Sett frå talarstolen sat kvinnene på venstre side og mennene på høgre. Galleriet for jentene var i austre enden av huset. Trappa til dette var mellom inngangsdøra som var i austre nedste hjørnet av storsalen, og døra frå salen til kjøkkenet, med oppgang frå kjøkkendøra. Galleriet for gutane var i vestre enden av storsalen, med ei repotrapp i vestre nedste hjørnet av salen. Kjøkkentilbygget var litt smalare enn huset elles, så her var steintrapp opp til inngangsdøra. Det var ikkje tillate for gutar å gå opp på jentegalleriet; for ei jente var det utenkjeleg å gå opp på gutane sitt galleri. Nokre gutar som tok mot til seg og gjekk opp på jentegalleriet, vart henta ned att av ein av gamlekarane og vart vist attende til der dei skulle vere.
Etter at sangen var unnagjort, kom mannen som skulle tale på talarstolen. Han som tala denne dagen var ein eldre mann, sett med ein tenårings vurdering, mellom 60 og 70 år. Han reiste ofte her på Sunnmøre, og var såleis godt kjend med folket her. Mannen heitte Ola Nesse og var frå Sogn, trur eg. I alle høve snakka han ei dialekt som nærast kunne jamførast med Sogne-dialekt. Det var ein slik roleg og venleg mann som alle likte å høyre på.
Etter talen var det ymse slag underhaldning, musikk, sang og opplesing. Ein kveld på ein basar spela 5 karar frå «Ulf» sitt mannskap. Men eg veit ikkje om det var denne kvelden. Ivar Gardshol og Gunder Skodjevåg spela gitar, Olaf Molvær og Nils Skoejevåg spela trekkspel. Elias Nakken frå Ørsta spela hardingfele. Men meste tida gjekk med til å auksjonere bort dei mindre tinga som ikkje var på nummerliste. På høgre sida av talarstolen stod eit stort langbord fullt med varer som skulle auksjonerast. Det var mykje strikka eller spyta ullvarer som konene i eit langt år på foreiningsmøta og i ledige stunder hadde strikka eller spyta og spunne tråden til. Å nemne opp alle tinga er uråd, men vottar – særleg til sjøbruk (lovavottar, dei hadde ekstra foring inne i loven og ei bord i svart/kvit over tomlingen og eit ekstra og ofte fint strikka brett øvst oppe), styvelslestar, hoser og ulltrøyer for både barn og vaksne. Elles kunne auksjonsvarene vere ei våg eller to poteter (1 våg= 18 kg) eller andre jordbruksprodukt. Til desse ulltrøyene spann konene ofte tråden sjølve. Strikkinga fekk dei då gjort med ei av dei tre som hadde strikkemaskiner. Det var ho Nikolina på Iverhaugen, ho Ragna uti Rabben og ho Åtta-Sina. Eg trur dei var rimelege med betalinga; var det varer som skulle til basaren, tok dei sjeldan betaling for slike strikk. I dag ville ein vel seie at desse tre kvinnene var å rekne som «sjølvstendig næringsdrivande». Men det var vel heller tre trufaste arbeidskvinner som kanskje tenkte meir på å vere til nytte for sine medmenneske enn eiga forteneste. Og slike trugne slitarar var det mange av før i tida.
Etter forliset til «Selina Maud» på veg heim frå Island hausten 1905, vart Ragna sitande att som enke med tre små gutar, den eldste var 4 år og den yngste var fødd den hausten. Han fekk namnet Andreas etter far sin. Harald, den eldste, var eitt år yngre enn eg. Vi var såleis mykje ilag, og gode kameratar både i barne- og ungdomsåra. Eg var ofte i heimen deira og leika saman med dei. Dei var så flinke desse tre gutane å hjelpe mor si. Å spole tråden til strikkemaskina var eit enkelt arbeid, men det tok litt tid. Dette arbeidet var det gutane som gjorde for det meste. Sjølv om strikkinga ikkje kasta av seg så store summar, så greidde ho Ragna å fø fram gutane og betale ned heimen som var nybygd i 1905.
Harald byrja på Hatlø Verksted som læregut den sommaren han gjekk for presten. Løna var kr. 0,10 pr time.
Det var viktig å nytte tida så godt som råd. På dei fleste gardane var kyrne på beite i utmarka heile sommarhalvåret, og mjølkevegen to gonger for dag kunne vere nokså lang. Så når tenestejenta eller ei av døtrene som var stor nok, stilte med hylkje på ryggen, mjølkespanna med nokre turka torskeryggar i, til godbit til kyrne hengande i armkroken, då hang også trådnystet i ein krok i stakkelinningen. Så kunne ein på den måten nytte tida. Å ha bunningen med når ein gjekk eit ærend, var også vanleg. Elles var spyting, spinning, veving og anna husarbeid mellom dei arbeida som ein mest sysla med som innearbeid i lange haust- og vinterkveldar for kvinnene. Mannfolka hadde også sine «kveldsetearbeid» – dei reparerte gardsreiskap, sydde og reparerte sko og sjøstøvlar, og sjølvsagt fornying og vøling av sjøvegna.
