At noko er symbolsk tyder at det peikar attende til noko som har vore. Eit symbol er såleie eit teikn. Som teiknet også peikar framover til det som skal kome. Med eit vanskeleg ord kallar det eskatologisk symbol. T.d kan ein engel med luren minne om domens dag.
Tidleg meinte dei at når Kristus kjem att, så kjem han frå aust med morgonen. Under gudstenesta skulle så folket ha ansiktet vendt mot aust. Romet i kyrkjehuset der presten gjer altartenesta, kom så til å liggje på austenden av romet. Når det vart eit eige rom, koret, kan du vere viss på at det låg i austleg retning i høve til skipet.
I fagspråket seier dei då at lengderetninga av kyrkjehuset er orientert aust – vest. Frå aust mot vest får vi då desse roma i kyrkja: Kor, skip. Dei andre roma kom til seinare, slik som våpenhus, som oftast vart lagd til vestanden, sakristi i samband med koret. Klokka kunne verte plasser i ein stopul ved sida av kyrkjehuset, eit lite klokkehus på vestenden av taket på skipet, takryttar, eller i tårn over våpenhus.
Kristne symbol i kyrkjekunsten
I den kristne kyrkja – mellom dei kristne – vart det nytta symbol før det vart vanleg å byggje kyrkjer.
FISKEN er eit av dei aller eldste symbola ved sida av krossen. Møttest to som var framande for kvarandre, kunne den eine t.d teikna ein fisk på grunnen dei stod. Skjøna den andre teiknet, så visste han at den som teikna, var ein kristen. At slike løyndeteikn vart nytta, syner at det var farleg å vere ein kristen. Det kan du lese om i kyrkjesoga.
Men kvifor var fisken eit teikn for dei kristne? Tek vi bokstavane som dei skreiv fisk på i den greske språket, vert det forbokstavane til: Jesus Kristus, Guds son, Frelsaren. IXTUS.
Teiknet var eit symbol på Jesus og samstundes eit vitnemål for den som teikne det, at han trudde på Kristus.
Vi har ei mengd med slike symbol. Symbol for Gud, for Kristus og for Den Heilage Ande. Ikkje alle symbol er like lette å skjøna meininga med og vi skal prøve å forklare dei vi oftast finn i kyrkjeprydnaden. Av praktiske grunnar set vi dei opp alfabetisk.
