Anders Hatløy

11. april 1940 kom ein fiskebåt frå Ulstein og la til kai i Nørvasund for å hente dei. Ettersom andre verdskrigen braut ut i Noreg to dagar før, måtte dei vere under dekk på turen, som gjekk ut Borgundfjorden gjennom Breisundet, rundt Flø og til Hatløya. Det var fleire kjenningar av faren som var med som mannskap og hjelpte til på turen og bar alt pargaset dei hadde med. Alle møblane måtte mellom-lagrast i naustet på Hatløya, for huset til besteforeldra til Anders skulle no byggast om. I byggetida budde familien hjå vener og familie på Hatløya. Ein hjelpte kvarandre slik brukvisa var på den tida.

Gottfred Hatløy leigde bygningsmannen Lars Gjerdsbakk frå Gjerdsbakkane på Dimnøya, og dei tok no av taket på stovehuset og bygde den sommaren opp ei ny andre etasje, der Gottfred og Oluffa og borna skulle bu, besteforeldra til Anders Hatløy skulle bu i fyrste etasje som før.

Ombygginga av huset starta i april og vart ferdig i august. Det må ha vore godt planlagd og hardt arbeid med hjelp av lyse sumarnetter. Dei kunne sitt fag den tida og, må ein kunne seie. Det vart ei heilt spesiell markering av innflyttinga i det nye heimen deira, minsteguten Odd vart fødd der berre nokre dagar etter at nyedelen på huset vart ferdig.

På Hatløya var der på den tida eigen skule, og borna på øya, frå Borgarøya og Vattøya gjekk på skule der. Skulehuset på Hatløya hadde tidlegare vore skule på Bigset i Hareid. Når dei skulle ha sløyd og handarbeid så vart elevane frå dei tre øyane skyssa med storfæring til skulen i Dimna.

Det var fleire utfordringar for borna som kom flyttande frå Nørvasund skule. Der hadde dei hatt bokmål, i skulen på Hatløya vart det å lære alt på nynorsk. Anders sleit og med at han såg berre på eine auga, og han og syskena som kom frå Ratvika, snakka sjølvsagt ikkje heilt slik som borna ute på øyane. Det kunne vere harde tak på mange måtar, men etter kvart så gjekk det meste seg til. Lærarinna deira meinte at både Anders og Åshild hadde så gode evne rat dei burde gå meir på skule. Åshild som var eldst hadde eit sterkt ynskje om å gå ungdomsskulen opp i Vik, men slik det var og vart så måtte ho ut i teneste for å hjelpe til med økonomien i familien.

Anders vart tidleg vaksen, ja, ein kan med tryggleik seie at han måtte ta vaksenansvar tidleg også for den tida å vere. Faren Gottfred vart som mange andre under krigen tvangssendt til nord-Noreg, der vart han sjuk og var prega av dette i lang tid.

I 1946, då Anders skulle konfirmerast, måtte faren innleggast på sjukehus i Ålesund. I tillegg til spenninga omkring sjukdomen til faren så kom det ei ekstra bør for mora og borna heime på Hatløya. Gottfred var alvorleg sjuk og vart liggande lenge, og då måtte familien sjølve koste mykje av sjukehusopphaldet. Sjuketrygd for alle innbyggarane i Noreg låg 10 år fram i tid. Då var det godt at det fanst slekt og vener rundt dei.

Då tida for konfirmasjonen til Anders kom var ikkje faren sterk nok til å kunne vere med, men der han låg på sjukehuset i bya hadde han eit inderleg og sterkt ynskje om å få sjå eldsteguten i konfirmasjonsdressen.

Nokre dagar etter konfirmasjonen reiste Anders og mora inn på sjukehuset, der faren fekk sjå den staute og rakrygga guten sin i konfirmasjonsdressen. Seinare på året fekk Gottfred lov å reise heim til Hatløya ein gong, han hadde slik trong til å sjå heile familien og smågutane, sa han.

Gottfred Hatløy døydde 10. desember 1946, berre 56 år gamal. Anders og mora, storesyster og tre mindre brør såg no fram i den første av mange julefeiringar utan mann og far. Inn på jula får Anders eit spesielt oppdrag frå mora, han skal ro inn i Hellestøda på nordsida av Dimnøya der rutebåten Grei som kom frå Volda på veg til Ålesund legg til. Der hentar Anders eit juletre som er sendt frå mora sin heimplass på Dale i Dalsfjorden. Dette vart ein fast tradisjon i mange tiår, å hente juletreet som kom sjøvegen frå besteforeldra i Volda. Det var ei kjærkomen gåve på fleire vis for langt fleire menneske enn berre deira familie, for det fanst ikkje slike tre på Hatløya den tida. Dyra som gjekk ute somrane åt alle spirar dei kom over på øya.

Mellom jul og nyttår vart det årvisst laga til julefest på skulen på Hatløya. Då tok Anders og familien julepynten av juletreet frå Dalsfjorden og bar det bort i skulen, og der vart det pynta på nytt. Lysa på juletreet var støypte av feitt som Ole Håkonsholm samla opp frå nausta rundt om og i fjøresteinane .
Det vart tradisjon at familien til Anders Hatløy heldt juletre kvart år, og andre familiar på øya ordna med andre ting som skapte ein fin julefest i skulestova. Dit kom også alle born og vaksne som budde på Vattøya og Borgarøya. Den vesle skulestova var då stappfull av folk som song og gjekk rundt juletreet. Der var nok tale og andakt, ei god matykt som alle bidrog til og det vart sjølvsagt fretta nytt, slik brukvisa var på den tida. Når julefesten var over, bar Anders juletreet attende til heimen deira, og i lag med mora og syskena vart treet pynta på nytt. Juletrea stod til minst trettande dag jul, den tida.

Det var vel ingen som den gongen tenkte tanken om at den tagale guten på Hatløya skulle verte den fremste mellom likemenn, tillitsmann på eit av dei største industrikonserna som vaks fram på Sunnmøre i andre halvdel av 1900-talet. Ja, på det største og beste ei av dei mest framsynte og nyvinnande bedriftene i landet innan skipsbygging, skipsdesign og maritimt utstyr.

Brødrene til Gottfred, Knut og Arthur Hatløy, som alt hadde hjelpt Oluffa og borna mykje, tok no ansvar for å skaffe Anders løna arbeid. Dei tok han med seg til sildoljefabrikken på Moltustranda. Der budde han på arbeidsbrakkene i lag med onklane. Han gav av pengane han tente til mora, slik storesyster Åshild gjorde, og slik dei tre yngre brørne gjorde etter kvart som dei vaks til.

Då arbeidet på Moltu var over etter tre år, fekk Anders seg arbeid på notbøteriet til Ole Håkonsholm og Harald Moldskred, som låg i Naustneset opp i Vik. Anders leigde seg i denne tida hybel i Krushammaren, og det vart kort arbeidsveg. Når han sat ilag med dei andre og åt matpakken sin, kom det dagleg ei ung jente som leverte mat til far sin, ein av eigarane av notbøteriet. Ho hadde og oppgåva med å sykle rundt og melde frå til notbøtarane som budde rundt om i bygda at no er Bell og Barden eller andre sildesnurparar på veg til lands med sprengde sildenøter.

