Over ein mannsalder i sparebanken

Kjell Garnes vart fødd 28. februar 1934 i Ålesund. Familien budde på Hessa og faren, Oskar, var skipper i Elling Aarseth-reiarlaget. Men allereie som 4-åring i 1938 flytta familien til Garnes etter at far til Kjell kjøpte garden til ein onkel der (Kornelius Garnes).

Og krigsåra er noko som også har brent seg godt fast i minnet til Kjell, som var 11 år då krigen slutta i 1945.

Me budde saman med tyskarar på Garnes under krigen, men det var ei fredeleg og interessant tid. Eg hugsar at når eg trekte for gardinene kvar morgon så såg eg den tyske vaktposten på haugen. Tyskarane tok alle nabohusa og brukte dei som innkvartering. Ein gong var vi med tyskarane på manøver og fekk skyte med mauser, fortel Kjell. Av og til kunne vi også lure til oss nokre egg heime som vi bytta med tyskarane som gav oss drops tilbake.

Garnes var for øvrig på den tida eit sentrum for både buss og dampskipstrafikk, og der var også butikk. Eg kan minnest ein oppvekst der me var mykje ute i naturen. Me gjekk på skeiser på Garnesvatnet og fotball spelte me også. Me fekk «input» frå tyskarane under krigen. Ballen laga me sjølv, mellom anna sydde me skinn rundt ei grisblære.

Kjell fortel at det var lange dagar utandørs, og om vinteren var det slik at han om kvelden måtte stå ved sida av omnen etter ein lang dag ute, slik at skoreimane og han sjølv fekk tine opp.

Kjell gjekk bokstaveleg talt på skule til og frå Haddal i sju år, med Knut Ertesvåg som lærar (kjend ordførar i Ulstein på 50-talet). Kjell fortel at dei brukte rundt ein time på å gå frå Garnes til Haddal og skulen. Haddalura vart godt undersøkt, og det var ein krevjande skuleveg i all slags ver. Det var mange på Garnes som gjekk på skule då, så åleine var han ikkje. Ein av dei var Erling Dimmestøl (eit år eldre enn Kjell). Dei var gode kompisar, og Kjell fortel at Erling var stor og tynn.

Så når det var dei hardaste stormane over Garneset med synnavind, så var det godt for ein mindre kar som meg å halde følge med han Erling.

Etter konfirmasjonen i 1948 vart det eitt år på Sunnmøre Ungdomsskule (folkehøgskulen) på Reiten. Han var også med på ein tur på ishavet hausten 1950, før det vart realskule i Ulsteinvik. Gymnaset (Latinskolen) tok han i Ålesund i perioden 1952-55. Han spelte sin første kamp for Hødd i 1951, men trente saman med Rollon i Ålesund den tida han studerte der. Han tok også eitt-årig studentfagkurs ved Ålesund Handelsgymnasium, og budde hos bror sin, Knut, på Fjelltun. Kjell har dermed eit litt mindre anstrengt forhold til AaFK og Ålesund enn det mange andre i Hødd-miljøet frå den same generasjonen har.

Etter utdanninga vart det førstegongsteneste med rekruttskule på Hvalsmoen ved Hønefoss, og seinare var han i Målselv/Øverbygd i ingeniørvåpenet, men på grunn av ein skade i kneet dimma han etter 7-8 månader.

Yrkeskarrieren starta ikkje i bank, men hos Norges sildesalgslag i Ålesund i to sesongar der han gjorde kontorarbeid. Seinare var han lærarvikar i eitt år i barneskulen på Haddal, og hugsar at han tok med seg elevane på fjellturar oppover Ringstaddalen til Mørkevatnet.

Ein vår var han også innleigd til sparebanken for å rekne renter på kontoane til folk, noko som var eit traudigt arbeid.

Målet hans på den tida var å finne seg ein jobb der han kunne kombinere arbeidet med å spele fotball for Hødd. Erfaring fekk han også gjennom reiarlaget til far Oskar, der han gjekk gjennom rekneskapa for dei.

Kjell var altså i Ulstein Sparebank det meste av sitt yrkesaktive liv.

I 1961 vart han tilsett i Ulstein Sparebank. Den tida var dei to personar, ein kasserar og bokhaldar og ein bankassistent i tillegg. Og som nemnt var det der han møtte si komande kone, Marian Bakke, som var assistent i banken.