Dei gevinstane som var på nummerlistene var større, finare og dyrare varer. Men det var mest ting som kvinnene hadde laga. Det som ikkje var opphengt på ei snor, var utstilt på eit bord, og som regel var det døtrene til kvinnene i den foreininga som gjekk med listene. Men der kunne vere gevinstar som menn hadde laga også. Eitt år var det utlodda ei «bomjakt». Bomjakta var bygd med «spegel» akterut, lett framoverliggande stavn og nokså brei. Den var rigga med ei mast med ei «rå», ein bom som hang vassrett oppe i «godset» på masta og klyverbom. Seglføring: storsegl, toppsegl, fokka, klyver, stormklyver og råsegl.
Rekkelinningen rakk litt attom akterspeilet, og under der hang lettbåten. Desse båtane var vel mest brukte til salteturar av sild og fisk i Nordland og Finnmark. Som ofitast var det forretningsfolk (væreigarar – neskongar) som eigde desse jektene, og dreiv dei med leigd mannskap. Skipperen stod for innkjøp av sild og fisk, og måtte levere regnskap etter endt tur. Eitt år fann kjøpmannen ein flosshatt oppført i rekneskapet, og den måtte strykast. Året etter fann ikkje kjøpmannen nokon feil i rekneskapet. Skipperen spurde då om han ikkje fann nokon flosshatt i rekneskapet i år. Nei, sa kjøpmannen. Å, han var der nok i år også, svara skipperen.
«Gjøa» til Roald Amundsen er av same type.
Det er fortalt om ein mann frå Nord-Norge som hadde arbeidd nokre år på verksted i Ålesund, og hadde gått arbeidslaus ei tid. Han kom ein dag til politimeisteren og skulle ha løyve til å lodde ut ein båt mannen hadde laga. Politimeisteren meinte at viss mannen ikkje kunne føre prov for at han hadde gjort alt på båten sjølv, kunne han ikkje få løyve til å lodde den ut. Det vart litt av ein krangel mellom dei. Til sist vart mannen sint og gjekk sin veg. Men i døra stoppa han og sa til politimeisteren: «Typografane dei lodda ut ein gris til jul, dei!» Så det var hektisk spenning mellom oss gutungane om kven som skulle verte den heldige vinnaren – og det vart Sverre, broren min. Når det regnar på presten, så dryp det på klokkaren; som bror til Sverre så fekk eg bruke båten så mykje eg ville, så det var som om eg hadde vunne den sjølv. Men no er han Sigvald oppi Haugen komen på plass på talarstolen og har byrja å auksjonere varer. Han og Bjørndal-Martin skiftast om å auksjonere varene. Men det røyner på stemmebanda når ein må rope slik, så når den eine vart hås, fekk han gå på kjøkkenet for å få seg kaffi og litt kvile, medan den andre tok over. Attmed eit bord framfor talarstolen sat to kvinner og skreiv opp kvart salg. Ho som skreiv opp det som vart sett på «krita» måtte skrive namna på dei som ikkje betalte kontant, men dei fleste betalte kontant.
Ute på kjøkkenet var også nokre i arbeid. På somme basarar kokte dei rjomegraut og sild. Eitt år hugsar eg dei steikte vaffelkaker. Dei gamle vaffeljerna som var brukt på vedkomfyrane, var noko større enn dei som er i bruk i dag. Denne dagen laga dei til porsjonar som vart borne inn i salen og auksjonert bort. Ein kunne då vere to om ein slik porsjon. Det var ofte slik at ein gut baud med seg ei jente til å dele med seg. Ein slik porsjon var samansett slik: Ein Sunnmørspost til underlag, ei lefse, eit flak vafler og på toppen ein del bakarmat. Dette salget vart regulert etter som det vart ledig plass ved bordet. Eg og ein kamerat spleisa på ein porsjon. Nokre vaksne gutar sat ved bordet når vi kom inn. Eg såg at ein av gutane var komen så langt at han tok opp lefsa, men la den ned att og gjekk stilt ut. På avisa som låg under lefsa stod om eit forlis for nokre veker sidan. Det var to gutar herifrå med på dette forliset, og kameraten hans miste livet.
Trekning av listegevinstane var siste fase i desse basarane. Det var alltid stor spenning når ein trekte desse gevinstane, og somme gjekk velnøgde heim, andree skuffa og misunnelege.
Det var vel ikkje så store summar som kom inn på desse tilstellingane, men der låg i alle høve mykje trufast arbeid og godt hjartelag for å hjelpe andre bak det desse misjonsforeiningskvinnene har gjort for misjonen. Det er vel det Arthur Klæbo skriv om i boka si «Strikke strømper for Afrika».
