får no vel 220.000 kroner til drifta. Dette har ført til ein omstillingsprosess. Likevel klarer Ulstein sokn å halde oppe tilbodet med eit litt redusert opplegg. Men Byggeklossen er økonomisk meir sårbar enn før. Samtidig er Fredheim eit allbrukshus for KFUK-KFUM, og soknet har fleire aktivitetar som går for seg i dette felleslokalet. Det fører med seg at utstyr må flyttast, og der må ryddast både før og etter kvar barnehagedag; framtida til Byggeklossen er såleis usikker.

I 2017 fornya Ulstein sokn misjonsavtalen med NMS, med blikk spesielt mot Midtausten. Gjennom denne avtalen stør soknet både bibelspreiing og diakonale prosjekt i Kairo, og dessutan satsing på kristne TV-program på SAT 7. Denne kanalen har 25 millionar sjåarar i den arabiske verda.

Mange flokkar seg rundt TV-en, og der er nærast ein kristen TV-kyrkjelyd og skuleprogram for born i flyktningleirar.

Det er eit sterkt NMS-engasjement i kyrkjelyden i Ulstein, og det er mange tilsette med NMS-identitet og aktive NMS U-grupper i soknet. Gjennom leirarbeidet til NMS U har unge menneske i kyrkjelyden fått eit forhold til NMS, og på konfirmantleirane er det ofte ein misjonstime. I 2017 har NMS U arrangert både påskeverkstad og juleverkstad for born i kyrkja. Mange born møtte opp, laga pynt og fekk høyre om misjonsarbeidet.

Gjennom kollektinnsamlingar på til dømes Drypp og i søndagsskulen samlar soknet inn gåver til arbeidet som Misjonsalliansen driv i Kambodsja, der tidlegare kyrkjeverje Anders Myrene med familie er misjonærar.

Det er eit rikt foreiningsliv i Ulstein. Det fører til mange gode arenaer for fellesskap for ulike målgrupper. Mangfaldet fører med seg at kyrkjelyden har noko å by på for mange. Det er samarbeid mellom soknet, NMS og KFUK-KFUM om eit regelmessig tilbod med temakveldar og bibeltimar. Dessutan har KFUK-KFUM fleire kvinnegrupper for ulike aldersgrupper. Desse er viktige fellesskap for å vere kyrkje i kvardagen, og gruppene bidreg og med inntekt for nye Ulstein kyrkje med kjolerulling og liknande.

Så har vi KFUK-KFUM-speidarane som driv eit aktivt arbeid med om lag 150 medlemmer. Mange av ungdomsleiarane hos speidarane er med som leiarar på konfirmantleir. I dag har Ulstein Ten Sing om lag 35 medlemmer og har engasjerte vaksenleiarar. Mange i Ten Sing er også med som leiarar på konfirmantleir.

Det er nokre år sidan Ulstein Ten Sing har hatt ein skikkeleg konsert. Men i starten av mai 2019 gjorde koret noko med det. Heilt sidan hausten 2018 har koret arbeidd med konsertprosjektet Dreams become real, og 4. mai 2019 vart det ferdige showet ført fram på Sjøborg i Ulsteinvik. Framføringa var samansett av ti songar i tillegg til fleire dramainnslag og film. Koret hadde arbeidd hardt, og den raude tråden gjennom framsyninga var kva draumar og planar unge menneske har for kva dei vil oppnå i livet. Koret førte fram delar av programmet under vintertreffet på Larsnes tidlegare vinteren 2019.

Lokalavisa slo fast at programmet hadde ført koret til nye høgder: – Bortimot lamslåtte foreldre, besteforeldre og andre publikummarar forlét Sjøborg etter konserten, storleg imponerte over kva ungdommane har fått til. Lovorda sat laust i foajéen etter framsyninga. Kateket Bjørn Losvik takka på vegner av Ulstein sokn for den verdien koret har for ungdommane som er med. Det vart også retta ei takk til dei frivillige foreldra som gjer ein innsats for koret.

