Severin Hop

Dette var strevsamt, men samstundes meiningsfylt og oppsedande. Men leiken høyrde med, og han gjekk lysteleg i frostklåre kveldar og snøkvite dagar. Mjølka som dei produserte på bruket selde dei i byen, og Severin var fast mjølkemann. Det var nok strevsamt i alt slags ver og føre, men det hadde sine bjarte og glade sider óg, når godveret glitra og våren og sommaren lo over landet.

Som livsfriske gutar i rett alder, følgde daglege eksperiment med i leiken. Dei store og djupe torvholene nær heimehusa vart til store hav i fantasien, og her gjekk seglskutene deira med fullrigga segl over flata. Men farefull var denne leiken for usymde, og då uhellet ein gong var ute, stod det om livet for Severin. På mottingsdammen ved hestestellet hadde dei og siglarplass, og her fekk hønekjuklingane hyre. Men då kapteinen ramla over bord, og tok inn «sjø» så han måtte ha storvask og seinare tørke i sola, minka leikelysta.

Då kjuklingen neste dag strauk med som fylgje av den uheldige seglasen, vart det sett stoppordre, men dei slapp straff. Når vårknipa melde seg i krøtterflokken, var lyngbakkane eit kjærkome tilleggsfor, og gutane hadde ein del av pliktene sine knytt til dette gjeremålet når fornauda melde seg.

Det gjekk oftast greitt, men ein dag hadde dei drøymt seg vekk ved ei kjempestor maurtue, og dagen gjekk frå dei. Det var ved å avdagast då dei sansa si gjerning og let sigdane gå. Det mana så altfor lite på den stutte stunda dagen hadde att, difor fann dei seg kvar si høvelege myrrot og la inst i børa, og kledde ho inne med frisk og nyskoren lyng. Men fanteriet kom for ein dag, og mora gret. Denne hendinga gjorde eit sterkt inntrykk på Severin, men fylgde han med hjelp til vake samvit seinare i livet.

Mora stod alltid i eit hildrande ljos. Ho var ei gild kvinne, godhjarta, evnerik og arbeidssterk. Med si varme kristentru fylte ho tilværet med rikt innhald. Ho var eit oppkome av forteljarglede, og tilfanget var uutømeleg. Bibelsoga gjorde ho til ei levande kraft i det daglege liv, og med si fine sangrøyst tolka ho tekst og tone om heim, fedreland og kristenliv, så det vart reine feststundene kring rokkehjul og bunding.

Kulturskatten frå heimen sette djupe spor. Naturleg nok låg det å kunne spele Severin lett for handa. Han var då ikkje gammal då han med strev og sparsemd rådde seg til ein gitar som han lett kom til å meistre, til glede både for seg sjølv og andre.

Men instrumentet hans framfor andre vart fløyta. Ho følgde han over alt. Ungdomen ber lengten i seg, og fjellheimen som reiste seg for synet på alle kantar lokka og drog.

I dagevis kunne han traske omkring her oppe på viddene mo åleine, når tid og høve la seg til rette. Stordom og stilla i Guds skaparverk gav så god ettertanke og fred i sinnet.

Severin var ein tettbygd og sterk ungdom, og kreftene fekk han tidt røyne når uveret braut seg inn og gjorde fjellet ringt farande.

Men Severin slo seg alltid fram og vann siger. Han var så eitt med dette friske og robuste livet under open himmel at han ei nyårsnatt låg ute med berre furubar og vinterfrakk til hjelp mot kulden. Morgenfrisk kom han nedatt til byen og tok del i det pulserande kulturlivet. Det var denne nyårsdagen han lytta til den svenske stortalaren som reiste og agiterte for totalfråhald.

Denne talen slo inn, og gjorde Hop til ein kampglad stridsmann for DNT. Det var eit særmerke at han i alle sine talar seinare, både i kyrkje og bedehus, naturleg fletta inn og vekte til ansvar for rusdrikken si øydande herjing.

Ungdomen kom med naturleg krav om yrkesval. Men tidene var vande, så det hadde sine store vanskar å kome seg på skule og vinne kunnskap endå tankane drog hugen mot lærdom. Det var i denne vippande uvissa at han kom til å få ein hjartegod ungdomsven, ein glad kristen som både i liv og lære levde si tru og helga sin kvardag. Desse to knytte venskapsband for livet og hjelpte kvarandre på alle måtar. Dei studerte den Heilage Skrifta, samtalte og ba i lag.