Jenta fortalde mor si om guten som ikkje hadde nokon som laga middag åt seg. Ein dag hadde ho og med middag til Anders. Augekasta frå arbeidskameratane rundt tolde han, middagsmaten jenta kom med var god og han var svolten. Marie, som jenta heitte, har laga middag til Anders og borna deira i fleire tiår.

Marie Moldskred og Anders Hatløy gifte seg i Ulstein kyrkje i 1956.

Første åra budde dei på Hatløya i barndomsheimen til Anders. I denne tida arbeidde Anders oppi Vik, med notbøting, småfiske og arbeid på sildoljefabrikken i Hasundstranda. Han for tidleg morgon med eigen båt frå Hatløya og sein kveld heim.

I 1960 fekk han seg arbeid på Ulstein mekaniske verksted. Året etter kjøpte dei seg tomt i Brunene i Ulsteinvik. Anders var i tomta og i huset i ledige kveldar og helgar i månadsvis framover. Han måtte dele seg mellom alt som måtte gjerast på heimegarden på Hatløya og nye-huset opp i Vik. Då dei eldste borna nærma seg skulealder, og huset deira sto ferdig våren 1963, var framtida lagt for Anders og Marie og borna, dei busette seg i Ulsteinvik.

Anders Hatløy starta på plate- og sveiseavdelinga på Ulstein mekaniske verksted A/S i 1960, og fekk lære både sveising og stålbrenning. Han steig på eit tog i fart som berre auka, og fleire og fleire vogner og meir folk gjekk om bord i det maritime toget Ulstein mekaniske som det heitte på folkemunne, eller UMV, eller berre Ulstein.

Ser ein denne utviklinga frå 1960-talet og utover i eit større bilde, så vart det slik at då sildefisket på slutten av 1950 talet vart dramatisk redusert, måtte fiskarane gå på land. Men det var slik laga at nett då hadde skipsindustrien trong om arbeidskraft. Fleirtalet av fiskarane kunne ikkje sveise eller brenne, men dei visste korleis ein båt såg ut og korleis han virka i sjøen og i fiskja.

Aktiviteten vaks no på Ulstein mekaniske verksted som på andre verft i regionen. Kortare byggetid med klare tidsfristar for levering av båtane pressa fram krav om nye arbeidsmåtar, betre planlegging, akkordavtalar og produktivitet. Arbeidarane kjende dette på kroppen, og kjende og meir og meir på at dei eigde i både vekst og utvikling, ja dei var ikkje lite stolte kvar gong ein båt vart sjøsett eller for ut Ulsteinfjorden med signalflagga til topps.

Kravet frå eigarane og leiinga om større innsats førde automatisk til at arbeidarane og medlemane i jern og metallklubben no meir enn før vart opptekne av rettferdige lønsvilkår, overtidsgodtgjersle, skitnetillegg, vernesko, hjelm, vernebriller, arbeidshanskar, kjeledress og medvirkning i utviklinga av arbeidsplassen. Sveising av galvanisert materiale der røyken ga kvalme, og haudeverk og arbeid på tankar og tronge rom med inkje eller dårleg utlufting, vart det kravd ekstra godtgjersle for. Det er her rett å minne om at alt det ein i seinare tid og ikkje minst i dag får utdelt når du vert tilsett, måtte det den gongen forhandlast om. Ja det er nettopp på grunn av slike krav frå fagforeiningane og kløkt i forhandlingar at i dag slepp du ikkje ut i bedrifta utan verneutstyr.

Diskusjonane gjekk i alle produksjonsavdelingane om alle slike spørsmål, også på plate- og sveiseavdelinga der Anders Hatløy arbeidde var det stort engasjement om alle spørsmål knytt til arbeidsvilkår og rettane til arbeidsfolk. Etter oppmoding frå klubbformannen Ole Johansen melde Anders seg inn i Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund i 1965. I slike miljø er det nokre som alltid står attast i flokken, og nokre tek steget fram og luftar meiningane sine, litt prøvande i starten, får meiningane tilslutning så veks motet til neste gong og til neste diskusjon. Det fører gjerne til at ein førebur seg til å kunne svare og forklare sitt eige standpunkt. Eit frø er sådd, men vil det spire?

Her på verkstadgolvet steig Anders Hatløy sakte men sikkert fram. Han kjende nok varmen breie seg i kroppen når flokken rundt han nikka og viste han tilslutning og respekt. Men livet til Anders hadde hatt både opp- og nedturar, han hadde erfaring for kva ansvar var. Det hadde han med seg i rikt mon heilt frå før han vart konfirmert. Han hadde sett av hendingar i bedriftsklubben at tillit frå arbeidskameratane var til låns, dei ville som han ha konkrete resultat og ikkje berre ord og forklaringar. Han hadde sett at makta som tilliten gir, har ein siamesisk tvilling som heiter – ansvar.

I starten på 1970-talet sa Anders Hatløy ja til sitt første tillitsverv i Jern- og metallklubben ved Ulstein mekaniske verksted A/S. Han vart vald til verneombod på plate- og sveiseavdelinga. Det var eit verv som gav han innverknad og var utfordrande på fleire vis. Som verneombod skulle han ha kontakt med formenn og leiing og han skulle sjå til at lovar og reglar vart fylgde med omsyn til arbeidstryggleik og godt arbeidsmiljø.

Ikkje det mest sentrale vervet, men no var han med i bedriftsklubben. Som verneombod fekk han erfare at det var like stor utfordring å få arbeidskameratane til å bruke verneutstyret og å fylgje lover og reglar som å få leiinga til å kjøpe inn verneutstyr. Det var tydeleg at no fekk han vist kva som budde i han, han vart lagt merke til, for på neste årsmøte vart han vald inn i klubbstyret som nestformann.

Dette var i 1972 og lite visste han om kva som skulle skje berre kort tid seinare. Han som var klubbformann slutta og tok seg arbeid i ei anna bedrift, og klubben kontakta forbundet, svaret der var at det er naturleg at nestformannen rykkjer opp til klubbformann fram til komande årsmøte. Anders Hatløy var no klubbformann, det var nok før han hadde tenkt det.

Denne tida var ikkje fagforeiningsarbeid så lett å kunne gjere i arbeidstida. Sjølv klubbformann måtte kjempe for dette. På nokre bedrifter rundt om i landet var det gjort avtalar om nokre timar eller dagar i veka der fagforeiningsarbeid kunne utførast. På større bedrifter hadde dei tillitsvalde forhandla seg fram til eit lite kontor, eit krypinn med eit bord, ein stol og ei hylle på veggen der ringpermane etter kvart stod tira opp.

