Minne frå tidlege barneår

I Apotekhuset (Vikemyra 9) budde apotekaren Ingolf Eikill, kona hans Borghild og sønene Edvard og Odmund. Utanfor huset hadde dei planta   eit eiketre. Treet var det einaste i sitt slag i kommunen. Det stend der den dag i dag. I min barndom var det ikkje veg på båe sider av treet slik det er i dag. No stend det midt i vegen. Inne i Apoteket Mørejarlen var det stor aktivitet. Apotekaren og sonen Odmund laga medisin, og i kjellaren vaska Ella (Gabrielle Breivik) medisinemballasje. Eg kan den dag i dag minnest lukta både frå laboratoriet  der medisinen vart laga og frå kjellaren der vaskinga av flasker og bok sar vart gjort.

Sjølv om Eikill var mest kjend som apotekar hugsar eg han endå betre  som søndagsskulelærar. Eg kan ikkje hugse kva eller korleis han underviste oss, men eg hugsar godt at vi fekk i lekse å lære bibelvers. Oppgåva var ikkje til å misforstå: vi skulle kunne eit nytt bibelvers kvar gong vi møttest på søndagsskulen. Dette var vanskeleg eller så var det uinteressant  for meg. Eg kunne eit vers “… Jesus sa: Lat småborna koma til meg; hindra dei ikkje for Guds rike høyrer slike til.“ Dette bibelverset likte eg godt, og dette sa eg fram kvar gong. For at han ikkje skulle merke dette møtte  eg fram berre annankvar søndag. Eg håpte at han hadde gløymt det eg “ramsa opp” sist eg var der. Han ga aldri uttrykk for at han kjende igjen bibelverset. I det gamle apotekhuset budde det altså fire personar fast. Døtrene Olaug og Anne-Julie hadde flytta heimanfrå. Apoteket er flytta, huset er selt og i dag bur der to.

Posthuset (Vikemyra 25) budde Lovise Jøsvold Ulstein og Enok Ulstein. Dette var og eit hus fullt av stor aktivitet. Her vart post henta, frimerke kjøpte, rekningar betalte og pakkar sende og mottekne. Sjølve postkontoret låg i fyrste høgda. Det var to kontor og eit venterom.et eine kontoret var for landpostbuda. Fridtjof Hofseth var landpostbud for den ytre delen av Ulsteinvik, Ulstein og Flø. Og Johan Hasund var landpostbud for Saunes, Garnes og Dimnøya. Det andre kontoret var sjølve postkontoret. På den eine veg gen frå dette kontoret var det bygd inn postboksar som hadde låsbare tredører ut mot venterommet. Det var berre nokre få som hadde postboks. Dei fleste henta posten i postluka, eller dei fekk posten sin av landpostbudet. Postopnar var Lovise Jøsvold. Medhjelparane hennar var ekte- mannen Enok Ulstein og ei periodehadde syster mi, Rannveig, arbeid  posten. Sonen deira, Gunnar, var  flytta heimanfrå.

I andre høgda budde Anne-Julie  Eikill og ektemannen som vi kalla  Bergen, (han var bergensar), samt borna deira. Postkontoret er flytta og huset er selt. Tilsaman budde det sju personar i huset. I dag bur der to.

I Wiikhuset (Vikemyra 13) budde bestemora Marie, sonen Ole, kona hans Hildur og borna deira, Olav, Brit, Solveig, Åse-Marie og Gunhild. I huset var også Telegrafstasjonen (stasjonen) med styrar Solveig (gift Strandebø). Som medhjelper hadde  ho syster si, Anne. Her var stor aktivitet heile dagen.

Det var ikkje så utbreidd at vanlege folk hadde telefon i heimane sine den gongen. Dersom ein skulle telegrafere måtte ein gå til stasjonen. Etter kvart som eg vart eldre, fekk  eg gå med telefonbod og med telegram. Dette var spennande. Det som gjorde Wiikhuset ekstra spennande  var sjukekorga som var festa under taket i vaskekjellaren. Eg trur sjølve sjukekorga var laga av bast og var litt brunleg i fargen med mørkare brun kalesje. Kvar gong nokon måtte på sjukehus vart denne nytta. Eg veit ikkje kvifor sjukekorga hadde plassen sin akkurat der. Var det kan hende fordi Hildur hadde vore sjukepleiar i kommunen i sitt yrkesaktive liv? Ole var skipper på fiskebåten “Barden”. Telegrafstasjonen er flytta. Likeeins sjukekorga.

I Wiikhuset budde det altså åtte per- sonar fast. I dag bur der to.

I Warholmhuset (Vikemyra 23) budde Hulda og Einar saman med borna Johan, Olav, Erling og Elsa. Det var dei som eigde huset. Dei leigde ut husvære til Klara og Sigurd Urke og borna deira Anne-Lise, Brit og Kari,og til Otilie og Paul Finnes og borna deira Kristian, Olav og Gerd. Einar arbeidde i hamnevesenet. Sigurd var stuert. Til saman budde det 14 personar i huset. I dag bur Elsa og Jarl Brandal i huset.