I denne tida fekk Severin kall til å bli misjonær og melde seg til teneste for Det Norske Misjonsselskap. Det hadde gått, og gjekk framleis, store nasjonale og religiøse vekkingar over fedrelandet, og NMS hadde mange påmelde kandidatar i denne tida.

Severin hadde kan hende mindre utdanning enn dei fleste som hadde meldt seg, men misjonsskulen ville gjerne at han skulle kome til Stavanger til personleg samtale.

Severin tok ut på ferda sjøvegen. Han hadde samtale med styrar og førstelærar og kjende seg både glad og takksam mot Gud og menneske etter den praten.

Han og ein kamerat valde å gjere heimreisa til fots og la vegen som det høvde seg snøggast og best. Dei fekk fint ver storparten av tida, og opplevde fedrelandet så storfelt som berre dette skiftande landskapet kan syne det fram. Men då dei ukjende og vågsame la ferda over Folgefonna, hadde det nærpå gått ille. Dei miste vegen då dei kom i høgda, og møtte skodda, gjekk seg vill i ein avdal med livsfarleg landskap, og måtte snu. Kald bregufs kjølte dei til skinnet og då dei måtte vade ei fossande elv, glei Severin på den sleipe elvebotnen og vart heilt gjennomvåt. Det kvelda og mørket kom sigande og gjorde det uråd å gå lenger. Dei fann seg ein hellar og kraup i ly for natta. Det vart nokre pinefulle timar på ville høgfjellet. Dei fraus så dei hakka tenner og tanken på å finne veg i dette stupbratte fjellpartiet gjorde det ikkje lettare. Men fysisk styrke og inderleg bøn om hjelp heldt livsmotet oppe. Så snart det grydde av dag, kraup dei fram frå hellaren og gav seg på leit etter farande veg. Det galdt å kome seg til folk snøggast råd, for frosten og matløysa røynde på kreftene. Det var flogbratte stup på alle kantar.

Men brått dreiv skoddehausane unna og varm sommarsol stråla frå blå himmel og baka dei forfrosne og spente kroppane. Nytt livsmod vakna og så med eitt stod dei på eit høgdedrag og såg lutande stølshus i dalbotnen under seg. Ei jublande glede og takksemd båra i barmen.

Klatrekunsten måtte endå ei ri takast i bruk, men så var dei trygt i den slakke lia på veg mot stølsvollen. Dei gjekk frå sæterbu til sæterbu utan å finne folk, men digre rjomeringer og anna mattilfang var det rikeleg av.

Dei sløkte svolten, la pengar til betaling på bordet og følgde sætervegen til bygds. Dei tok inn i næraste hus og vart godt mottekne. Dei fortalde om turen og den dramatiske overnattinga i ukjent lende. Folk vart fælne, men sa at dei kunne vere glade som hadde berga livet i så farlege fjell. Det var gilde folk i denne heimen og i samfulle to døgn vart dei verande hjå desse og vann kvile og kveik til turen vidare.

Severin vart ikkje oppteken på misjonsskulen til det første årskurset, men dei ba han vente med tolmod, så skulle det nok lage seg. I denne tida las han utrøytteleg på alt som gav kunnskap og lærdom. Han åtte eit godt minne og vart etterkvart ein mykje sjølvlærd ungdom.

Lysta til å lære framande språk leika sterkt i tankane, og då høvet baud seg til undervisning i tysk, kasta han seg inn i studiane og vart godt skikka til både å lese og skrive dette språket.

Men levemåten kravde sitt og no ville han lære seg eit yrke. Broren var bygningsmann i Bergen og hjå han gjekk Severin i lære.

Han vart så dugande i faget at han seinare fekk seg arbeid som bygningssnikkar då Vaksdal nye mølle vart reist etter brannen.

Her fann han seg gilde vener og her vaks tanken på seminar seg så sterk at han reiste til Stord for å vere med på opptakingsprøva.

Det var hard konkurranse og mange måtte reise heim, men Severin stod prøva og fekk rett til å gå vidare. Stord seminar hadde ikkje plass til alle, men lærarskulen i Volda kunne ta imot nokre elevar, og der tok Severin til då hausten kom. Volda lærarskule var landskjend. Rektor Henrik Kårstad var ein kristen personlegdom som på ein særmerkt måte var med på å prege si samtid og dei mange elevane som seinare vart lærarar i den norske skule.