Det var svært stort å få telefon på klubbkontoret, for ikkje å snakke om når bedriftsklubben sitt telefonnummer stod på bedrifta si telefonliste som låg på alle kontor i heile bedrifta. Ein kunne sitje på eige kontor, late att døra og ringe til forbundet i Oslo på eiga linje. Men på Ulstein mekaniske verksted og på Sunnmøre låg dette fram i tid.

Det er på alle måtar krevjande å vere tillitsvald. Krav og forventningar frå eigne medlemar, arbeidsformannen som ikkje alltid er like blid fordi du brukar tid på fagforeiningsarbeid når medlemar kjem og snakkar med deg i arbeidstida. Leiinga som forventar full innsats i arbeidet samstundes som du skal skape forståing mellom arbeidarane for bedrifta sine planar og avgjerder til ei kvar tid.

Klubbformannen har trong for å rådføre seg med dei andre tillitsvalde om det som medlemane tek opp, han skal snakke med leiinga om det klubbstyret vart einige om. Ikkje berre vere klubbformann når leiinga har saker dei vil ta opp. Anders Hatløy såg tidleg at makta og reiskapen hans for å oppnå resultat låg i at alt han gjorde var forankra i klubbstyret, som var dei tillitsvalde på kvar produksjonsavdeling. Han måtte kjenne seg trygg på at dei einskilde tillitsvalde i klubbstyret hadde så god oversikt at dei visste kva medlemane meinte i kvar einskild sak til ei kvar tid.

Dei andre i klubbstyret var hans lyttepostar. Når Anders kalla dei inn til møte, så måtte dei vere førebudde på å kunne svare på kva som var stemninga på deira avdeling i aktuelle saker, og dei skulle informere han om endringar eller ting dei visste kunne dukke opp. Anders Hatløy gjorde som mange andre som hadde berre folkeskulen som formell utdanning, han satsa på høvisk framferd og sakleg og ærleg argumentasjon. Sist men ikkje minst, god førebuing i alle saker og til alle møte.

Leiinga i bedrifta fekk erfaring for at det Anders la fram ikkje var noko som berre han stod for. Det han og klubbstyret gjekk inn for i sakene var det same som dei etter kvart mange medlemane ville. Han let leiinga vite «kor landet låg».

På slutten av 1960-talet var det stor optimisme på skipsverfta her i distriktet. Det vart satsa stort, av og til for stort, kan hende. Hatlø verkstad satsa på ei framtidsretta tørrdokk, og kom i økonomiske vanskar. Det resulterte i at Ulstein mekaniske verksted gjekk inn med ein million i aksjekapital og tok over aksjemajoriteten i Hatlø Verkstad i 1971, med Idar Ulstein som styreformann.

Det hadde gjennom årtier vore ein sunn eller naturleg konkurranse mellom dei to naboverfta om byggeoppdrag, teknisk utvikling og utbygging av bedriftene. Det vart sagt at det var ulik arbeidskultur på dei to verfta. Kanskje det. Det er uansett ei kjensgjerning at dei same karane på dei to verfta , det var mest karar den tida, var mykje i lag på fritida og i helgane. Dei song i Ulstein mannskor, spelte i Musikklaget Ulf, dei spelte på Hødd eller dei sto på tribuna på Høddvoll og heia, då var det ikkje noko skilnad.

I denne tida mellom 1971 og 1974 då samanslåinga gjekk føre seg, var det samtalar og mange møte mellom fagforeiningsklubbane og leiinga, men tonen mellom arbeidarane på dei to bedriftene var ikkje alltid god. Det var svært ulike meiningar om årsaka til det som skjedde i denne tida. På Hatlø verkstad meinte dei at det var leiinga i Ulstein mekaniske verksted som sto attom, og dei tilsette der ute såg det skjedde som eit fiendtleg angrep på deira arbeidsplass.

Identifisering og lojalitet med eigen arbeidsplass er positivt og ei sterk konkurransekraft, men kan og få andre utslag. På Hatlø verkstad var lojaliteten så sterk at når arbeidarar frå Ulstein kom ut dit på arbeidsoppdrag fekk dei slengt spitord etter seg, og det var enkelte som for inn att til Ulstein mekaniske verksted. Dei nekta å verte mobba og ville ikkje arbeide på avdeling Hatlø under slike forhold. På ein lett synleg plass der ute var det skrive med store bokstavar: IDAR GO HOME!

På Ulstein meinte dei å vite at det var direktør Ola Sjåk Bræk i Sunnmøre Kredittbank som pressa på og ville ha samanslåing. I denne saka var det lite dei tillitsvalde og medlemane i bedriftsklubbane kunne gjere. Her var det eigarmakta og bankmakta som dominerte prosessen og resultatet.

I denne tida var det ein del utskiftingar i bedriftsklubben på Ulstein mekaniske verksted. Møteprotokollane viser at det var fleire klubbformenn som vart valde og ikkje attvalde og det var ekstraordinære årsmøte i bedriftsklubben fordi klubbformenn slutta midt i val-perioder.

På årsmøte hausten 1974 på Ulstein hotell vart Anders Hatløy vald som klubbformann i Ulstein Hatlø A/S som formelt hadde vore ei bedrift frå 1. januar 1974 – han starta no ei uvanleg lang samanhengande karriere som klubbformann. Samanslåinga av dei to tidlegare nabobedriftene var ei stor utfordring for mange, og ikkje minst for Anders Hatløy som klubbformann i bedrifta med to fysisk skilde avdelingar.

Omgrepet brubygging har vel sjeldan vore meir passande enn her. Anders gjekk mellom dei to avdelingane av verftet, det tok 10- 15 minutt. Han likte det, ”- eg fekk klarne tankane ei lita rid –” som han sa, i frisk motvind utover Osneset mot avdeling Hatlø. Han var på klubbkontoret vekselvis der og på Ulstein. Lyfte han blikket til høgre midtveges på turen såg han barndomsheimen ut på Hatløya, og senka han auga såg han gravplassen der faren og andre familiemedlemar var jordfesta. Han retta nok ryggen og tenkte at dei skulle sett han no, fremst mellom arbeidskameratar. Det kunne Anders Hatløy gjere, med godt samvit.

Det er i denne tida Anders Hatløy engasjerer seg utover bedriftsklubben på Ulstein Hatlø. Han stiller på vallista til Det norske Arbeidarparti ved kommunevalet i Ulstein i 1975 . Det var inga overrasking at klubbformannen ved den største bedrifta i kommunen fekk nok røyster til å kome inn i kommunestyret. Han vart med i skulestyret og sat der i fireårsbolken. Det vart med fire år i lokalpolitikken for Anders, ikkje fordi han meinte det ikkje var viktig nok.

I 1978, året før tida i kommunestyret var over, vart han vald inn i forbundsstyret i Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund, og det vart reiser til Oslo nærast kvar månad. I tillegg til klubbstyret på bedrifta var han med i avdelingsstyret i Ulstein jern og metall, som var ei felles foreining for alle bedriftsklubbane i kommunen. Det var her mellom fagforeinigskameratane han ville bruke tid og krefter for å skape trygge og gode livs- og arbeidsvilkår for tilsette i skipsindustrien. Det er mange som kan vere glad for at Anders Hatløy valde fagforeiningsarbeid fram om kommunepolitikken.