I Ulstein sokn blir det halde søndagsskule annakvar veke både i Hasund og i Ulsteinvik. Om lag 100 born er med. Søndagsskulen i Ulsteinvik startar under gudstenesta i kyrkja, før borna går til Fredheim og samlast der. Søndagsskulen er også aktiv med under utdelinga av fireårsboka. Tårnagentklubben i Ulstein søndagsskule samarbeider med tårnagentsamlinga i trusopplæringa.

Så må vi nemne Nyekyrkjekarane. Det er ei ny foreining med over 30 menn som arbeider mest med ei bilmesse til innsamling av pengar til den nye kyrkja. Men dei er også initiativtakarar til julekorgaksjonen Mat halle jula, der dei deler ut julemat.

Sunnmøre Folkehøgskule er ein ressurs for Ulstein kyrkje, ikkje minst gjennom samarbeid om gudstenester for og med elevane; slik blir kyrkja kyrkje for den delen av kyrkjelyden som berre bur i Ulsteinvik eit år. I 2017 og 2018 har Ulstein sokn også vore med på å arrangere ALIVE-festivalen i samarbeid med andre kyrkjesamfunn. Som vi ser er det mykje aktivitet og mange involverte gjennom engasjementet i organisasjonen.

Den norske kyrkja vil vere ei inkluderande og tydeleg kyrkje som skal inspirere menneske til å leve i tru, håp og kjærleik: – Vi i Ulstein sokn er ein viktig samfunnsaktør lokalt og ønskjer å bidra til samfunnsutviklinga både tydeleg og engasjert med utgangspunkt i oppdraget til kyrkja, skriv sokneprest Margit Lovise Holte i visitasmeldinga for 2019, og legg til: – Stabsmøte, soknerådsmøte og utval er viktige arenaer for å snakke saman og bli samla under visjonen og rundt konkrete mål. Ein open dialog og eit godt samarbeidsklima er føresetnader for at vi kan vere tydelege og trygge i samarbeid med andre.

Holte legg vekt på at Ulstein sokn har dyktige medarbeidarar med øving i å kommunisere, sjølv om ingen tilsette er dedikerte til informasjons- og kommunikasjonsansvar. Det har likevel dei siste åra vore eit aukande blikk på å styrke nærværet til kyrkja i ulike mediekanalar, ikkje minst med tanke på redaksjonelt stoff til aviser, oppdatering av eiga heimeside og i sosiale medium. Den gamle einvegskommunikasjonen frå kyrkje til mottakar er no erstatta av meir tovegskommunikasjon. Ulstein sokn disponerer framleis ei heilside i Vikebladet Vestposten annankvar laurdag. Dessutan bruker soknet heimesida kirken.no som informasjonskanal. Her blir den mest aktuelle informasjonen publisert. Soknet driv også informasjon og brukardialog på Facebook-sida til Ulstein kyrkja. Dei fleste tilsette nyttar Facebook-kontoen sin til å dele informasjon.

I samband med omtalen av Ulstein nye kyrkje har soknet søkt profesjonell hjelp for å setje i gang innsamlingsaksjonen Kyrkjebyggarar i vår tid. Arrangement som Kjolerulling og Ulsteinmessa har blitt merkevarer for det frivillige engasjementet for ei ny kyrkje i Ulstein. – Men, skriv soknepresten i visitasmeldinga, – å kunne bruke meir tid på strategiar for kommunikasjon hadde vore ønskeleg for å få informere godt nok og få gjennomslag for prosjekt. Trass i oppslag i lokalavisa og nettsider er det vanskeleg å nå ut med det vi har behov for. Kontakt med born og foreldre i høve til trusopplæringa er tidkrevjande og treng mykje oppfølginging mellom anna rundt påmelding.

