Kvar stod steinkyrkja?

Soga om steinkyrkja fortel om mange reparasjonar fordi grunnen seig og murane slo sprekker. Årsaka måtte vere dårleg grunn, meinte mange. Utgravingane syner noko anna. Her er hard, aurhelle og tørt. Men den gongen dei la grunnmuren hadde dei ikkje reiskap så god at dei grov djupt nok. Somme stader tok dei ikkje eingong all laus jord. Det var ikkje rart då at dei seinare fekk mange plager.

Utgravinga synte og noko anna, som kanskje vitnar om at det har stått ei stolpekyrkje før steinkyrkja var bygd. Det fanst holer som låg djupare enn grunnmuren, attfylte med stein. Desse holene kan ha vore for stolpar som heldt oppe eit hus. Mykje arbeid må til om ein skal finne om tanken er rett eller feil.

Den som kjenner soga til steinkyrkja så langt kjeldene rekk, finn mykje som stadfester dei. Grev ein i jorda inn ved muren, kjem ein fram på noko som liknar ein lys stein. På yta er det kalkslam. Det minner om arbeidet til Anders Svenske som året 1673 arbeidde i mange veker med å tette mursprunger og kalkslå huset ute og inne. Grev du litt meir, kjem du fram på mange stykke raud pannestein. I somme av stykka er drilla hol. Mest truleg er dette vitnemål om arbeidet til Elling Murmeister som sommaren 1682 drilla meir enn 8000 hol i steinen som huset skulle tekkjast med. Nokre stokkar ligg i grunnen mellom murrestane, dei er frå mest same tid, den gongen heile golvet vart utskifta med golv-åsar og nye golvbord.

På ein stad kom det gram eit pengestykke. Underlag og stad gav peiling på kvar våpenhuset hadde stått. Pengestykket måtte ha fare gjennom ein sprekk i golvet.

Slik kan fantasein få lov til å vere med, og mange gonger hjelper han til å finne rette løysinga og.

Ein kar ymta frampå at mykje jord har vorte køyrt på denne gravstaden for å få djup nok jord. Også dette syner seg å vere rett. Det var ikkje langt ned på aurhella. Skulle kistene kome rimeleg djupt, var det lettare å køyre til jord enn å hakke seg gjennom aurhella med dei ringe reiskapene sine.

Desse orda står på minnesteinen midt på kyrkjegarden og mesta midt inne på tufta til steinkyrkja.

I den stutte tida trekyrkja stod på Ulstein viser dødsfall-listene at kring 400 vart gravlagde. Sjølv om gravstaden hadde vorte litt utvida, tok dei i bruk mestedelen av kyrkjetufta. Berre denne opplysninga åleine gjev grunnlag til å tenkje på at det var trongt om plassen. Let me fantastien gå vidare attover i tida, kan me undre oss over korleis det vart rom til kanskje 4000, kanskje fleire som er på gamle Ulstein kyrkjegard fekk sin kvilestad i dei kring 700 år kyrkja stod.

Arkeologen fann ut at der trekyrkja vart reist, hadde det ikkje vore gravstad. Det våpenhuset hadde stått, låg ein haug med runde steinar. Steinar av same slaget kom han fram til ved å grave lenger ut. Det kunne ikkje vere anna enn restene av ein bronsealdergrav. Her ute hadde det altså vore grabstad i lange tider før klokka ringde døde i jorda.

No ventar me spent på kva resultat arkeologen kjem fram til når han vidare får arbeide med materialet han har funne fram til. Kanskje vert biletet heilt annleis enn det er teikna her!