Harde lokale lønsforhandlingar

I møteprotokollar og avisutklipp frå 70-talet ser ein at det er til dels harde lønsforhandlingar som går over lang tid i Ulstein Hatlø. Målet for bedriftsklubben i desse åra er å få timeløna på høgde med landsgjennomsnittet for verkstadarbeidarane.

I 1976 kjem det til brot i lønsforhandlingane, og klubbformann Anders Hatløy uttalar til avisene: ”Dei siste par åra har løna for vaksne arbeidarar på Ulstein Hatlø sige stadig lenger og lenger under landsgjennomsnittet. Denne utviklinga vil vi no få stoppa;» seier han. «Det er ikkje rimeleg at ei bedrift i Ulsteinvik skal ligge på eit landsgjennomsnitt som er trekt opp av t d bedrifter i Stavanger og Oslo området. Det rette må vere å samanlikne med Trøndelag og Nord-Noreg» ; seier Idar Ulstein i avisene.

På eit orienteringsmøte for arbeidarane fekk klubbstyret og forhandlingsutvalet full tilslutning frå medlemmane til måten å takle saka på. Det vart no ein – ”gå sakte aksjon” og for å få til ei løysing vart både Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund og Mekaniske Verksteders Landsforening – MVL – kopla inn i forhandlingssituasjonen, men det førde ikkje til løysing. Men etter 3 dagar med lovleg «gå sakte aksjon» kom vi fram til eit resultat som vi kunne akseptere, står det i bedriftsklubben si årsmelding for 1976. Det skal mot til for å føre ein så sterk lønskamp på din eigen arbeidsplass. Det motet og viljen hadde Anders Hatløy berre to år etter at han vart klubbformann. Han hadde no sett seg i respekt i heile bedrifta.

Helse og Miljø

Den nye arbeidsmiljølova tok til å gjelde frå 1. juli 1977. Lova gav verneleiarane og verneomboda større mynde.

Anders Hatløy hadde fleire hjartesaker i si gjerning som klubbformann. Ei av dei var å få oppretta fullverdig bedriftshelseteneste . På eit medlemsmøte i 1976 vedtok ein å sende ein førespurnad til alle nærliggande bedrifter om å gå i lag med Ulstein jern og metall for å få i stand ei bedriftslegeordning. Fagrørsla ynskte seg ei bedriftshelseteneste som gjekk lenger enn den tradisjonelle bedriftslegeordninga. Ein skulle no legge meir vekt på førebyggande tiltak og skape eit arbeidsmiljø som førte til mindre helseplager og fråvær. Målet var å gå i lag med bedriftsleiinga om å skape eit miljø på arbeidsplassen som ikkje fører til sjukdom og mistrivsel. Som det sto i ei årsmelding; «Vi kjøper oss ikkje helse og trivsel med auka smusstillegg eller auka bruk av verneutstyr».

I 1981 vart det innført bedriftshelseteneste med lege og sjukepleiar i Ulsteingruppa. Seinare kom det og fysioterapeut. Dette var eit gjennombrot i arbeidet for eit betre arbeidsmiljø på alle bedriftene rundt om i regionen. Fagfolka i bedriftshelsetenesta og arbeidsmiljø-utvalet sette i gang kartlegging på alle avdelingane i bedrifta, og det ga eit stort engasjement som resulterte i nye arbeidsmåtar og auka verne, og miljøforståing i vidaste forstand.

Tillitsverv på sentralt hald

Forbundsstyret i Oslo hadde utpeikt Anders Hatløy som medlem i valnemda som skulle førebu framlegg til nytt forbundsstyre på landsmøtet i Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund i Oslo hausten 1978. Forbundet sine avdelingar i Møre og Romsdal hadde kome med forslag til kven dei meinte skulle vere fylket sin kandidat til forbundsstyret, – det var ikkje Anders Hatløy.

Men medlemane i valnemnda der Anders sat meinte at han ville høve særdeles bra som medlem av forbundsstyret. Dei meinte at han kom frå eit raskt veksande skipsbyggingsmiljø på Sunnmøre, og frå bedriftsklubbar og avdelingar med veksande medlemstal og auke i talet på nye bedriftsklubbar. Slik vart det, Anders Hatløy vart vald til fast medlem i forbundsstyret i det største fagforbundet i landet i privat sektor. Han var den første frå våre bygder i eit så sentralt tillitsverv.

Det hadde ei tid vore arbeidd for oppretting av distriktskontor i Møre og Romsdal for Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund.

Anders Hatløy hadde no fire år bak seg i forbundsstyret, og hadde hatt minst ein finger med i denne saka overfor administrasjonen i forbundet og i forbundsstyret. Det går fram av avisreferata frå landsmøtet at Odd Kipperberg og Arve Bakke, begge utsendingar frå Ulstein jern og metall, uttrykte stor glede over at distriktskontoret vert oppretta, det vil styrke heile fagrørsla i heimfylket, seier dei.

Det er ein uvanleg skarp Anders Hatløy som uttaler seg frå Landsmøtet om lønsoppgjeret denne hausten. «Mange arbeidsgivara og spesielt i Møre og Romsdal, bryt verkstadsoverenskomsten»; uttaler han til Sunnmøre Arbeideravis.«Arbeidsgivarane si foreining Mekaniske verksteders landsforening – MVL fekk inn ein klausul i avtalen ved siste tariffoppgjer om at det var den økonomiske situasjonen ved den enkelte bedrift som skulle leggast til grunn for lokale lønsforhandlingar. Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund hadde slutta seg til dette. No har klubbformennene erfart at det skjedde ei samordning i forhandlinga i Møre og Romsdal som i praksis førde til at det vart innført eit lønstak. Dette synest vi smaker av dobbeltmoral», seier ein engasjert Anders Hatløy.

Det er vidare ein dramatisk situasjon Anders Hatløy kommenterer til Sunnmørsposten i eit anna intervju frå Landsmøtet, her opplever vi den fagleg- politiske fagforeiningsmannen.

«-1500 skipsverft-arbeidsplassar i heimfylket står i fare om ikkje noko vert gjort», seier han.

«-Verfta i fylket vårt arbeider no på siste oppdraga, og noko må gjerast og vi må få myndigheitene på bana. Men det er ikkje nok at verfta får oppdrag, dei må også tene på oppdraga. Verfta han ikkje berre hive seg på oppdrag til dumpingprisar», seier Anders Hatløy.

