Ville flytte musikklivet til Sunnmøre

Impresarioselskapet Sponders – ein periode Sponders Booking – vart i løpet av kort tid eit omgrep i Ulsteinvik og omland. Det heile starta med ei gruppe som dreiv med sketsjar i KFUM/K-miljøet på forsamlingshuset Fredheim i Ulsteinvik. Namnet «Sponders» kom ein av medlemmene på då han såg varedeklarasjonen på ei brusflaske:

– Vi likte klangen i namnet og syntest det passa til oss, fortel Åge Grimstad, sjølve frontfiguren i Sponders gjennom heile perioden. Med seg i styret i startfasen hadde han Runar Lunde (d. 2013), Hans Olav Vattøy og tvillingbroren Magne Grimstad.

Men Sponders fekk arrangere berre ein konsert under KFUM-paraplyen. Då kvartetten retta blikket mot internasjonale stjerner, syntest det lokale styret at det heile var i ferd med å lyfte seg fleire hakk utover det eit KFUM/K-lag kunne drive med og garantere for.

Det hadde direkte samanheng med at vi ville invitere den amerikanske supergruppa Koinonia til Sunnmøre. Vi var så musikkinteresserte at vi kjende alle namna. Vi studerte platecovera, og visste kven som spelte kva, seier Åge. Dei kjende naturlegvis godt til folk som den dyktige trommeslagaren Bill Maxwell og superbassisten Abraham Laboriel, som vart frontfigurar i det Los Angeles-baserte kristne jazzbandet i 1982. Med legendariske album som «More than a feeling» og «Celebration» i kofferten, kom supergruppa til Sunnmøre, der Sponders var vertskap for konsert i Fagerliaulaen i 1984. Seinare arrangerte Sponders-gjengen konsertar med Koinonia i Fagerlihallen i 1986 og Sulahallen i 1988. Det høyrer med til historia at Bill Maxwell og Abraham Laboriel også heldt konsert med «Open Hands» i Ulsteinvik i 2010.

Biletet til høgre: Runar Lunde saman med trommeslagaren Bill Maxwell i Koinonia. Runar var med i det første styret i Sponders.

Sponders ekspanderte etter kvart som organisasjon – og fekk forgreiningar fleire stader rundt om på Sunnmøre. Snart var 25–30 personar knytte til organisasjonen. Ungdommane drog kjende artistar på rekke og rad til Sunnmøre. Den kanskje best «tima» konserten var då den framstormande Sissel Kyrkjebø samla 1700 i Ulsteinhallen 8. november 1986.

Historia starta med at nokre i Sponders reiste til Oslo for å oververe ein kristenrockfestival på Chateau Neuf i februar 1986. Der fekk dei oppleve Sissel på scenen og vart veldig fascinerte. Songfuglen hadde alt då vorte eit kjent ansikt for musikkinteresserte nordmenn. Alt i 1980 var ho med i barnekoret i allsongprogrammet «Syng med oss» på NRK. I 1983 var ho solist og var med på ei LP-plate med Rune Larsen. I 1984 song Kyrkjebø solo på TV fleire gonger. Men det var ei TV-framsyning seinare i 1986 som førte til at karrieren til Sissel verkeleg skaut fart.

I februar kunne Sponders gjere ein munnleg avtale med Sissel om å halde konsert på Sunnmøre i november for eit honorar på 20.000 kroner. Men så tok det av: Noreg vann Grand Prix med Bobbysocks i 1985. Året etter opptredde Sissel Kyrkjebø i pausen under Eurovision Song Contest, som vart arrangert i Grieghallen i Bergen. Der og då vart ho eit nasjonalikon. Så kom det første albumet hennar, «Sissel», og ho vart kåra til Årets spellemann under Spellemannprisen og «Årets namn» av Dagbladet. Midt oppi dette kom den nyslåtte superkjendisen til Sunnmøre. Ho vart henta av Åge Grimstad på Vigra og innkvartert hos Grimstad-syster Tone G. Kvalsvik i Hareidsdalen. Der låg ho i senga til dottera i huset; i ettertid heittest det at sengkleda ikkje vart vaska på eit halvt år. – Liketil, folkeleg, null primadonnanykkar, er omkvedet når dei som opplevde Sissel på nært hald no tenkjer tilbake på desse haustdagane for nesten 30 år sidan.