Som nabo til Doktorhuset (Vikemyra 15) mangla det heller ikkje på spenning. Her var det liv og røre nær sagt heile døgnet. I ettertid har eg undra meg over korleis ein distriktslækjar for kommunene Ulstein og Hareid kunne greie det arbeidspresset det var å imøtekome pasientane sine behov for helsehjelp heile døgnet. Titt og ofte opplevde vi at personar som var skadde på eit eller anna vis kom for å få hjelp hjå doktoren når han var ute på sjukebesøk. I slike høve var det heilt naturleg for mor at den som trengde hjelp fekk vere hjå oss til doktoren kom heim. For meg, og sikkert også for syskjena mine, kunne dette vere leie opplevingar. Vi  vart vitne til personar som hadde det vondt. Ikkje sjeldan var dei tilsølte av blod. Desse opplevingane sit sterkt   i minne.

Noko anna som gjorde det spennande med naboskapet var at det ofte skifta bebuarar der. Det at doktor Ole Sellevold (Sellevold) og kona Jacobine (fru Sellevold) budde der var berre slik det skulle vere. Dei hadde vore der sidan eg kom til verda. Borna deira, Grete, Ole Jakob, Johanna (Hannemor), Liv og Synnøve hadde flytta heimanfrå. Eg vart liksom eit “ekstrabarn” der i huset. Fru Sellevold og eg stulla og stelte rundt om  i det store huset. Ho fortalde historier frå heimstaden sin, Trondenes, og så lærde ho meg songar som vi song tostemt. Ludospelet vart ofte brukt. I ettertid mistenkjer eg henne for at ho delte vinnarplassen oftare enn eg skulle ha den. Etter kontortid skulle Sellevold alltid på sjukebesøk. Eg fekk vere med. Det var fordi eg kunne vise han vegen, sa han. Etter  å ha vore i Ulstein sidan 1929 trur eg nok han kjende kvar krik og krok. Det  tenkte eg ikkje på den gongen. Eg var  berre stolt over å kunne hjelpe han og takksam fordi eg fekk vere med og køyre bil. Det var ikkje så mange som hadde bil den gongen.

I 1947 flyt ta familien Sellevold til Alverstraumen. Dei flytta til Sellevold sin barn domsheim. Dette var umåteleg trist for meg! Doktorhuset vart tomt. No var det berre svarte vindauge i heile huset! Dei trøsta meg med at som 10 åring skulle eg få kome til dei på sommarferie. Og det fekk eg. Eg var der heile sommaren. Eg har også vore på besøk ved fleire andre høve. Dei var fantastiske personar!

Doktor Gunnar Seland (Seland) kom saman med Iselin, som var på alder med meg, Christoffer, som var nokre år yngre, tante Rikke og frøken Berget. Frøken Berget var den som hadde ansvar for hus og heim medan tante Rikke stelte med borna. Igjen vart  det liv og røre i huset. Eg minnest godt at vi sat på loftet og strikka og sydde. Seland var ein “klyppar” til å brodere. Det var forresten tante Rikke som lærte meg strikkekunsten. Seland hadde ikkje bil. Han brukte motorsykkel. Eg veit ikkje kva tid dei flytta eller kvar.

Doktor Odd Monstad (Monstad) kom  som ein ung, sprek mann inn i huset vårt. Han og kona Ingeborg bodde på  loftet hjå oss. Når han kom heim frå arbeid tok han loftstrappa i to byks. Eg veit ikkje kvifor dei ikkje kunne bu i doktorhuset. Det å ha ein doktor som leigebuar medførte mellom anna  montering av ringeklokke ved gangendøra og at me fekk telefon i huset. Så vidt eg kan hugse så var Monstad alltid på arbeid. Ingeborg var med på undersøkinga av oss skuleborna. Eg hugsar godt då eg gjekk ned i  vaskekjellaren medan ho vaska klede  og fekk snakke med henne åleine. Eg  måtte få til ein avtale. Ho skulle undersøke synet vårt dagen etter. Eg var   usikker på bokstavane z og q. Avtalen vart at ho ikkje skulle peike på desse bokstavane på tavla. Ho heldt avtalen. Dei var ikkje så lenge i Ulsteinvik. Eg hugsar ikkje at dei flytta, men eg hugsar at ringeklokka vart teken ned og at telefonen ikkje lenger var i huset.

