Hausten er ei travel onn, men i arbeidet har dei sett fram til denne høgtida. Under truskinga har dei lagt frå kornbandet og funne fin, rein halm til sengene. Dei har spunne og vove, alle skal få seg eit nytt kleplagg til jul. Spikekjøtet som dei hengde opp var av dei finaste sauene og geitene. Dei har gøymt på eple frå trea i hagen, og plukka neter i Alsstranda.

Siste dagane har vare særs strevsame med å få til den ferske julematen, og med vaskinga og skuringa. Karane har vore i fjorden og fiska julefisk. Dei har sett juleneket på ei stang ved lødetrappa. Fuglane skal få seg ein godbit, og dei usynlege maktene må minnast på å gi korn til det daglege brød også neste år. Borna har vore i varmvasstampen i eldhuset og bada, og fått på seg reine klede. Dei minste er spente, det skal vere så mykje nissar og troll rundt husa no i juletider. Alle gled seg til romjula og juledrikkinga. Kanskje vert det og ein tur til skyldfolket inna i fjorden.

Året 1874 har vore eit år med mykje uver, med ulukker på sjø og land. Med 16 omkomne i Herøy, og 12 i Ulstein. Ingebrigt Frøystad, som skreiv dagbok, og som gjerne vart mest poetisk i styggever, skriv om første halvåret ved jonsoktider:

«Det ser meget smaat ut for at leve. Of Gud se til os i naade, og straf os ei i vrede, og tugt os ei med grumhed, og før mig varlig frem gjennom denne tids pinaktighed… Et uaar staar for døren».

Men sjølv om veret har vare dårleg med mykje storm og regn også andre halvåret, og med orkan 10. november som «rev mange huse videnom, og nedslag mange stabbur», så ser vi lysglimta inn imellom. I juli vart det godver med varme og «et drivende veir for ager og eng. Vi lugger poteter og tager ind brændtorv». Og i slutten av oktober: «Vi tærsker, og kornet er faldrikt».

Så var uveret slutt for i år, orkanen 10. november «gjorde ende på uveiret saa det blev stille, sne og frost.»

Dette veret er det i jula, og det held seg til 7. januar. Men finever kan også ha sine baksider, dei rakk ikkje å male nok korn medan det var kvennabør, det vart «kverneknur» (mangel på kvennavatn), så no til jul held det på å verte mjølmangel.

Trass dei mange ulukkene «med stor dødelighet», og mykje dårleg ver, summerer Ingebrigt Frøystad året slik: «Dette aar har været rigt baade til lands og til vands. Gud være takket, lovet og priset nu og alltid. Amen.»

For desse menneska som sit under torvrøyken og ventar på julekvelden er dette ei spesiell jul.

I alle år, slekt etter slekt, har ein budd i dette vesle samfunnet. Jorda deira har vore spreidd i småteigar over heile området frå Havåg til Ødegård. Men i dette året har det vore utskifting, dei har fått eigne gardsbruk samla. Så allereide til neste jul kan nokre av huslydane ha flytt til sine eigne små heimar. For sume kan dette til og med kjennast skræmande, men alle har vore samde om å få det slik. Og no veit dei kvar dei skal bu i framtida, dei kan ta fatt på å bygge og dyrke sine eigne samla bruk.