Ein sumardag for vel 70 år sidan

No tok dei fleste til å gå inn i kyrkja. Eg fylgde far inn, og klivra meg opp på benken for å sjå betre. Det var vegg mot gangroma på begge sider med dør til kvar «bås». Likeeins vegg mellom kvar bås. Til å sitje på var ei fjøl festa på veggen bak. Ho var kanskje 7 tommar breid, så ho var ikkje særleg god å sitje på. Der var oftast so mykje folk i kyrkja, i alle høve på mannfolksida, at ein del stod i kvar bås. Men det var dei som sat som bad om byte med dei som stod, so det var truleg betre å stå enn å sitje.

Som nemnt ovanfor, sat mannfolka og kvinnfolka på kvar si side, kvinner på nordsida og mennene på sørsida. Når eg stod og såg på folket som kom inni kyrkja, la eg merke til eit eldre ektepar som kom inn. Dei stoppa litt nedfor midtgangen, mannen peika mot stolane på kvinnfolksida, og kona gjekk og sette seg der. Fyrst når ho hadde kome på plass, gjekk han og sette seg på andre sida. Det som gjorde at eg hugsar særleg dette paret, var at dei var litt uvanleg kledde i høve til dei andre. Mannen si trøye var kortare i ryggen enn vanleg og med blanke knappar framme. Skorne deira gniksa kanskje litt betre enn vanleg, ein god kyrkjesko skulle knirke. Det kom truleg av at dei smurde tjøre millom indre og ytre sole, for at dei skulle vere tettare. Dei fleste sydde skorne sine sjølve, og fuska dei med tjøre, so knirka dei heller ikkje. Mannen hadde splitt bak, dertil ein fin tollekniv med sylvbeslag i beltet, knebukser hadde han ogso – med fletta strømpeband. Kona sine klær hugsar eg ikkje so nøye. Eg hugsar namnet på mannen, men det kan vere i dette høvet. Dei var heidersfolk, både mann og kone, det veit eg.

Sjølve gudstenesta var vel ikkje so mykje frå det ho er i dag. Der var ikkje orgel i kyrkja då. Men Johan Ottesen leia so godt songen frå galleriet, at eg trur songen gjekk godt den gongen òg. Men eg er ikkje musikalsk, so det kan eg ikkje seie noko anna om, anna at eg høyrde av vaksne at Ottesen var flink til å leie songen. Der var ikkje innreidd rom i sakristiet for dåpsborn då, dei måtte sitje med borna ute i våpenhuset. Og det var vel ikkje nokon fornøyelse om vinteren. Men det var ikkje oppfunne kvinneåret då. Men ein ting saknar eg i kyrkja i dag, og det er «klokkarbøna» til begynnelse og slutt. Den meiner eg me kunne fått beholde.

Gudstenesta er slutt, og folket går ut av kyrkja, men alle hev god tid, og samlast sume på kyrkjegarden og andre nede på vegen. Det er mykje å prate om, og eitt og anna som skal ordnast. Eg ser ein ottringehøvedsmann som betalar kr. 5,- til skipperen på ein av stimbåtane. «Snorre» og «Ulf » hadde kvar sine ottringar og slepte til og frå feltet når det ikkje var seglvind, og slepet kosta kr. 4,- pr. sjøveg. Dei kunne ha opptil 6 ottringar på slep kvar. Elles kunne det vere mykje anna ogso som var lageleg å ordne på ein preikesundag.

Eg fylgde far og mor opp på gravstaden, nokre andre av kyrkjefolket kom også oppover. Alle stansa ved tre graver, som der stod eitt trerør opp av kvar grav med ein flat stein oppå. Det var ikkje so vanlegt at presten var med gravferdsdagen. Derfor vart jordfestinga utført preikesundagen, og då ofte fleire graver same dagen. Derfor vart dette trerøret sett ned på båra før grava vart attkasta. Røret vart so oppteke etter jordfestinga. Etter at det vart sunge ein salme, forretta presten jordfestinga. I ei av desse gravene var bestefar min, som eg var so glade i og som eg sakna so sårt, gravlagt. No er eg sjølv bestefar til mange, og skulle ynskje eg kunne vere tilnærma so god bestefar for mine som han var for meg, då var ikkje livet heilt til fånyttes.

Når me kom nedover att, såg eg at folk byrja å trekke innover og stimla saman nedfor kyrkjetrappa og ned med vegen nedanfor. Eg sprang difor opp på kyrkjetrappa før å sjå kva som gjekk for seg. Der på ein stein på nedsida av vegen hadde Petter Bøe klivra opp. Det var ikkje lett for han å kome seg opp der, for eine foten var ikkje meir enn halva so lang som den andre, so han gjekk med krykkje under armen. Men han Bøe greidde mykje han som andre kvidde seg for. Han dreiv landhandel og dampskipsekspedisjon. Første tida han handla måtte han hente varene frå Bergen i Røyrasundet. Dertil var han postopnar. Når eg kom oppå trappa, var han komen på plass, hadde funne trygg plassering av krykkja, fått på plass lorgnetta, og byrja lese opp kunngjeringane han hadde med. Det var Bøe og lensmannen som skiftevis hadde desse opplesingane. Kva desse kunngjeringane gjekk ut på, kan eg ikkje svare på i dag. Men sjølv om det ikkje er behov for slik kunngjeringar i dag, synest eg godt me kunne få beholde denne steinen som eit minne om noko av alt som var før. Sjølv om ein Parkeringsplass gjekk tapt, gjekk vel ikkje bilsamfunnet i spinn av den grunn.