«-Sjølv om det har vore mange sterke innlegg frå landsmøtets talarstol og skarpe vedtak, trur ikkje Anders Hatløy at det vert direkte aksjoner frå jernarbeidarane rundt om i landet, men vi må presse på i alle kanaler»,- seier han.»- Vi må få Arbeidarparti-representantane på Stortinget til å gå inn for budsjettforslag som kjem oss i møte. Eg er forundra over at bedriftsleiarane ikkje kjem til oss klubbformennene og foreslår felles framstøyt overfor regjeringa slik dei gjorde for nokre år sida då skipsindustrien også hadde store utfordringar og problem. Då hadde vi Arbeidarpartiregjering. Det burde kunne gå an å gjere det same inn mot den borgarlege regjeringa vi har i dag» seier han.

«Dette må verte hovudoppgåva til det nye forbundsstyret og landstyret» seier forbundsstyremedlem Anders Hatløy til slutt.

Det norske Arbeidarparti sin formann Gro Harlem Brundtland imøtekom Landsmøte i Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund i sin tale med at «partiet ville foreslå ein industripakke i sitt alternative forslag til statsbudsjett, og partiet ville vurdere nøye alle vedtak på forbundets landsmøte, men ville ikkje love statlege subsidier som smakar av proteksjonisme».

Anders Hatløy vart på Landsmøtets siste dag attvald til forbundsstyret for fire nye år, i lag med m a Roar Flaaten frå Kongsberg Jern og metall, som seinare vart LO-leiar. Arve Bakke frå Ulsteinvik , tidlegare studietillitsvald på UMV og avdelingsformann i Ulstein jern og metall, vart i 1984 tilsett som distriktssekretær i Møre og Romsdal og busette seg i Molde. Det må også nemnast her at Arve Bakke var leiar i Møre og Romsdal Arbeidarparti i 10 år, og han var statssekretær i planleggingsdepartementet i Jagland-regjeringa. Han var regionsekretær i Fellesforbundet frå 1989, og avslutta karriera si i arbeidarrørsla som Forbundsleiar i Fellesforbundet, som den første frå våre bygder i eit så sentralt fagforeiningsverv. Det grodde fram godt med leiaremne frå Ulstein jern og metall i siste halvdel av 1900 talet. Fleire kunne ha vore nemnde.

Då Anders Hatløy kom med i avdelingsstyret i Ulstein jern og metall i 1972, var det stor aktivitet, det vart jobba godt i bedriftsklubbane på fleire skipsverft rundt om, medlemstalet i avdelinga vaks for kvart år. Dette førde og til meir arbeid på styret og på tillitsmenn. Referata frå møta vert meir og meir omfangsrike. Talet på saker veks for kvart år. Alle saker er ikkje like viktige, men dei krev omtanke og drøfting. Det vert i snitt desse åra halde om lag 10 styremøte og fleire medlemsmøte og faglege og politiske konferansar.

I protokollane kan ein lese at 1973 var eit særs aktivt år. Det kan nemnast saker som innføring av fastlønssystem, som på Hatlø verkstad nesten førde til streik. Vidare var det nye arbeidsreglement og innføring av bedriftsdemokrati ved Ulstein Hatlø og på Kleven Mek. Verkstad. Ei sak som er ein gjengangar er at fastløna til medlemane må kome opp på landsgjennomsnittet. Dette vert det forhandla om over fleire år, og det er eit fast mål for klubbane i avdelinga. Dette året vert Anders Hatløy nestformann i avdelinga. Året etter, i 1984, er han formann i avdelingsstyret. Her og gjekk han på eit tog i fart, for alt året etter har avdelinga rundt jubileum.

Det vart lagt stort opp, det vart vedteke å bruke Ulsteinhallen ved Ulstein vidaregåande skule. Med innleigd festleiar, festmiddag og danseorkester. Det heile starta med ein innhaldsrik prolog ved Marie Lovise Widnes med historisk sus om når arbeidarrørsla vaks fram i Europa, der tanken om solidaritet mellom arbeidarane hadde slått røter, og den spreidde seg og kom med vindane over havet, over tindane og slo rot også ved våre kystar. Prologen og det innhaldsrike attersynet til Anders Hatløy sette festlyden i rette stemning til ei verdig markering av 50 års jubilanten. Anders toppa det historiske attersynet med å kalle fram på scena to av dei 13 som var med og skipa Ulstein jern og metall for 50 år sida, Norvald Skeide og Johannes B. Hofset, som var første sekretær i avdelinga.

Forbundsformann Lars Skytøen slo fast i sin tale til 50 års jubilanten ”at 80- åra var rekna som muligheitenes ti-år. ”No, når vi står midt oppi dei,” torde han seie «at det også hadde vorte dei sosiale katastrofane sitt tiår».

«Ei stor omvelting som skipsbyggarkommunen Ulstein har kome rimeleg lett ifrå sett i høve til mange andre med liknande industri. Dei positive haldningane til framtida som rår mellom arbeidarane her i regionen er med på skape den optimismen som gjer ein sterkare til å møte utfordringane i framtida. Samfunnet rundt vil også i framtida vere avhengig av den verdiskapinga som skjer i denne bransjen.» Forbundsformannen held fram med å vise til dei voldsame bylgjer med arbeidsløyse som har kome innover Europa – «noko som viser at det framleis er behov for fagrørsla, og det står mykje att å kjempe for, og at fagrørsla har mykje å gi når det gjeld å forsvare dei svakaste sine posisjonar i samfunnet vårt. Forbundsformann Skytøen mana til ei positiv og optimistisk haldning til framtida, og slo fast at fagrørsla skal som alltid demonstrere at den har ansvar og tek ansvar».

Det var helsingar og gåver frå både ordførar, verftsleiinga ved Ulstein Hatlø og Kleven mek. og andre avdelingar og fagforeiningar og frå Ulstein Arbeidarparti. I femten helsingstalar vart det understreka at utan verfta og fagforeiningane hadde ein nok ikkje hatt eit Ytre Søre slik vi kjenner det i dag. Der var også mange veteranar i Ulstein jern og metall som fekk heidersteikn for langt medlemskap i forbundet overrekt av forbundsformann Lars Skytøen.

Med god hjelp frå dei andre i avdelinga styrte avdelingsformann Anders Hatløy både planlegginga og gjennomføringa av jubileumsfesten med like stø hand som han styrte verkstadklubben ved Ulstein Hatlø.

Ein tillitsmann skulle ikkje berre sette fram krav om løn og andre rettar, den tillitsvalde måtte også forstå at bedrifta må tene nok pengar til å sikre drifta framover. Tillitsmannen måtte også skape tru på eiga bedrift mellom arbeidarane, den tillitsvalde skulle vere ein talsperson både for arbeidarane overfor leiinga og vere ein talsperson andre vegen for det som var til det beste for arbeidsplassen på lengre sikt. Den tillitsmannen som ikkje takla denne balansekunsten, fekk som oftast ei kort periode.

Anders Hatløy var tillitsmann i fleire tiår i bedrifta, i avdelingsstyret i Ulstein Jern og metall som var samansett av tillitsvalde frå fleire bedriftsklubbar i Ulstein, og han var i Forbundsstyret i Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund.