Marian var perfekt i jobben sin og brukte til og med å irettesette han «Berstad», seier Kjell med eit smil.

Hans Dragesund var i praksis den som tilsette han. Dragesund sa at folk frå Garnes var ein god sort, så Kjell trengde ikkje legge fram noko papir då han fekk jobben.

Aktiviteten i banken auka mykje utover heile 60 og 70-talet og me hadde mange dyktige medarbeidarar. Åse Gjerde betydde mykje, og det same gjorde Torgeir Osnes som var kontorsjef i mange år. For ikkje å snakke om Mia Vågeskar Liavåg som innførte dataalderen i banken. Og ikkje minst duoen Gunnar Moldskred og Arnt Rønnestad, som bygde opp eit rekneskapskontor for kundar. Ein annan som Kjell vil trekke fram er Arve Hatløy som berga han gjennom dataalderen med sine eigenskapar. Folk brukte å seie at det ikkje er så farleg for deg Kjell, for du «he no han Arve». Det var eit godt arbeidsmiljø, og eg meiner eg hadde eit godt forhold til alle og me hadde det triveleg saman, fortel Kjell.

Då banken skulle bygge nye lokale i Ulsteinvik sentrum (der bygget ligg i dag), var det heller ikkje enkelt. Den så kalla «Bankinspeksjonen» (forløpar til Finanstilsynet) meinte at dette hadde ikkje Ulstein Sparebank eigenkapital til å gjennomføre. Beskjeden då var at skulle dette bygget opp, måtte ein fusjonere med Aalesunds Sparebank. Dette vart starten på tanken om ei samanslåing, og Kjell såg utfordringane med å vere ein liten bank. Det vart ikkje fusjon då, men eit godt samarbeid og velvilje frå Aalesunds Sparebank gjorde at det vart skipa eit aksjeselskap med desse to bankane, som dermed stod som aksjonærar for reisinga av bygget. Og desse to bankane eigde bygget saman. Det nye bankbygget stod ferdig til bruk i 1979.

Kjell fortel for øvrig at Bankinspeksjonen var noko heilt spesielt. Dei kom til Ulsteinvik ein gong i året, la til kai med båt og gjekk gjennom all aktivitet i banken.

Ulstein Sparebank fekk god nytte av utviklinga som var i næringslivet i Ulstein på 70 og 80-talet fortel Kjell.
Me fekk ei rivande utvikling akkurat som næringslivet hadde på same tid, og dei i Ålesund var nok litt misunnelege på dei store verfta me hadde her ute, seier Kjell.

Etter overgangen til Sparebanken Møre i 1985 vart såleis «ting» litt annleis, men det gode arbeidsmiljøet og dei flotte damene på Ulstein-kontoret vart lagt merke til, fortel Kjell.

Trass i at Ålesund hadde siste ordet frå 1985, følte Kjell at han framleis fekk styre banken i Ulsteinvik på eigne premissar, men det var meir rapportering enn før.

Kjell er godt kjend for sitt gode humør og sine ablegøyer. Mellom anna kledde han seg som blånisse før jul og delte ut gåver til ungane. Banken har også sponsa alt frå ordførarkjedet til klokka i kyrkjetårnet, og dette samfunnsansvaret meiner Kjell er viktig for ein sparebank.

To av hans tidlegare medarbeidarar, har mykje godt å seie om Kjell.

Kjell var ein alle tiders sjef, men kanskje var han for snill? Me fekk i alle fall bestemme mykje sjølv. Så det var gjensidig tillit. Kjell brukte alltid å seie at det er betre å få «tilgivelse enn tillatelse», etter at banken vart underlagt Ålesund

Han var alle tiders, veldig grei og real som sjef. Me hadde våre meiningar, og han var open for å lytte til det me sa.

Kjell likte ikkje å kaste noko. Ei grøn veske som vart brukt til å frakte papir mellom Ulsteinvik og Ålesund vart liggande i arkivet i fleire år, og då nokon skulle rydde der hadde dei kasta den veska. Morgonen etter var Kjell snar med å hente veska tilbake frå containeren som stod utanfor banken….

I dag er lønskontoar heilt normalt i alle bedrifter for å betale ut pengar til dei tilsette, men tidlegare var det ikkje slik. Då var det vanleg at bedriftene henta ut pengane i banken og delte ut i lønningsposar (konvuluttar).