Severin sette Kårstad høgt, likevel var det lærar Stabell som kom til å stå Hop nærast.

Ved å gje oppgåver slik først i det små, var Stabell medverkande til å løyse ut dei evner som låg Severin for handa, i sang og musikk, tale og skriving. Severin tok skulearbeidet alvorleg, men jamsides med det tok han aktivt del i kristne og kulturelle aktivitetar både i og utanom skulen.

Det var KFUM sine idear om ansvar for heile mennesket som fengde og vart Hop sitt fanemerke gjennom heile livet. Etter vellukka lærarskuleeksamen, vart han kalla til sekretær i Sunnmøre krets av NKUE Dette arbeidet hadde vind i segla og nye lag kom til etter kvart.

S. Hop fekk ei stor og krevjande oppgåve i ein landsdel som det ikkje alltid var lett å kome fram i slik samferdsla arta seg den gongen. Men Hop var utrøytteleg på reisefot. Han opplevde stor glede og signing ved dette arbeidet som var inne i rike vekkingstider. Dei store ungdomsstemna var for mange høgdepunktet i tilværet. Då kom flaggprydde båtar frå bygdelag etter bygdelag med sang og frisk ungdom som lova sin skapar for den ljose dag Han hadde sendt over landet.

Severin Hop hadde funne seg ei gild jente, Andrea frå Åsen i Samnanger, og kjærleiken dei imellom batt og bar gjennom ungdom og utdanningsår, og seinare i eit gildt ekteskap medan livet varde. Ho var ein sviklaus medhjelpar for han som var utpeika til å stå i fremste fylkingen i arbeid for Guds rike, og Hop gløymde aldri at ho stod bak han med bøn og omsorgsfullt stell av heim og barn når han måtte ut i teneste.

Dette å få kome på vitjing til dei kr. ungdomslaga for å gi kveik og rettleiing til gudstru og folkeleg kultur og aktivitetar, gav visse om å vere i rett plan med sitt liv.

Men ynskjet om å få ha ein ungdomsflokk over ei tid til lærdom og oppseding, var ein tanke som leiarane i NKUF-krinsen hadde arbeidd med. Dette vart røyndom då det første ungdomsskulekurset i Ulsteinvik tok til. Det var ein vanskeleg, men velmeint start for den skulen som vann seg så stor og avgjerande plass i den landsluten han så sentralt kom til å stå i teneste for. Det vart vande arbeidstilhøve dei måtte leve med slik i den første tida. Men då Hop på sykkeltur på Vestlandet kom over to nedlagde hotell som var til sals, slo det ned i han at dei kan hende kunne flyttast og nyttast til ungdomsskule! Slik vart det. Og broren, Henrik, med fagbrev i bygningsfaget, stod føre arbeidet med både riving av hotella og reising av den nye kristelege ungdomsskulen «Lidarheim» i Ulsteinvik.

På denne Sunnmøre Ungdoms­skule (i dag Sunnmøre Folkehøgskule), vart Hop styrar, ei stilling han stod i til han gjekk av for nådd alder. Det var ein lang arbeidsdag med stort ansvar i meiningsfull såmanns gjerning.

S. Hop vart ikkje misjonær ute i framande land. Men på heimefronten yart han ein utrøytteleg medarbeidar for misjonen i både skrift og tale. Det var særleg Santalmisjonen som stod hans hjarte nær. Siste gong eg høyrde han tale, var på eit møte for dette misjonsselskapet. Han skalv så han hadde vondt for å kome seg på talarstolen. Men tanken og brannen for Guds rike var framleis levande og sterk. Han tala så heimekjent om «Napurdur Malda» og dei andre misjonsdistrikta at ein kunne mest tru han hadde vare der all si tid.

S. Hop var interessert i jord og alt som grodde og bar grøde. Han fekk kjøpe seg eit utmarksstykke i bakkane høgt over Ulsteinvik sentrum. Her sette han opp bustadhus og løe og vart ein ivrig småbrukar.

I nybrot og veite ivra han med spett og spade og rydda nytt land. Det var så talande at denne framsynte og handlekraftige føregangsmannen nytta sine siste leveår i meiningsfylt strev med det som er utgangspunktet for alt som vert kalla kultur.

Guds ord og openberring var ein levande realitet som ga berande kraft til Hop si gjerning. Det var óg i denne vona han sovna inn etter ein lang og rik arbeidsdag, nær 90 år gammal.