Konsertkvelden var det «damenes aften» i Ulsteinhallen. Publikum strøymde til. Det var lang kø ved inngangen lenge før konserten starta. Dei betalte berre 50 kroner billetten. Jan Åge Fjørtoft entra scenen som kveldens konferansier, scenevand då som no. Den lovande lokale artisten Mariann Vattøy varma opp, før ei 21 år gammal Grethe Svensen entra scena. Så var det duka for Sissel Kyrkjebø. Ho tok naturlegvis publikum med storm. Partane hadde altså avtalt låge 20.000 kroner i honorar på førehand, og i staden for ein tøff runde med reforhandlingar med basis i Sissels nyerobra kjendisstatus, gjorde Sponders framlegg om at overskotet frå konserten skulle gå til eit godt føremål, altså Kirkens Nødhjelp.

Sponders-leiar Åge Grimstad hadde den gongen som no mange ballar i lufta. Han gav mellom anna ut eit eige lite blad – trykt på enklaste vis – med Spondersnytt. Kvart blad starta med ein leiar, og i bladet til advent i 1986 var han naturlegvis oppteken av den vellykka Sissel-konserten. Han startar med å takke alle medarbeidarane for kjempeinnsatsen. Så reflekterer han litt over grunnen til at så mange stiller opp: «Kvifor det er slik, kan ha mange grunnar. Eg trur de som er med i Sponders, har det gøy og at vi har eit fint miljø. Slik ønskjer vi i styret at det skal vere: eit miljø som alle kan tenkje seg å vere med i. Mykje tull og lite alvor kan det vere til sine tider, men det er kjekt å ha broder Magne med i Sponders, for han tek seg av den åndelege fostringa på møta våre. Det er ikkje alltid det går utan litt latter, men eg trur det er slik Gud har skapt oss, med humor! Det er synd i dei som ikkje har humor!» konkluderer den unge redaktøren, før han rettar blikket mot økonomien og Kyrkjebø:

«Økonomisk sett er vi på rett veg. Om overskotet etter Sissel-konserten hadde gått til Sponders, så hadde alle våre sorger vore slutt, seier vi kanskje. Og det er rett, men vi skal heller gle oss over at 60.000 kroner kunne gå til Kirkens Nødhjelp, til folk som verkeleg lir. Sponders lir ikkje. Vi har mange som støttar oss og ser oss som gode annonsørar for deira produkt. Då tenkjer eg ikkje minst på avtalane vi har fått med Sparebanken Møre og Sunnmørsbanken. Dei luktar det flesk av. (…) Møtet med Sissel vart det heilt store for meg. Ho var så liketil og grei at eg vart heilt bergteken. Ei veke etter konserten sende eg på vegner av Sponders 12 raude roser til Sissel. Eg ringde til ein blomsterhandlar i Sandvika og bad dei levere blomane på døra. Det var tydelegvis ein bommert. Ho har ikkje gitt lyd frå seg enno.»

Dei unge konsertarrangørane var ikkje nøgde med den dekkinga lokalavisa tildelte konserten i Ulsteinhallen. Mot slutten av leiaren kjem redaktøren inn på at han nettopp hadde vorte intervjua av Vikebladet: «Grunnen til intervjuet var innlegget Sponders skreiv til avisa etter den elendige dekkinga av Sissel-konserten. Redaktør Marit Kvammen oppfatta det som ei personleg sjikane og stila eit usakleg brev attende til meg personleg. Ho nemnde mellom anna at ho hadde gitt opp sitt moderlege ansvar for meg. Eg troppa opp på Vikebladet og fekk sagt kva eg meinte. Og for å slutte fred møttest vi på halvvegen, også fordi ho nekta å trykke innlegget slik det stod. Eg stod der på vegner av Sponders og talte deira sak. Vonar at det vart ein lesbar artikkel», skriv Grimstad.