Det vart ein diskusjon i banken om ein skulle ha lønskontoar, om det var godt eller gale, fortel Kjell. «Gamlekarane» han «Berstad» (Johannes Saunes som styreleiar) og Hans Dragesund meinte at det skulle ein halde seg langt unna, det kunne Sunnmørsbanken berre styre med. Men der kom kundar til sparebanken og lurte på kvifor dei ikkje kunne få lønskonto, og etter nokre brosjyrar frå Fellesbanken fekk Kjell over halvparten av dei på Ulstein Mek over på lønskontoar.

Kjell balanserte også forholdet til Hødd fint opp mot jobben han hadde som banksjef, særleg etter at det vart ein del av Møre-konsernet.

Ei av dei historiene som illustrerer dette best er då banken skulle sponse det nye premieskapet på Høddvollhuset, som var teikna av ein interiørarkitekt og kamuflert inn i rekneskapen. I bya sa dei då berre at i Ulsteinvik er det ikkje berre etter skatt, men også «etter Hødd».

Kjell Garnes var også ein habil fotballspelar med kampar i 1. divisjon i 1966 (tilsvarande Eliteserien i dag). Han var med på det dramatiske opprykket i 1965 og hadde tenkt å legge opp, men forlenga med eitt år slik at han fekk vere med på eventyret i toppdivisjonen. Kjell spelte 216 A-kampar for Hødd, av desse 12 kampar i 1. divisjon i 1966-sesongen.

Kjell var ein svært hurtig back på ei tid der det offensive spelet var det viktigaste. Han var truleg meir framme i angrep enn han var i forsvar.

Seinare var Kjell hovudstyre-formann i IL Hødd i mange år (1988-1994), og han er æresmedlem i idrettslaget.

Då han runda 90 år i februar i 2024, inviterte han slekt og vener til ein storstilt fest på Ishavsmuseet Aarvak i Brandal.

• Han var kasserar og bokhaldar i Ulstein Sparebank mellom 1961 og 1969. Frå 1969 til 1995 var han banksjef.
• Gift med Marian Bakke i 1967.
• Dei fekk barna Margaret (1970) og tvillingane Arthur og Oskar (1976)
• Kjell har to barnebarn, Sofia (2005) og Simon (2011).
• Kjell spelte 216 A-kampar for Hødd, var formann 1988-1994 og er æresmedlem i klubben.
• Han kjem frå ein ishavsfamilie og reiarlag med ishavsskuta Sjannøy. Han har vist stor interesse for denne delen av etterkrigshistoria som følge av familien si tilknyting til fangst i ishavet.

Laurdag 15. juni 2024 var det høgtideleg opning av nyrestaurerte «Bjørndals Minne» i Ulsteinvik. Då høver det godt å syne eit foto av den aller første skotsalva på tomta på det som skulle bli realskulebygg og «Bjørndals Minne». Salva vart avfyrt nokre dagar før 17. mai 1952. Den avfotograferte realskulegjengen fann det naturleg å posere oppe på steinblokkene i finstasen med grøne russehuer og bambusstavar, slik russen brukte på den tida. Men denne gjengen fekk ikkje glede av det nye realskulebygget, for det vart ikkje teke i bruk før hausten 1955. Gutane på bildet gjekk det første realskuleåret sitt i Haram-bygget (der dame-klebutikken Elle Boutique heldt til i starten). Det andre realskuleåret måtte dei flytte til kjellaren på Fredheim. Framme frå venstre ser vi Jostein Hatlø, Asbjørn Årseth frå Vartdal, Knut Skeide (som i dag er busett på Voss) og Kjell Garnes. Bak frå venstre står Einar Waksvik frå Skodje, Karsten Skjong frå Valderøya og Bård Ekroll frå Skodje. Det nye bygget var teikna av arkitekt Ole Halvorsen frå Bergen – i ny-klassistisk stil. Det vart drive realskule der frå 1955 og fram til 9-årig skule vart innført i Ulstein kommune i 1969.

Seinare har der vore både gymnas og folkebibliotek. Men åra krev sitt og slitasjen var stor då ein byrja på restaureringsarbeidet. I dag stig «Bjørndals Minne» fram som eit monumentalbygg i Ulsteinvik sentrum. Det visste ikkje desse unggutane då dei stod og jubla på tomta 17. mai 1952.