«Jern og brutal» vart forbundet kalla på folkemunne og internt i LO. Det kom nok av at forbundet i mange år hadde markerte og flinke formenn. Mange hugsar Tor Aspengren, og fleire hugsar nok forbundsleiar Lars Skytøen med stålblikk og ein peikefinger inn i fjernsynsruta mot direktør Pål Kraby i Norsk Arbeidsgiverforening- NAF. Skytøen fortalde i klartekst kva han meinte om at arbeidsgivarforeininga varsla lock out, stengde bedriftsportane og låste arbeidarane ute frå bedriftene i samband med brot i forhandlingane.

Anders Hatløy med si rolege framferd og sin vel gjennomtenkte argumentasjon og alltid gode kunnskap om situasjonen og haldningane mellom medlemane, vann respekt, og han fann sin naturlege plass også i forbundsstyret. Dei som kjende han og arbeidde i lag med han lærde han å kjenne som ein tillitsmann i ordet rette forståing.

Anders hadde sterk røyst, men høgda den sjeldan. Han var stirrige, fekk klart fram kva han ville og kva som var bodskapen og målet i dei sakene han tok opp på vegner av medlemane. Men og utanfor bedrifta i dei høve det var turvande på vegner av arbeidsplassen, når det var snakk om både lokale og nasjonale ramevilkår, hadde han klar bodskap.

I alle avisintervju frå denne tide viser det klårt at han levde etter å skape og dele. Han forfekta den klassiske norske tillitsvalde si utfordring, å gi medlemane i fagforeininga det dei rettmessig har krav på av veksten og det økonomiske overskotet i bedrifta. Samstundes skulle det vere att nok pengar til utvikling og sikring av arbeidsplassen inn i framtida, hauste og dele frå dei trea som ber frukt og ha att nok pengar til gjødsel og til å plante ut nye tre-

Når han i denne tida også sat i bedriftsstyret, er det all grunn til å meine at han hadde godt grunnlag for å vite kva nivå lønsveksten burde ligge på. I eit avisintervju viser han til at dei har fått innfridd 99% av sine krav, og med denne nye investeringa som bedrifta har gjort finn han grunn til å meine at ved neste høve får dei den siste 1 %.

Fagleg politisk samarbeid

Anders Hatløy såg tidleg at den som ikkje har pengemakt og eigarmakt må bruke andre reiskapar for å vinne fram. Det er her ein av dei største fordelane med eit fritt og demokratisk organisasjonsliv kjem klarast fram. Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund, seinare Fellesforbundet (1988), var eit sterkt forbund i Landsorganisasjonen- LO. Jern og metall var alltid først ute ved forhandlingar i privat sektor, og var på alle måtar spydspissen i forhandlingane sentralt. I det fagleg politiske samarbeidet mellom fagforbunda i LO og den politiske venstresida med Det norske Arbeidarparti i spissen, hadde formannen i Jern og metall ein sentral plass i samarbeidskomiteen mellom LO og Arbeidarpartiet. Slik er det og i dag.

Historia viser at fagforbunda har brukt dei politiske samarbeidspartia som reiskap for å fremje sine mål og krav. Ein kan godt seie at nær alle endringar i det sosialdemokratiske Noreg hadde sin kime frå golvet på ein arbeidsplass og så vidare i eit forbund eller ein organisasjon. Viktige saker vart drøfta og vedtekne på eit forbund sitt landsmøte og ført vidare til LO sine organ, vidare inn i samarbeidskomiteen mellom LO og Arbeidarpartiet, og ved trong for lovendringar inn i Stortinget og vedtak der. I den tida Det norske Arbeidarparti hadde fleirtal åleine i Stortinget kunne det gå fort frå forslag på verkstadgolvet til lovvedtak i Stortinget.

I denne prosessen deltok Anders Hatløy i mange tiår, han var den lokale tillitsmannen som tok sakene frå golvet inn i klubbstyret, til den lokale fagforeininga, og vidare til forbundet sentralt, eller etter han kom inni forbundsstyret kunne han ta opp sakene der. Ja direkte med Lars Skytøen som hadde dei posisjonane som kunne føre denne saka direkte til statsministeren når Arbeidarpartiet hadde regjering eller til partiet si leiing og stortingsgruppe ved andre høve.

Tillitsvalde og arbeidskameratar om Anders Hatløy

Anders sin styrke var at han var på golvet, han hadde aldri vore nokon annan plass enn på golvet i notbøteriet, på sildeoljefabrikken, i verkstaden eller på dekket i fiskebåten. Han gjorde ikkje krav på noko anna , det var hans plass, der kjende han seg trygg gjennom livsreisa frå notbøteriet til forbundsstyret. Han var den som arbeidskameratane ville ha, han var den som fagrørsla ville ha, han var ein frå arbeidarrørsla. Han var ein arbeidarrepresentant i alle samanhengar.

Anders Hatløy var lojal mot arbeidsgjevaren, han var lojal mot arbeidskameratane og lojal mot arbeidsplassen, og mest lojal var han mot det han meinte var rett og rettferdig. Det at folk hadde eit arbeid å gå til var alltid det viktigaste. Dernest at dei skulle ha eit rettferdig og rimeleg utkome av arbeidet sitt. «Gjer di plikt og krev din rett» heiter det. Den leveregelen gjorde Anders sitt for å oppfylle, han gjorde si plikt og meir enn det. Han kravde sin rett på vegne av dei som valde han som tillitsmann.

Anders Hatløy trong ikkje spele ei rolle. Han var ekte, han var ein av dei som levde av timeløna på bedrifta. Han var innom lokalpolitikken og kom attende til arbeidskameratane. Han var åtte år i forbundsstyret og kom attende til arbeidskameratane. Han var femten år i bedriftsstyret, han kom alltid attende til arbeidskameratane på golvet og henta energi og inspirasjon til å kjempe for det han trudde på.

Fagforeiningskameratane fortel vidare: Det var berre ein Anders og ein Idar i Ulsteinkonsernet.

Snakka du om han Anders eller han Idar eller båe to så visste alle kven det var snakk om. Dei hadde på kvar sin måte ein sentral og sterk posisjon i bedrifta. Det var truleg ei grei ordning for dei to, og det var det også for resten av oss som arbeidde i bedrifta.

Det var truleg og trygt og avbalanserande på utviklinga i bedrifta, visst var det usemjer, og det kunne gå lang tid og mange møte for å verte einige, men ein fylgde spelereglane i arbeidslivet. Nøgde og positivt fokuserte tilsette er ikkje ein kostnad, det er ei investering som er like verdifull som andre verkemiddel for å skape vekst og utvikling. Trygge menneske skaper mest. Denne felles forståinga er svært produktiv for alle miljø, ikkje berre i ei produksjonsbedrift.