I jubileumsåret har soknerådet åtte medemmer og fem varamedlemmer. Fellesrådet består av soknerådet i tillegg til den kommunale representanten som i denne perioden er ordføraren. Annelise Kleven Godø er soknerådsleiar. I tillegg har Ulstein kyrkje ei rekke utval: Arbeidsutval, administrasjonsutval, diakonutval, undervisningsutval, kyrkjemusikk- og kulturutval, gudstenesteutval, planutval for nytt kyrkjebygg, kyrkjekunstkomité, forhandingsutval og samarbeidsutval for Ulstein sokn og Ulstein KFUK-KFUM. Soknet har dessutan eit nært samarbeid med Frivilligsentralen, der diakonen har vore representant i styret. Kateketen er representanten for soknet i samarbeidet mellom Ulstein KFUK-KFUM og NMS om temakveldane på Fredheim.

Tanken bak utvalsstrukturen har vore å gjere ein meir målretta innsats på område der arbeidet for ein stor del har vore basert på frivillig innsats. Men bruken av lønna og ulønna medarbeidarar representerer ei utfordring. Den nye trusopplæringsplanen inneber eit program der dei døypte i løpet av dei første 18 åra får tilbod om 315 timar med trusopplæring. I tillegg til dette må soknet ha tilbod for andre aldersgrupper. Det stiller krav til den kyrkjelege organisasjonen heilt ned på sokneplanet.

I dag har Ulstein sokn denne bemanninga: sokneprest Margit Lovise Holte, kapellan Jørgen Skogstad Kleiven, Ulstein og Hareid, i 80 prosent stilling, medan 20 prosent av stillinga er prostesekretær. Begge desse er tilsette i Møre bispedømeråd. I Ulstein kyrkjelege fellesråd er desse tilsette: Kyrkjeverje Christfried Kaul, kontorsekretær Johanne Krogstadmo (80 prosent), kyrkjetenar Jan Erling Davidsen, kyrkjegardsarbeidar Sarunas Simanavicius (50 prosent), kantor Ståle Helvig, avtroppande diakon Ranveig Kaldhol og påtroppande diakon Karine Sæter deler førebels på diakonstillinga, kateket Bjørn Losvik, trusopplærar er i tilsettingsprosess etter at Wendi Sund Stråbø slutta i stillinga, ungdomsarbeidar Ruben Voldsund (20%), klokkar Inge Kaldhol (13 prosent), vikar i Byggeklossen open barnehage May-Britt Nesse Garnes (15 prosent), vikar i Byggeklossen open barnehage Beate Ulstein (5 prosent), reinhaldar Sellathamby Vamathevan (31,6 prosent).

Soknet meiner sekretærstillinga bør utvidast til 100 prosent, særleg for å få dekt behovet for kommunikasjon, veksten i kyrkjelyden og fleire tilsette. Omstillings- og nedbemanningsprosessen i 2018 var krevjande for staben, og soknet treng å finne løysingar med tanke på tilsette som arbeider med born og ungdom. Det er tre tilsette som nærmar seg pensjonsalderen. Soknet treng såleis å rekruttere nye tilsette. Dette gir høve til å sjå på kva kyrkja treng av ressursar i framtida.

Ulstein sokn har ansvar og tinglyst rett for desse eigedommane: Ulstein gamle kyrkjegard med kyrkjeruinar og gamle gravminne, Ulstein kyrkje, innvigd i 1849 og kyrkjegarden ved kyrkja, Osnes kyrkjegard med driftsbygning og gravplass, og kyrkjekontor i Forretningsgården i Ulsteinvik på 233 kvadratmeter. Ulstein kyrkje har dessutan blitt påkosta store summar til vedlikehald både utvendig og innvendig siste åra for til saman 1,4 millionar sidan 2012. Medrekna i dette er fornying av lydanlegg og overføring av lyd og bilete til sjukeheimen.