Hausten 1948 kom doktor Osmund Røyneland (Røyneland), kona hans Berte (fru Røyneland) og dei to sønene Bjørn og Olav. Gutane glei lett inn i veneflokken vår. Det var spennande med desse to som hadde ein annan dialekt enn oss andre. Fru Røyneland var utdanna sjukepleiar. Ho var ei ivrig sanitetskvinne. Det som gjorde størst inntrykk på meg    med henne, var at ho køyrde bil. Eg trur ho var den fyrste kvinna eg visste om som hadde førarkort. Doktor Røyneland var glad i fjellet. Ofte såg eg han fare av garde med skistavar   og hunden Storm ved sida av seg.Kroppsspråket til båe to gav tydeleg uttrykk for at dei var gode vener. Eg hugsar godt ein gong han kom heim frå ein fjelltur. Han hadde med nokre litt store, ruglete bær som eg aldri hadde sett maken til før. Moltebær kalla han dei. Sjølv om han hadde det  travelt, tok han seg likevel tid til å samle oss ungane borte ved garasjen slik at vi fekk oppleve måneformyrking. Dette var fyrste gongen eg fekk vere med på noko slikt.

I doktorhuset budde det gjennom alle  desse åra mellom to og fem personar fast. I dag er huset rive og tomta ligg der attgrodd

I Lunden (Vikemyra 21) budde mor og far, Inga og Rasofiel Haddal, saman med oss borna, John, Anne-Marie og meg. Sivert, Rasmus, Borghild, Sollaug, Rannveig og Liv var vaksne og hadde flytta heimanfrå. I underetasjen hadde Otto Garnes butikk og sykkelverkstad.

Otto var alltid i godt humør, smilande, glad og imøtekomande. Han hadde mange kundar. Sjølv om han hadde hendene fulle av arbeid tok han seg tid til å lage “leikesyklar” til oss borna. Den fyrste han laga til meg  var ei gamal damesykkelramme med styre og trehjul. Det var stor stas! Og det vart mange skrubbsår både her og der etter kvart. Otto heldt til i desse lokala heilt til han hadde bygd sitt eige hus.

Etter at doktor Monstad og kona reiste frå bygda flytta Ingrid og Magnus (Mass) Sundgot inn på loftet. Ein skulle tru at mor var sliten etter å ha hatt ein så stor barneflokk over mange år. Ho gav aldri uttrykk for det. Ho hadde overskott til å vere  med i mellom anna foreldreforeninga  for speidarane, misjonsforening og saniteten. I tillegg var ho leiar for ei barneforeining som samla penger til barneheimen i Ørsta. Det var så kjekt når dei ulike foreiningene hadde møte hjå oss. Då fekk vi ungane vere  med og servere kaffi og kaker.

Eg hugsar så godt då vi fekk telefon. I fleire år delte vi telefonnummer med dei inne på Bakkjen. Dei hadde telefonnummer 172 a og vi b. Ringde telefonen ein gong var han til dei. Ringde han to så var det til oss. Tele- fonsentralen var manuell.

Fyrste skuleåret mitt baud på få utfordringar. Eg hadde lært å lese og rekne medan syskjena mine sat rundt stovebordet og gjorde leksene sine. Mor og far fann ut at vi kunne lage “skulestove” i grisehuset som no stod tomt. Far laga bord og benkar av nokre fjøler, og på veggen hengde  vi opp skiltet frå Nasjonalforeninga for folkehelse “Sputta ikke på golvet! Hosta ikke mot nokon!” Skiltet heng der den dag i dag. Elevane var borna frå nabohusa som var yngre enn meg. Det var virkeleg ein skikkeleg skule! Elevane fekk med seg karakterbøker heim, for det hadde eg sett at dei eldre syskjena mine fekk. Karakterbøkene måtte leverast attende underskrivne av foreldra. Eg har  teke vare på nokre av karakterbøkene  som vart levert attende til meg. Nokre gongar vart “klasserommet” flytta til eit lite koseleg rom som låg under verandastova nede i Wiikhuset.

Far arbeidde som murar i sommarhalvåret og som kokk på fiskebåt vinterstid.

Tilsaman budde det åtte personar i huset vårt. I dag er det feriehus.

På Kristofferbakkjen   (Vikemyra 17) budde det fire familiar i tillegg til BestaLisa. I fyrste høgda budde Randi og Karl Breivik saman med borna Lise-Bjørg, Kjell og Petter. Det  var Randi og Karl som dreiv garden. BestaLisa budde saman med dei. Rommet hennar var i kammerset. Ho hadde det så koseleg og spennande i rommet sitt. Ofte tok ho fram boksa med Kongen av Danmark. Vi fekk sjølve plukke dropsa av tråden som dei var festa til.

Karl arbeidde som maskinist. Ellers budde Ella (Breivik) der saman med dotter si Magnhild og sonen Peder. Peder var for det meste ute til sjøs. Eldste dottera: Lilly, var gift og budde på Bjørkedalen. Det var alltid stor stas når ho saman med mannen og døtrene Signi og Elsa kom på besøk. Mannen til Ella, Martin, reiste til Amerika. Han kom aldri heim. Martin var bror til Karl og Arnulf. I andre høgda budde Inger og Arnulf (Breivik) saman med sønene Alv, Svein og Idar. I same høgda budde Lilli og Elias Molvær saman med sonen Ola og døtrene Edel og Else. Arnulf og Elias hadde arbeidet sitt til sjøs.

Tilsaman budde det 17 personar i huset. I dag bur der fire.