Frå bygginga av Fløhamna

På bakgrunn av dette tilrådde oppsynssjef Dannevig i 1871 at ein skulle bygge hamn på Flø. Ved synfaring på staden i 1872 laga hamnedirektøren ei opploddingsskisse av hamna og revet utafor. Ut frå dette vart det utarbeidd ein plan for ein 415 meter lang molo, frå den nordlegaste del av bukta over revet. Det heile vart kostnadsrekna til kr 380.000.

I oktober 1873 vart det under leiing av futen halde eit møte i Ålesund, der utsendingar frå dei fleste kommunestyra på Sunnmøre var til stades. Møtet tilrådde først og fremst hamn på Flø, på Godøya, og på Vigra. Futen følgde stort sett denne tilrådinga i sitt brev til fylkesmannen. Når det gjaldt Flø, sa han at denne staden låg så lagleg til at det ikkje var nødvendig å utdjupe fordelane med ei utbygging her. Futen fekk også henta inn ei fråsegn frå eigarane og brukarane av gardane ikring om å gje fri grunn og stein til anlegget, og han sa at det venteleg ikkje ville by på problem å få fri veg til byggearbeidet. Oppsynssjefen for vårsildfisket, Gade, meinte også at Flø ville vere ein lagleg stad for ei større båt- og naudhamn. Men han syntest innseglinga kunne vere betre, men dette kunne ein rette på ved ein fyr på Grasøya og ein ved innløpet til hamna. Etter at hamnedirektøren hadde fått inn tilrådingane frå distriktet her, gjekk han i brev av 11.12.1873 til departementet inn for å løyve pengar til bygging av hamn på Flø.

Under: Illustrasjonane syner dykkarar i arbeid med å reinske opp ved hamna på Flø (Kjelde: Vikebladet).

Flø ville etter hans meining bli sentralstasjon for om lag 350 båtar som hadde tilhald ulike stader på Hareidlandet. Mange av desse, sa han, måtte ved storm rømme heilt inn til Ålesund, og i slike tilfelle ville Flø bli ein mykje nytta tilfluktsstad både for båtar som høyrde heime i distriktet, og for dei som låg lenger nord. I og med at hamna låg attved leia, rekna han også med at andre båtar som for langs kysten, ville nytte henne.

Innsiglingsdjupna syntest han var noko knapp, nemleg 2,2 meter ved vanleg lågvatn, og 3,8 meter ved vanleg høgvatn, men rekna med at dette skulle dekke dei fleste behov. I fall ein trong ei djupare seglrenne, meinte han at dette ikkje ville koste særleg mykje.

På bakgrunn av desse opplysningane gjekk departementet inn for å løyve pengar på budsjettet for 1874-75.

Næringskomiteen slutta seg til departementet si tilråding, og anlegget vart vedteke av Stortinget i 1874.

Arbeidet med moloane tok til i juni 1874, og vart avslutta i september 1880, med ei samla utgift på om lag 341.000 kroner, med andre ord om lag 40.000 under budsjettet. Denne innsparinga kom mykje av at ein ikkje fekk stormskade i anleggsperioden.

Hamnekommisjonen av 1877, som var på vitjing før anlegget var ferdig, seier mellom anna dette: «Det utførte arbeide fandtes i alle dele at være hensigtssvarende og solid. Efter kommissionens formening danner Flø hamn, når den bliver utført efter planen, et tilstrækkelig rummeligt basin til benytelse for fiskerne, og man troede ikke, at denne hamn under almindelige omstendigheter vil være utsat for opgrunding, ligesom  havnearealet kan i væsentlig udvides ved oprensing, efterhånden som dets tiltagende benyttelse måtte påkreve det. Som en forsættelse af den kunstige beskyttelse går der mot syd et stenrev, som ved lavvande er tørt så godt som i dets hele udstrækning og som således vistnok kan siges at danne et naturligt værn for den sydlige del av havnen, medens det dog på den anden side i forbindelse med en del noget utenfor liggende grunde og skjær gjør farvandet urent og bidrager til at vanskeliggjøre indseilingen, hvilken omstendighed efter kommissionens formening fremstiller sig som den væsentligste mangel ved her omhandlede anlæg, og som måske kan befrygtes, især i begyndelsen, i nogen grad at ville vække betenkeligheder ved at benytte det iøvrigt gode havnebasin.»

Kommisjonen meinte vidare at desse manglane kunne rettast på ved innseglingsmerke. Kommisjonen meinte også at innløpa burde utdjupast, og at med tanke på kystfarten burde ein få ei ytterlegare oppreinsking av hamnebassenget og innløpet.

På bakgrunn av merknadene frå hamnekommisjonen la hamnedirektøren i 1878 fram ein plan for sprenging og opptaking av stein utanfor søre og nordre innløp, og utdjuping av søre innløpet til 3,15 meters djupn ved vanleg lågvatn, 31,5 meters breidde og ei lengd på 283 meter.

Etter at Stortinget hadde gitt si tilslutning, vart denne udjupinga og oppreinskinga gjort i åra 1881, 1882 og 1883.

Ved synfaring i 1883 fann ein nokre mindre skadar på moloane. Etterfylling av stein vart påbyrja same haust, men under storstormen 1883/84 fekk moloane ein del skadar. Reparasjonane vart utført i 1884 og 1885, og deretter vart anleggskontoen avslutta i 1886 med ei samla utgift på 379.914, 48 kroner, det vil seie 83,52 kroner under det opphavlege overslaget frå 14 år tidlegare.

Vi ser av saksutgreiingane før bygginga av Fløhamna at ein rekna med at dette skulle bli ein «centralstation» for båtane i distriktet. Når det offentlege skaut inn pengar i dette store hamneanlegget, ville ein unngå at fiskarane skulle bli underlagt væreigarar, slik ein hadde uheldige utslag av enkelte stader lenger nord.

Grunneigarane kring hamna måtte difor m.a. gje følgjande fråsegn: «når havneanlægget er kommet i brugbar stand, at bortfæste tomter til fiskerstuer og fiskerboder for en rimelig indfæstning og afgift, der i tilfælde at enighed ikke oppnåes, bestemmes av Ulfstens formandskab. Det er en selvfølge, at vi herved ikke indskrænkes i valget af de tomter som vi selv ønske at benytte. For så vidt formandskabet måtte finde sådant fornødent, kan det også opstille regler for reguleringen af bebyggelsen.»

I ettertid kan ein konstatere at Fløhamna ikkje fekk den plass ho var tenkt. Med betre og større båtar kunne ein ligge lenger borte frå fiskefeltet, og då motoren kom, vart aksjonsradiusen auka. Det var ingen som snakka om hamn i Ulsteinvik då hamnekommisjonen var på vitjing i 1877, men derimot hadde det kome ønske om hamn på Vattøya og Grasøya. Men desse krava fann ikkje hamnekommisjonen å ville gå inn for.

Kjelde for artikkel: Vikebladet.