Så har Ulstein kyrkjelege fellesråd ansvar for gravferdsforvaltinga. Kyrkjeverja har det overordna ansvaret. Ved hjelp av investeringsmidlar frå Ulstein kommune har det tekniske utstyret til kyrkjegardsdrifta no blitt fornya med 500.000 kroner. Talet på gravferder vil truleg stige dei komande åra. Osnes kyrkjegard vart utvida i 2009, men vil nå ei kritisk grense i 2026. Soknet har drøfta utfordringa med kommunen, og har såleis ein dialog om utviding av gravkapasiteten. Men ei utviding av den eksisterande gravplassen er problematisk fordi dette kjem i konflikt med fortidsminne. Det er ikkje funne eigna areal med kommunen så langt. Sekretæren har derfor i 2018 gjort ein jobb for å gå igjennom register og festeavtalar for å finne graver som kan bli sletta og brukte på nytt. Saman med opplysningsarbeid og meir bruk av urnegraver vil utvidinga kunne utsetjast noko.

Ulstein sokn fornya i 2018 avtalen med Ulstein kommune og får føreseielege tilskot til å drive arbeidet sitt. Den totale økonomiske ramma er i dag på kring 5,5 millionar kroner. I tillegg har kommunen auka driftsmidlane med 100.000 kroner for å sikre vedlikehald av kyrkja. Kommunen har også gjennom investeringsbudsjett og økonomiplan lagt til rette for å ta steg mot bygging av Ulstein nye kyrkje.

Per i dag disponerer altså Ulstein kyrkje fire lokalitetar som blir nytta i arbeidet: Fredheim, Ulstein kyrkje, kyrkjekontoret i Forretningsgården og Sunnmøre Folkehøgskule. Dei viktigaste arbeidsstadene er kyrkja som i år er 170 år og bygd for eit folketal på 1100, og Fredheim som er 107 år. Bygga har ikkje plass til eit heilt barnekull med foreldre, og diskriminerer born og rullestolbrukarar. Dette hindrar kyrkjelyden i å ta i bruk moderne arbeidsformer. Derfor trengst det fleire som vil lyfte i flokk og bli kyrkjebyggjarar i vår tid. I visitasmeldinga poengterer soknepresten:

– Å byggje for framtida er også å vere trufast til kyrkjeoppdraget med å forkynne evangeliet, forvalte sakramenta, gi sjelesorg, lindre nød, vise omsorg, byggje fellesskap, utvikle livet i dåpen, lage felles mål og synge om ein himmel over livet frå vogge til grav, og såleis vere eit trufast reisefølgje saman på ferda. Dei sosiale utfordringane i vår tid er mellom anna knytte til einsemd og miljø. Sjølv om vi er på internett med heile verda, kjenner mange på einsemd og meiningsløyse. Men møtestadene i Ulstein kyrkje skal vere opne for alle, og mange av medlemmene våre kjenner på ulik grad av å høyre til. Nokre vil ha nære fellesskap med samtalegrupper og djupe vennskap, andre finn den gode rytmen ved å gå jamleg til gudsteneste. Mange gir av dåpens gåver til den frivillige tenesta, andre vil vere innom av og til. Ulstein kyrkje skal vere driven av Guds kjærleik til menneska, open for alle. Kyrkja treng levande menneske som entrar kyrkjeskipet kvar søndag for å synge og be når vi deler fellesskap om ord og bord i gudstenesta. Kvar generasjon må kjenne sitt kall for å bidra til ein levande kyrkjelyd, slår soknepresten fast.

Så peiker ho på forandringane i kyrkja: – Reformene i kyrkja har ført til eit nødvendig fornyingsarbeid, men som også har vore krevjande. Vi skal leve med eit større mangfald i kjærleik. Trufast har vi bedt, forkynt, samtalt ærleg, ope og demokratisk – og gjennomført prosessar for å forankre endringar i heile kyrkjelyden. Likevel føler nokre at dei misser noko, og andre at dei får noko nytt. Det har vore mange tøffe tak. Endringar skaper smerte, men også vekst. Framleis har vi ting å utvikle og nye former å utforske. Vi har hatt kloke sokneråd og leiarar som har skipa til ein open, demokratisk organisasjon der alle kan bidra og ha innsyn i prosessane.