Lat oss forfølgje dette og gå tilbake til Vikebladet i 1986. Frå å kome ut ein dag i veka (kvar torsdag) frå starten i januar 1929 og til to dagar på midten av 70-talet, hadde avisa under Marit Kvammens leiing teke eit nytt steg i løpet av 1986, avisa kom no ut både tysdag, torsdag og laurdag. Det var krevjande. Med ein relativt avgrensa stab var det forventa at avisa skulle dukke opp «over alt til alle tider». Smått og stort, kultur og idrett, politikk, menneske og miljø. For underteikna, som vart ein del av denne hektiske avisredaksjonen året etter, sommaren 1987, er det ikkje vanskeleg å forstå at avisa innimellom kunne legge seg ut med, eller skape misnøye hos konsertarrangørar som følte dei ikkje hadde fått den merksemda arrangementet deira fortener. Om vi leiter opp Vikebladet for tysdag 22. november 1986, 14 dagar etter den store Sisselkonserten i Ulsteinhallen, ser vi at avisa har dekt storhendinga med ein svært kort og overflatisk tekst og eit heller middelmåtig bilde som viser Sissel i ein flokk av unge autografjegerar. Ingen bilde frå scenen, ingen omtale av sjølve konserten, ingen kommentarar frå hovudpersonen. Men dagens målestokk er det ikkje vanskeleg å karakterisere ein slik type journalistisk arbeid: slett!

Derfor er det heller ikkje underleg at Sponders-gjengen går i taket når dei opnar den omtalte avisa. Vi har ikkje sett det brevet dei skreiv til redaktøren i lokalavisa. Truleg eksisterer det ikkje lenger. Men vi kjenner Marit Kvammen som ein raus og liberal redaktør; det var høgt under taket i avishuset. Derfor er det ikkje vanskeleg å tenkje seg at innhaldet hadde vore over grensa sjikanøst og provoserande, og at Kvammen meinte ho ikkje kunne trykkje innlegget slik det stod. I staden gjer ho den elegante vrien at ho inviterer sponderssjef Åge Grimstad til sitt kontor for å intervjue han til den ferske spalta «Laurdagspraten».

– Eg hugsar veldig godt saka, svarer Marit Kvammen då vi ringjer henne for å be om hennar versjon:

– Dette var jo Åge Grimstad i sin fulle blomst. Det var ikkje lenge sidan eg hadde hatt han på skule, så eg kjende han godt. Bakgrunnen for brevet han sende oss, var jo denne konserten. Eg visste ikkje så mykje om Sissel Kyrkjebø, og slett ikkje at ho hadde blitt så stor. Då eg fekk brevet frå Sponders, vart eg vel litt flau fordi eg ikkje hadde forstått det. Eg trudde ho berre var ei av mange syngedamer. Så eg var nok både skjemd og kanskje også prega av litt kulturarroganse. Vi hadde rett og slett ikkje dekt konserten. Vi prøvde vel å redde stumpane med nokre ord og eit bilde frå ein dei av dei som hadde vore der.

– Men du ville ikkje trykke dette brevet frå Sponders?

– Nei, men vi måtte gripe fatt i kritikken på ein eller annan måte, og då valde eg å intervjue Åge i «Laurdagspraten».

Intervjuet er interessant på fleire måtar, mellom anna fordi det fortel litt om tida og vilkåra både for offensivt kulturarbeid og avisarbeid. Korleis vi skal tolke overskrifta som redaktøren utstyrer intervjuet med, veit vi ikkje: «Når det blæs fønvind på toppane»; kanskje er det Grimstads lyse krullar ho har i tankane. Kvammen innleier i alle fall intervjuet slik:

«Sist fredag fekk Vikebladet eit lesarinnlegg som ikkje har stått på trykk. Det handla om kor dårleg vi har stelt oss overfor ein herverande konsertarrangør, noko vi kunne vere berre delvis einige i. Kva anna var det då å gjere enn å be Åge Grimstad i Sponders om ein laurdagsprat, der han kunne kome med sitt syn på kva som er verdt lokalavisa si interesse, og korleis dette bør gjerast?”