Ofte er det slik at når partane «slår med sporden», som vi seier på våre kantar, altså markerer sitt revir, så kan det også vere eit signal inn i eigne rekker like mykje som det er mynta på motparten. Dei som har suksess er også opptekne av å spele kvarandre gode for å oppnå gode fellesresultat. Dyktige leiarar veit at ein motpart som taper alle slag, vert til slutt ein svært dårleg motpart for deg. Ein klok leiar deler på sigrane, begge vegane. Begge leiarane har mange menneske attom seg med forventningar og krav , der skal dei få aksept for sine avgjerder og avtalar. Dette vanskelege spelet spelte han Anders og han Idar godt gjennom 25 år. Imponerande, avsluttar fagforeinigskameratar frå den tida.

Bedriftsdemokrati

Lova som ga tilsette rett til å velje medlemar til bedriftsstyra vart vedteken i 1972, men ikkje nok med det, i 1980 vart prinsippet om bedriftsdemokrati grunnlovfesta, Grunnlovens § 110 fekk eit nytt ledd: «Nærmere Bestemmelser om Ansattes Medbestemmelsesret paa sin Arbeidsplads fastsættes ved Lov.»

Dei tilsette fekk ein grunnlovfesta rett til å velje styremedlemar til bedrifta sitt styre, det var i utgangspunktet ikkje populært mellom bedriftseigarane i landet. Det vart snakka om sosialisering av næringslivet, kommunisme og statleg overtaking av private bedrifter.

Den første gangen dei tilsette sin styrerepresentant møtte i det første styremøtet var det nok ingen eigarrepresentant rundt styrebordet som «tok bølgen». I starten kunne det hende at sakliste til styremøte ikkje vart utlevert på førehand, og det vart snakka om at eigarrepresentantane hadde eige styremøte i forkant. Men det gjekk seg til på Ulstein mekaniske verksted som i dei fleste andre bedrifter ja, det gav over tid positive verknader. Det førde til at dei tillitsvalde fekk meir informasjon og vart meir ansvarlege, bordet fangar, og det førde til at leiinga og administrasjonen måtte skjerpe seg.

I mange bedrifter vart styrearbeidet no meir formelt, og gjennomføringa av møta kunne verte meir profesjonelle og demokratiske enn tidlegare. Dei tilsette tok med seg inn i styremøta stor kunnskap om miljøet i alle deler av verksemda, og dei kjende stemninga på arbeidsplassen til ei kvar tid. Gode idear for produksjonsutvikling som elles ikkje ville nå fram, kom no rett inn i styremøtet.

Klubbformann Anders Hatløy sat i 15 år i styret for Ulstein Hatlø. – «Det ser eg som svært positivt. Ein får bringe idear begge vegar. Ein får vere med å påvirke bedrifta i den retning ein tykkjer den bør gå. Dernest får ein som klubbformann mykje nyttig informasjon og tillit som vert til styrke og fordel for bedrifta i fleire samanhengar.» sa han. Ja, Anders Hatløy sat i styret i Ulstein Hatlø samstundes som han var i forbundsstyret i Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund i lag med formannen Lars Skytøen.

Skytøen sat og i samarbeidskomiteen mellom Arbeidarpartiet og LO, der LO formannen og formannen i Det norske Arbeidarparti sat. Røyndomen vart at i dei 15 åra Anders Hatløy sat i bedriftsstyret var det kort informasjonsveg frå Ulstein Hatlø til den nasjonale fagleg-politiske makta. Slik vart det i mange bedrifter, bedriftsdemokratiet vart ein styrke når styremøta fungerte etter målsettinga og lova sine intensjonar.

Ein direktør som sat på andre sida av bordet for Anders Hatløy fortel: «Der og då når ting skjedde så synest eg at Anders kunne blande seg vel mykje inn i drifta av verksemda, men i dag ser eg at det var ok, ja truleg til det beste om ein ser det som hende i det store bilde og eit langsiktig perspektiv.

Når bedrifta seinare vart på børs, så vart alt meir framand og på avstand. Eg likte den gamle modellen best, då han Anders som trass alt var ein av oss, blanda seg inn i drifta, men utan å sette ting på spissen. Han gjorde det i beste meining, han ville at bedrifta skulle lukkast, at hans arbeidsplass skulle vere best. Når han meinte at leiinga med sine signal og retning var ute av kurs så sa han frå. Når direktøren og tillitsmannen har same informasjonen så er det ikkje noko overrasking at dei kjem til same konklusjon. Det er ei kortslutning å meine at tilsette skal ha minst muleg informasjon. Kven bryr seg med å engasjere seg og kven får eigarskap til arbeidsplassen når du ikkje veit noko som helst om kvar vi skal og kvifor vi må gjere det slik.»

«Anders Hatløy var til å lite på» sa ein annan direktør på Ulstein Hatlø den tida, og han hadde medlemane med seg. Han gjorde jobben på si side av bordet, slik vi som sat på andre sida gjorde. Vi hadde direkte språk, kort avstand og reine liner. Vi forstod kvarandre, og visste kvar vi hadde kvarandre. Og vi skulle leve i lag i kultur- og samfunnslivet utanfor bedrifta. Alt dette gjorde kvardagen og utfordringane og disputtane til å leve med, og det styrka begge partar. Anders høvde godt inn i rolla som klubbformann, han kunne vere både mot og med, som vi sa.» «Anders Hatløy som klubbformann var ei lukke for Ulsteinkonsernet, ja for heile lokalsamfunnet og regionen, ja ta med bransjen også», – var det ein tidlegare direktør som spontant uttrykte.

«Klubbformann Anders Hatløy hadde ikkje lang formell utdanning, men han var klok og seriøs og utvikla sin eigen styrke og kjennemerke – Han var særdeles godt førebudd til alle møte og i alle saker, det fungerer som kjent over alt og kan trumfe det meste»; avsluttar ein frå personalkontoret.

«Anders Hatløy hadde føtene solid planta på jorda»; var det ein annan som sa. «Sjølvsagt hadde vi harde diskusjonar og var ueinige i saker. Men tillit og gjensidig respekt var det i fullt mon».

Ein måte det kom fram på var ein gong det skulle delast ut Noregs Vels medalje for minst 30-års lang og tru teneste i bedrifta. Det var mange som skulle ha den medaljen, og når turen kom til at Anders Hatløy skulle få den så sa direktøren : «Du er nok utgått på dato du farr, så eg vonar du vert attvald som klubbformann i neste veke, for eg har ikkje arbeid til deg nokon plass i bedrifta». Det kom ein spontan lått frå alle, og dei som lo mest var Anders og kona Marie. Eit sterkt uttrykk for respekt, tillit og takksemd. «Anders, han var heil ved han», avslutta direktøren.

På den årlege haustfesten til Ulstein Jern og Metall har Anders Hatløy i utallege år delt ut synlege prov på langt medlemskap i fagforeininga. På festen i september 1997 hjelpte han også til med å dele ut dei 20 utmerkingane som vart tildelt fagforeiningsmedlemar. Då han ville gå av scena, vart han stoppa av tidlegare arbeidskamerat og no statssekretær i planleggingsdepartementet, Arve Bakke. Han ga Anders ei helsing frå Fellesforbundet.