Kyrkje blir latterleggjort av somme, og debattklimaet omkring den nye kyrkja avslører haldningar hos enkelte – som at kyrkja er ein museal institusjon under avvikling. Fakta knytte til talmaterialet viser at dette ikkje stemmer. Kyrkja er verdsett , og mange held henne for eit kjært haldepunkt i tilværet. Kyrkja er meir enn eit bygg; ho er eit fellesskap av levande steinar, og ho er framfor alt Guds kyrkje. Ho er oss, og ho er større enn oss. Kyrkja samlar oss, omfamnar oss og utfordrar oss. Kyrkja er forankra i Jesus Kristus, han som elskar oss ved sin Heilage Ande og er bandet som bind oss saman og fullendar. Å byggje ei open og forankra kyrkje for alle er eit fint, krevjande og meiningsfullt prosjekt. Saman på ferda er vi kyrkjebyggjarar i ulik båtlag i vår tid, avsluttar sokneprest Margit Lovise Holte.

Til slutt kan vi nemne at forma på nattverden også har endra seg dei siste åra. I den gamle nattverdsforma knelte deltakarane rundt alterringen; det gjer dei i Ulstein også enno, men i tillegg har ei ny form etablert seg, nattverd ved intinksjon der du tek imot nattverd ståande på ein eller to stasjonar i kyrkjerommet og dyppar brødet i vinen. Det har også blitt vanleg å kombinere nattverd med lystenning.

Den populære lysgloben kom til Ulstein kyrkje i 1997. Dåverande sokneprest Atle Hopland spurde Magnar Kleven, som hadde drive ein del med smedarbeid, om han kunne tenkje seg å lage ein slik globe i smijern. Magnar fekk måla og utførte arbeidet. Den 25. april 1997 overleverte han det ferdige arbeidet, ein globe med plass til 16 lys. Under gudstenesta den 15. juni dette året fekk Magnar Kleven blomster og takk for arbeidet. Mange har nytta globen og hatt glede av han. Lysbåten i kyrkja er ei gåve frå industrileiaren Idar Ulstein.

Skal vi til slutt ta det store blikket? Denne forfattaren er i alle fall overtydd om at dette lokalsamfunnet hadde mangla noko utan kristne som har Jesus som ideal. Kvar gong ein kyrkjelyd eller organisasjon får omtale i negative ordlag, mellom folk eller i media, veit tusenvis av nordmenn at biletet er meir nyansert, fordi dei kjenner røyndommen frå sin eigen, lokale samanheng. Slik er det i Ulstein òg. Kvar kjem likskapsideala våre frå? Ideala om fridom, solidaritet, kontroll over eige liv, frigjering, moral basert på samvit; menneskerettar og demokrati? Dei er ein direkte arv etter den jødiske rettferdsetikken og den kristne kjærleiksetikken.

På Mostratinget i 1024 innførte Olav den heilage kristenretten og med den likskap for lova i Noreg. Desse nye kristne lovene bar med seg ei humanisering av samfunnet. Individet fekk status på kostnad av ætta. Denne kristne revolusjonen rysta nok det brutale ættesamfunnet i grunnvollane; vi fekk eit anna Noreg, litt etter litt. Blodhemn og ættehemn vart forbode. Det vart ulovleg å setje uønskte born ut i marka for å døy. Trælar skulle sleppast fri, og lovene forbaud tvangsekteskap og polygami. Etter kvart bygde dei opp omsorg for sjuke og fattige, og kviledagen skulle haldast heilag.

Reformasjonen var også brutal og sjokkarta for samtida på Sunnmøre og i Ulstein. Men litt etter kvart gjekk det seg til. Så fekk vi Hans Nielsen Hauge, og den progressive haugianismen som moderniserte Noreg, vekkingane med sin inderlege trusposisjon og ei stadig styrking av dei diakonale ideala. I dag har Ulstein ei kyrkje og eit sokn med ein aktivitet som involverer mange born, ungdom og vaksne, og det ligg føre planar om eit nytt kyrkjebygg. Gud treng ikkje kyrkjer, men som Salomo sa det, Guds namn kan bu der; det vil seie identiteten og nærværet.