Åge Grimstad på si side følte han hadde publikum i ryggen i det han gir synet sitt til kjenne i avisa: «Eit slikt arrangement, som til og med gav 60.000 kroner til Kirkens Nødhjelp, fortener større interesse for lokalavisa. Klart vi kunne ha vore meir saklege i brevet, men du blir aldri objektiv når du brenn for noko. Dessutan bør vel Vikebladet vere med på å pushe på det som finst av frivillig innsats og idealisme.»

Av intervjuet går det fram at det ikkje berre var referatet frå konserten som var kritikkverdig. Sponders er også irriterte fordi lokalavisa ikkje laga intervju med Sissel, at førehandsomtalen var svak – og at heller ikkje arrangørane var blitt intervjua i forkant. :

«Når Sponders arrangerer konsertar, er det oftast utanfor lokalmiljøet. Skal vi skrive stort om det også?» spør redaktøren, og får til svar: «Visst eg svarte nei, ville eg fornekte den entusiasmen som må til for å drive eit arbeid som det Sponders gjer. Vi er ungdommar herifrå, og lokalavisa vår burde derfor følgje med i det vi gjer også andre stader. Dessutan veit eg at det er stor interesse i Ulstein og Hareid for musikk; platesalet tyder på det, og særleg for den type artistar vi får tak i. Kunne ikkje Vikebladet ha ein fast medarbeidar som følgde med i bussen når vi arrangerer i Ålesund, og lage stoff omkring artistane og ungdommar som reiser på konsert?»

Sponders-sjefen fortel at mykje av arbeidet framfor konserten gjekk med til pengetigging. Her skulle dei nødvendige utgiftene helst bli heilt dekte for å få eit stort overskot til formålet med konserten. Kommunen stilte med hall, scene og vektmeister. Annonsar, plakatar og billettar fekk dei gratis. Det same gjaldt transport av stolar. Det einaste dei ikkje prøvde, var å få hotellet til å betale overnattinga. I staden innkvarterte dei altså Sissel Kyrkjebø privat.

Det er mangt som kunne ha vore skrive i soga om Sponders. Vågemot mangla karane definitivt ikkje. Då det viste seg at scena til den eine Koinonia-konserten ikkje kom i tide, bestemte dei unge arrangørane seg for å byggje scene sjølve. Totalt utan tømrarerfaring som dei var, spikra dei saman ei 120 kvadratmeter stor og halvannan meter høg scene. Forsikring hadde dei ikkje. Scenen vart frakta til Fagerlihallen og rigga opp. Då bandet drog i gang «Up with the people», svaia scena som eit skip i havsnaud. Gutane måtte rykke fram og stive av podiet så godt det let seg gjere. Og i hamn kom dei.

Dei var heller ikkje rådlause på andre felt: – Bookingtelefon hadde vi ikkje, fortel Magne Grimstad. – Men Hanna Sundnes (80) vart vår bookingansvarlege for alle billettbestillingar. Ho tok imot telefonar og skreiv ned alle bestillingar for hand og leverte dei til Åge.

På spørsmål om kvifor dei lykkast så godt med mange av dei dristige arrangementa sine, svarer Magne: – Vi var unge, naive og med låg sjølvinnsikt. Men vi hadde vågemot og energi. Journalistane gjekk av skaftet etter den første Koinonia-konserten. Så skal vi ikkje gløyme at ein av dei mest aktive konsertarrangørane i Ålesund nettopp hadde gått konkurs, og marknaden såleis låg open då Sponders starta.

Om vi tek ein titt på konsertlista til Sponders, er det vanskeleg å ikkje la seg imponere. Her er nokre av namna:

Noiz, Dieter Falk, Terje Tysland, PeOBand, Koinonia, Randy Crawford, Sissel Kyrkjebø, Kim Larsen, Mezzoforte, Petra, Bjørn Eidsvåg, Trygve Hoff, Jahn Teigen, Dance With a Stranger, Tomboy, Lava, Sigvart Dagsland, Up With the People, Skeeter Davis, Solveig Leithaug, Jerusalem, Per Erik Hallin, Charlotte Haglund, Åge Aleksandersen.