«Fellesforbundet hadde lagt merke til den innsatsen som Anders Hatløy har gjort og vil derfor tildele han utmerkinga «Pioneren». Ein pris som svært få tidlegare har fått», sa Arve Bakke . Han viste så til alle tillitsverva Anders hadde hatt frå han byrja som verneombod i 1970 og klubbformann frå 1972 og til d d ( 1997)og leiar i Avdelinga i 14 år, i forbundsstyret i 8 år, kommunestyret i Ulstein m.m.

«Eg hadde aldri kunna gjort dette, om ikkje kona mi Marie og hadde hatt interesse for dette arbeidet», sa Anders Hatløy mellom anna i takkeorda sine.

Bautaen

Det du sjølv kjenner på kroppen, det du ser i augene til mor, far og sysken og andre menneske nær deg, fylgjer deg heile livet og vert avgjerande for dei val du tek når det røyner på, og når ditt ord og svar er avgjerande for mange. Oppveksten til Anders Hatløy skapte ein seig og nær usliteleg personleg styrke som i lag med tillit frå fagforeiningskameratar, respekt og tillit frå industrileiarane gav krefter og overskot som han brukte til det beste for medmenneske i meir enn ein mannsalder.

Det handla om å arbeide seriøst, vise respekt, dele sigrane og ikkje minst forstå at makta som du har til låns på vegne av dine likemenn og kvinner har ein siamesisk tvilling som heiter – ansvar.

Anders Hatløy tok ansvar, han tileigna seg kunnskap, brukte kollektiv makt med kløkt, lytta til, og såg menneska rundt seg. Han var ein mann som fortente tillit og fortener respekt og stor takk. Han brukte den kollektive makta som fagforeiningsmann til det beste for arbeidskameratar og arbeidsplassen sin, for verksemder og lokalsamfunn i regionen. Hans liv og virke er ein merkestein som står blank og rak frå den tida då Ulstein kommune og livskraftig næringsliv og handelsnæringa vaks fram i stort omfang i siste halvdel av 1900-talet.

Bautaer etter Anders Hatløy og hans likemenn og kvinner på båe sider av forhandlingsbordet finn du overalt i Ulstein kommune og i regionen. Eit velregulert handelssenter i Ulsteinvik, moderne offentlege institusjonar, nye skular, kulturhus og idrettsanlegg og bibliotek som kan måle seg med det meste her i landet. I Ulstein kommune ser du fine heimar med blomstrande hagar i velregulerte bustadfelt i alle krinsar og oppetter liene i Ulsteinvik der det før var beitemarker for husdyra frå gardane på Osnes, Vik og Hofset, – då Anders Hatløya rodde opp til Vik og bøtte snurpenøter.

Notbøtaren som meir enn nokon annan i vår region batt sikringsnett for arbeidarane og familiane deira frå 1970 til tusenårsskiftet. Avtalar som Anders Hatløy med kløkt og tolmod var med og forhandla fram gjennom sin innsats i Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund i tre tiår gir arbeidsfolk tryggleik og rettar den dag i dag. I eit historisk perspektiv er Anders Hatløy ein av våre heltar frå den tida skipsindustrien i Ulstein vaks fram og mange menneske frå heile landet flytta hit og fekk seg arbeid, -tok fram i – både i arbeid og kulturliv og levde gode liv.

Eit menneske er til så lenge nokon minnest det, – ja spora og minna etter fagforeiningskjempa Anders Hatløy vil vere mellom menneska her i regionen lenge.

Frå Marie Lovise Widnes sin Prolog ved 50 års markeringa til Ulstein Jern og Metall i 1985:

Dei store verksemder voks i tal, og arbeidsfolk vart sterke.
Og deira talsfolk i stortingsal gjorde det godt i val etter val.
Det fekk nok ein motpart merke.
Og fleire og fleire kom til å forstå
kva ansvar kvar einskild har, kva lover og avtalar innebar
av tryggleik også i våre bygder: oppseiingsvern, ferieløn og trygder
Kor viktig foreiningsarbeidet var.
Den andre sida laut også sjå fordelen med å få ein verdig part til å føre ordet, for arbeidsfolk ved forhandlingsbordet.

Rett mann, på rett plass, til rett tid

Ja det vert ofte sagt, men er det så enkelt. Handlar det ikkje om «å ta fram i» som dei sa i retteleg gamle dagar. Ta ansvar for dei rundt deg og legge alle dine krefter til, og tore satse. Vel kan det ligge personlege ambisjonar i innsatsen. Å arbeide for fellesskapen og for heilskapen kan og vere ein personleg ambisjon. Når verdien i fellesskapen er dine personlege interesser då vert det du står for og arbeider for ekte og truverdig. Då er du rett menneske, på rett plass, til rett tid.

• Vikebladet/Vestposten, Sunnmørsposten, Sunnmøre Arbeidaravis
• Jubileumshefte 1975 , Reinhard Høydal
• Jubileumshefte 1985 , Johan Ottesen
• Maskiners arbeid og henders verk, Harald Grytten.
• Samtalar med: Marie Hatløy, Åshild Hatløy Angeltveit, Arve Bakke, Aksel Hauge, Ove Lillebø, Gunn Garshol Lofthus, Magnulf Løset, Stein Olsen, Andreas Ringstad, Bjørn Røren, Oddvar P. Saunes, Gunnar L. Sundgot, Hans Markus Sundgot, Ove Sundnes, Johan Svoren, Tore Øvrebø og Olav Høydalsvik.

Om Anders Hatløy skriv Asle Geir Widnes Johannesen dette om han i boka «Hundre år – hundre personar i Ulstein»:

Anders Hatløy har vore ein ruvande skikkelse for dei fagorganiserte ved Ulstein Verft og i forbundet Jern og Metall, det som i dag vert kalla Fellesforbundet.

Store delar av sitt yrkesaktive liv var Anders Hatløy tilsett ved Ulstein Hatlø – og seinare Ulstein Verft. Her var han ein dugande og respektert medarbeidar, som kjende skipsbyggingsfaget frå mange sider. Han engasjerte seg etter kvart i fagforeiningsarbeid, lytta til dei med erfaring og lærte, til han sjølv vart tillitsmann og klubbleiar, ei rolle han kledde i 28 år. Anders var klubbleiar på heiltid. Han var formann i Ulstein Jern og Metall i åtte år og medlem av sentralstyret i Norsk Jern- og Metallarbeidarforbund i to periodar på til saman åtte år. I denne tida reiste han til Oslo på forbundsmøte kvar månad.

Anders Hatløy følgde verftsindustrien gjennom oppgangstider med stor vekst, hurtige endringar og mange oppdrag. Men han var også ein stødig bauta som verftsleiinga kunne spele ball med i tider med nedgang og ordretørke.

Han sat også i styret til Ulstein Hatlø AS i fire år. I Ulstein kommunestyre representerte Anders Hatløy Arbeidarpartiet i ein periode (fire år).

Anders har i alle år dyrka hobbyfiske ute i fjorden. Han har også halde ved like og nytta barndomsheimen på Hatløya som fritidsbustad.